È Weer (au Stauweer, Stauwärk; au Wuèr, Werchè, Weri oder Legi[1]) isch im Wasserbau è Stauaalaag, wo èn Zuèfluss odder Abfluss von èm Gwässer abschlièßt. Weer könnet zitwys übberschtrömt odder durchschtrömt (odder beides glychzitig) sy. Si wörred im Allgemeinè zämmè mit anderè Aalaagè (z. B. Wasserchraftwärk, Schlüüsè, Staudamm) errichtet un betribbè.
Dè Berych unterhalb vom Weer wörd als Unterwasser, dè obberhalb als Obberwasser benamst. S drübber flüèßendè Wasser keit hinter m Weer in è Toosbeggi. S Toosbeggi ka durch è Schwelli abgschlossè wörrè, wo dè Stabilisyrig vom Wächselschprung diènt. Übber großè feschtè Wearaalaagè wörred mengmoll Flussbruggènè baut. È chlyni Bauform vom Weer isch d Stellfallè.
Diè erschtè Weer hèt s scho vor 5.000 Johr gää. Früèni Weer sin als feschti Ybautè i dè Fluss aaglait worrè, un sin dõmolls meischtens für d Zuèleitig vom Wasser guèt gsi, um è Mülli z betrybè odder für d Yleitig in èn Kanal für èn anderè Zwèck (Wasservosorgig, Bewässerig). Stauweer könnet flachi Gwässer schiffbar machè, stelltet anderersits abber bsunders für d Großschifffaart erheblichi Hindernis dar.
Als Stauzyl wörd dõby dè vorgschribbene Wasserschtand im Obberwassèr bezeichnet, wo entschprechend dè Zwèckbeschtimmig vom Weer für dè Regèlbetrièb aagschtrebt wörd un dè mit Rücksicht uff Wassèrmnutzer, wo am Obberlauf vom Gwässer liget, nit übberschrittè wörrè darf. Kurzzitigi Übberschritigè sin bi Hochwassèr, in Uusnaamesituationè, nit immer z vomydè. S Högschste Stauzyl stellt d maximaalii Wassèrschpygelhöchi bim Bemessigshochwassèrabfluss dar. D Wasserschtandsbeschtimmig erfolgt mit èm Pegèl.
Hütt enthaaltet Weer meischtens zmindescht deilwys beweglichi Elemänt (sognannti Schütz), mit dennè è dinamischi Abflussregulyrig möglich isch. Moderni Weer enthaaltet au hüüfig èn Fischpass, èn Weerschteeg, è Bootspassagè odder sogar èn Fisch-Kanu-Pass.
Wehre, Fischpässe, Talsperren usw. Handout zur Vorlesung Wasserbau II. Versuchsanstalt für Wasserbau, Hydrologie und Glaziologie der ETH Zürich, archiviert vom Original am 8. November 2014; abgruefen am 22. Dezember 2013.
↑Johann Peter Hebel: Allemanische und hochdeutsche Gedichte, Karlsruhe 1838, S. 279 Google-Digitalisat; au hüt no würd de Begriff in de Wiesetäler Zittige in hochdütsche Artikel bruucht.
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Wehr_(Wasserbau)“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.