Universität Dillingen

Koordinate: 48° 34′ 39,5″ N, 10° 29′ 29,8″ O

S St. Hieronymi_Haupthuus vo dr Universitet Dillenge

D Universitet Dillenge isch vu 1551 bis 1803 in dr schwebische Stadt Dillenge an dr Duene bstande. Ihri wichtigscht Ufgab isch d Uusbildig vu dr katholische Pfaarer un vum katholische Adel z Siddytschland gsi. Si isch am Aafang dr einzig Versuech gsi, dr dominikanisch-thomistisch Zwyg vu dr spanische Spotscholastik uf Dytschland z iberdrage. Ihri historisch Bedytig lyt aber in dr Hauptsach dodrin, ass si di erscht voll uuspregt Jesuite-Universitet gsi isch uf em Bode vum Heilige Remische Rych vu dr Dytsch Nation. Derzue isch si di erscht bstandsfähig Universitetsstiftig gsi vun eme geischtlige Firscht im dytsche Ruum.

Gschicht

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Guldene Saal vu dr ehmolige Universitet Dillenge

Anne 1549 isch s „Collegium S. Hieronymi“ as Folg vu dr Reforme vum Konzil vu Trient grindet wore dur dr Augschburger Bischof Kardinal Otto Truchsess von Waldburg am Sitz vu dr hochstiftische Regierig, wu vu Augschburg uf Dillenge verlageret woren isch. Im Johr 1551 isch s dur dr Papscht Julius III. zuen ere Universitet ghobe wore, wu vum Chaiser Karl V. 1553 bstetigt woren isch. In däne Grindigsjohr mit segs Lehrstiel hän zerscht d Dominikaner d Universitet bedribe unter dr Fierig vum wichtige Konzilstheolog vu Trient Pedro de Soto, em Bychtvater vum Chaiser Karl V. Näben em Pedro de Soto, wu vu Spanie chuu isch, het au no dr chaiserlig Hofkaplan un ehmolig Profässor z Paris, dr Spanier Martinus de Olave, an dr Universitet Dillenge glehrt. Dr erscht Räktor isch dr Petrus Endavianus gsi, wu us dr spanische Niderlande gstammt isch. Näbe drej Spanier hän drej Glehrti vu dr Universitet Löwen glehrt. E keine vu dr erschte Profässore isch us em Rych gstammt. Wu dr de Soto im März 1555 vum Reginald Pole uf Oxford gholt woren isch, het dr Kardinal Otto uf e Ibergab vu dr Universitet an d Jesuite zilt, wahrschyns beyyflusst dur syy Beroter, dr Jesuit Petrus Canisius. Di erschte Lehrstiel sin am 20. Oktober 1563 an di spanische Jesuiten Christoph Herrera, Hieronymus Torres gange, speter an dr Alfons Pisa gnännt Pisanus (1567–1570) un dr Gregor de Valencia (1573–1575). Erscht am 17. Augschte 1564 isch di formäll Ibergab vu dr Universitet an dr Jesuiteorde erfolgt.

Am Aafang isch d Universitet nume us ere Artistische un ere Theologische Fakultet bstande. Ab 1625 het si chenne ergänzt wäre dur neji Jura-Lehrstiel, e eigeni Juristischi Fakultet (ab 1743) un e baar Johr speter au dur e medizinisch-chirurgischi Abdeilig, wu sich aber nimmi zuen ere volle Fakultet entwicklet het.

Im Zug vu dr Ufhebig vum Jesuitenorde im Johr 1773 isch d Universitet Dillenge an dr bischeflig Landesherr zruck gfalle, dr Augschburger Firschtbischof Clemens Wenzeslaus vu Sachse, un si isch schließli anne 1803 in dr Säkularisation vum neje Landesherr, em Churfirscht Maximilian IV. Joseph, em spetere bayrische Chenig Maximilian I., ufglest wore.

As Noofolgeinschtitut het dr Churfirscht Maximilian IV. Joseph 1804 e Lyzeum mit eme akademische Rang gschaffe, wu anne 1923 d „Filosofisch-Theologischi Hochschuel Dillenge“ drus firi gangen isch. Die isch im April 1971 zuegunschte vum nej yygrichtete Katholisch-Theologische Fachberaich an dr 1970 grindete Universitet Augschburg ufglest wore. Vil Profässore un d Studänte vu Dillenge sin dää nej Fachberaich ibergwägslet. Im Gebej vu dr Hochschuel residiert syterhär di anne 1971 grindet „Akademii fir Lehrerfurtbildig“, wu anne 1996 in „Akademii fir Lehrerfurtbildig un Personalfierig“ umgnännt woren isch.

Au wänn d Traditionslinie vu dr Katholisch-Theologische Fakultet iber di Filosofisch-Theologisch Hochschuel Dillenge bis zue dr dertige Universitet zruckgehn, verstoht sich d Universitet Augschburg hite nit as d Noofolgeri vu sällere. Statt däm betont si ihre Status as nej grindeti Reformuniversitet.

Wichtigi Profässore vu dr Universitet Dillenge

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  • Ferdinand Alber (1548–1617), Jesuit, 1569 Studium z Dillenge, dert Filosofiiprofässor
  • Andreas Brunner (1589–1650), Jesuit, Historiker („Bairischer Livius“) un Dichter, ab 1622 Profässor fir Moraltheologii un Prediger z Dillenge
  • Paul Laymann (1575–1635), Jesuit, 1625–1632 dr erscht Profässor fir Chilcherächt z Dillenge
  • Heinrich Wangnereck (1595–1664) Jesuit, Theolog un Filosof, Chanzler vu dr Universitet
  • Johann Christoph Raßler (1654–1723), Jesuit, syt 1691 Profässor fir Moraltheologii un Dogmatik, vu 1714 bis 1716 Räktor
  • Pedro de Soto (um 1500–1563), Dominikanertheolog un Beroter vum Chaiser Karl V.
  • Johann Michael Sailer (1751–1832), katholischer Theolog un Bischof vu Regensburg, 1784–1794 Profässor fir Theologii
  • Adam Tanner (1572–1632), giltet as eine vu dr greschte jesuitische Theologe, Profässor fir Theologii
  • Patriz Benedikt Zimmer (1752–1820), katholischer Theolog

Literatur

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  • Dillingen. In: Ludwig Koch: Jesuiten-Lexikon. Die Gesellschaft Jesu einst und jetzt, Paderborn 1934, Spalten 426-427.
  • Landsberger als Studierende der Universität Dillingen in den Jahren von 1556-1694. In: Archiv für Geschichte des Hochstifts Augsburg. Hrsg. Dr. Alfred Schröder, Dillingen a.D., 1914/1915, 70, S. 42 f.
  • Thomas Specht: Die Matrikel der Universität Dillingen, Bd.1 (1551-1645), Dillingen 1909/11; Bd. 2 (1646-1695), Dillingen 1912/13; Bd. 3 (Register 1551-1695), Dillingen 1914/15
  • Thomas Specht: Geschichte der ehemaligen Universität Dillingen (1549-1804) und der mit ihr verbundenen Lehr- und Erziehungsanstalten, Freiburg i. Br. 1902 (Reprint 1987).
  • Rolf Kießling (Hrsg.): Die Universität Dillingen und ihre Nachfolger. Stationen und Aspekte einer Hochschule in Schwaben, Dillingen an der Donau, 1999.
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Universität_Dillingen“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.