Wysstanne | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Systematik | ||||||||||||
| ||||||||||||
Wüsseschaftlige Name | ||||||||||||
Abies alba | ||||||||||||
Mill. |
D Wiisstanne (Abies alba Mill.) isch en Nadelbaum. Sii gedeiht vor allem in de nördliche gmässigte Zone. Sii het platti Nadle und uufrecht schtehendi Zapfe. Sii wird bis zu 60 Meter hoch.
Dialäkt: Bärndütsch |
D Wysstanne het flachi Nadle u Stumpf. Si erreiche e lengi vo bis 3 cm. D Obersyte vo de Nadle si dunkelgrüen u d Undersyte isch hellgrüen. Ds Hellgrüen würkt milchig u sehr bleich. Am asatz vo der Nadle het's es chlyses stili wo bruun u hölzig isch.
D Blüete sy eihüüsig verteilt. D Chnoschpe sy rötlech bruun u hei kei beharig.
Der Zapfe cha bis zu 10 cm läng wärde. Er steit wi für Tanne üblech uf em Zweig, ganz im gägesatz zur Fichte, wo ja nid zu de Tanne ghört. We d Zäpfe fö afa wachse sy si no dunkelgrüen. Später ändere si ihri farb i nes blasses bruun. D Schuppe löse eineln ab so das zum Schluss nume no d Spindle übrig blibt. Das geht när so us als würd d Wysstanne ganz vil Finger i d Luft ha.
D Rinde isch bi usgwachsne Böim schuppig. Bi junge Böim isch sy hingäge glatt. Si isch wyss bis dunkelgrüen gfärbt.
D Wysstanne chonn vo de Pyrenäe bis zum Zentralmassiv vor. Wachst sogar uf de Alpe. Me fingt se also ou im Schwarzwald. Einzig i de Zentralalpe chunnt d si nid vor. Es isch e typischen u eine vo de wichtigschte Waldböim. Si chunnt natürlech ou i der Stadt vor. Dert het sen aber der Mönsch häre pflanzt.
D Wysstanne wird als Wienachtsboum genau so gärn bruuch wi d Nordmannstanne. Woby d Nordmann no chly hüffiger isch als d Wysstanne.
Ds Holz vo der Wysstanne isch nid sehr harzig u isch sehr hell. Es eignet sech für Musigintrumänt u Orgelepfyffe. Me bruucht se ou aus Bouholz, Gerbrinde u Terpentin.