Es Volchslied isch es Lied, wo inere grosse soziale Gruppe von ere Regioon oder vomene Land wytume bekant isch.
So Lieder wärde vo vil Lüüt, meischtens inere Gruppe vo Sänger und Sängerinne, privat und öffentlech gsunge; das chan i dr Familie, i dr Schuel, bi Uftritt vomene Choor, bi Jugedorganisazioone, Studänteveräin wie dr Zofingia oder au in irgend emene andere Veräin sy. Und au so Gruppe wie d Soldate im Milidärdienscht singe glägetlech mitenand.
I dr Kulturgschicht tuet me de Begriff Volchslied tradizionell au pruuche, zum die Gsäng vom so gnänte «Kunschtlied» z underscheide, wo bi klassische Konzärt, als Deil vo Theater und vo Opere vo professionelle Interpreete vorträit wärde und wo die im Gsangstudium lehre, und wo d Usfüerig für Wort und Toon gnau vorgschriben isch.
Dr Ustruk «Volchslied» chunt vom Johann Gottfried Herder, wo-n-en ane 1773 inere Schrift pruucht het. Für d Lieder het sech i dr Schwiiz scho dr Johann Jakob Bodmer inträssiert.
E Zyt lang het d Forschig äänlech wie i dr Volchskund au suscht tänkt, deil Volchslieder wäre ganz vo sälber, «anonym» us em Zämeläbe vo de Mönsche entstande, und si würde en bestimti Art vom ene Volch tiräkt und unferfelscht usdrüke. Wie scho dr Bärner Liederforscher Otto vo Greyerz den aber zeigt het, sind au d Lieder meischtens Wärch vo Dichter und vo begabte Sänger und Musikante, wie mes öpen i dr Schwiiz vo Gedicht vo dr Sophie Haemmerli-Marti und vom Josef Reinhart weis. Au dr Jost Winteler het sech für d Pfläg vo de Mundartlieder ygsetzt.
Bi der läbige Singkultur vo de alte Lieder pilde sech i verschidene Regioone mängmol underschidlechi sproochlechi Forme vo einzelne Gsäng use, und me singt se au nid imer an alnen Oorten uf dr glyche Melody.
Im Sproochruum vom Alemannische isch sid em Middelalter en rychi Liedkultur entstande. Do gits näbed de hochdüütsche Lieder, wo me im ganze düütsche Sproochruum kennt, au vil Mundartlieder i de verschidene Tieläkt. Und es chöme vo Zyt ze Zyt nöji Lieder dezue, öpe wen e Song vonere Bänd oder au en Schlaager plözlech überal gsunge und gspiilt wird. Ane 2014 het s Schwiizer Radio bi de Höörerine und Höörer en Umfroog gmacht, weles as die beliebteschte Volchslieder vo dr Schwiiz siget. Gune het s Lied «Lueget vo Berg und Tal».[1]
Me underscheidet divärsi Gaddige vo Volchslieder, zum Bischpiil:
D Germanischte hend früech agfange, zäme mid de Määrli au di alte Lieder z samle. I dr jüngere Zyt intressiert das Thema mee d Musigetnolooge, so wie au scho dr Béla Bartók z Ungarn. Z Basel het di Schwiizerischi Gselschaft für Volchskund ane 1906 s Schwiizerische Volchsliedarchyv ygrichdet, wo under anderem au mi dr Schwiizerische Nazionalfonoteek zämeschaffet, und a dr Uni Fribeg isch sid ane 1914 s düütsche Volchsliedarchyv.