Zabern

Zàwere

Rohan-Schloss, z Zàwra
Verwàltung
Land Frànkrich
Region Grand Est
DépartementBas-Rhin (67)
ArrondissementSaverne (Unterpräfektur)
KàntonZàwere
KommünàlverbàndPays de Saverne
Àmtliga NàmaSaverne
MaireStéphane Leyenberger (2014-2020)[1]
Code Insee67437
Poschtlaitzàhl67700
Iiwohner
Iiwohner11.323
Flech26,01 km2
Bevelkerungsdicht460,05 Iiw./km2
Làg
Koordinate48° 44′ 29″ N, 7° 21′ 43″ E / 48.741388888889°N,7.3619444444444°E / 48.741388888889; 7.3619444444444Koordinate: 48° 44′ 29″ N, 7° 21′ 43″ E / 48.741388888889°N,7.3619444444444°E / 48.741388888889; 7.3619444444444
Heche177–463 m
Zàwere hemen kokatua: Frànkrich
Zàwere
Zàwere
Zàwere (Frànkrich)
Website
https://www.saverne.fr/
Dialäkt: Mìlhüüserisch

Zàwra (frz. Saverne, dt. Zabern) ìsch a frànzeesche Stàdt ìm Arrondissement Saverne (Kanton Zàwere) im Unterelsàss (Bas-Rhin). Sa lìegt nohch vu Lothrìnga, ungfahr 40 Kilometer nordweschtlich vu Strossburi un ungfahr 15 Kilometer vu Wàssla.

Dr Fluss Zorn un dr Kànal zwìscha Marne un Rhii gehn d Stàdt dura. Zàwra lìegt uf dr Zug-Linia zwìscha Strossburi un Pàris.

Gschìcht

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Da Ort, wo Zàwra lìegt, ìsch scho làng har a Durchgàng zwìscha Elsàss un Lothrìnga, ìn da Vogesa. Ìn dr Reemischa Zit hàt’s do a Militärstàtion gaa. Drèi Wìrtschàfta sìn salamols àm Wag entlàng gstànda; dernoh ìsch da Ort "Tres Tabernae" (Drèi Wìrtschàfta uf Làtinisch) gnennt worra.

Dr heechscht Punkt vu dr Stàdt ìsch d „Hocha Stàdt“ worra; ìm III. Johrhundert ìsch a Müüra drum umma bàuia worra.

Ìm IV. Johrhundert, mìt dr Välkerwànderung, sìn d Àlemànna àm Plàtz vu da Reemer kumma.

Ìn dr frànkischa Perioda hàt Zàwra zum Bischtum Metz gheert.

Nooch de Schlàcht vun Hüsberje, 1262, wii de Bischof geje de Strossburjr Bürjrmilize vrliirt, wurd Zàwere fescht Residenz vun de Bischöf vun Strossburi.

1444 müess sich àui Zàwere geje d Armagnake wehre, wii nooch’m alte Zürichrkriej plindrnd durch`s Ländele ziehn.

Zwìscha 1417 un 1789 – bis zue’r Revolution bliibt Zàwra d Residanz – bsundrs untr de vum frànzeesch Künnij ingsetzt Rohan.[2] Mìt dam hàt d Stàdt a greeßera Entwìcklung bikumma; zum Beispiel sìn vìel Gebäi bàuia worra – s wichtigscht Monüment: ’s Rohan-Schloss.

Ànna 1525, wahrem ditsche Büürakriag, han d Büüra, unter dr Leitung vu Erasmus Gerber, d Stàdt Zàwra àls Zueflucht genumme vor de Truppe vum Herzog Antoine vun Lothringe. De Büüre hàn mét’m Herzog frej’s Geleit vrhàndelt – ohne Wàffe. De Làndsknechte hàn àlli màssakriirt un de Stàdt gebràndschatzt.

Dr drissigjeehriga Kriag hàt ìn Zàwra vìel Schàda brocht. Dr Besìtzer vu dr Stàdt hàt mehrmol gwachselt.

Nooch’m ditsch-fràzeesch Kriej ém Richslànd Elsass-Lothringen ésch Zàwere, ém Weschte vum Elsass, àn der Bàhn un Stross uff Pàriss, e Garnisonsstàdt wore un de Preisse hàn`s Militär gràd én’s Rohan-Schloss inquàrtiirt. Ands 1913 ésch d´Stàdt de Béhn vun d Zàwerer Affär wore.

Bevelkerungsentwìcklung

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Johr 1962 1968 1975 1982 1990 1999 2007
Inwohner[3] 9056 9682 10170 10327 10278 11201 11966

Beriahmta Zàwerer

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  • Franz Xaver Murschhauser (1663–1738), Komponischt un Organischt
  • Erich Mercker (1891–1973), ditscher Moler un Isschnelllàuifer
  • Georges Reeb (1920–1993), frànzeescher Mathematiker
  • Adrien Zeller (1940–2009), frànzeescher Politiker (UMP)

Sanswìrdigkeita

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

S wìchtigschta Gebäi z Zàwra ìsch s Rohan-Schloss, wo bàuia worra ìsch ànna 1790. As hàt a 140 Meter-lànga Fàssàda üs rosatotem Sàndstei. As blibt nit meh ìwrig vum mìttelàlterliga Schloss, wo ìn dr Nàcht vum 24. Septamber 1779 brennt hàt.[4]

  • Rohan-Schloss
    Rohan-Schloss
  • Maison Katz
    Maison Katz
  • Synagoge vu Zàwra
    Synagoge vu Zàwra
  • Cloître des Récollets
    Cloître des Récollets
  • Église de la nativité
    Église de la nativité
  • Hàfa vu Zàwra, àm Kànal zwìscha Marne un Rhii
    Hàfa vu Zàwra, àm Kànal zwìscha Marne un Rhii

Dialekt

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr elsassisch Dialekt vun Zàwere ghert zem Owerrhinàlemànnisch.

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
 Commons: Zàwre – Sammlig vo Multimediadateie

Wikisource Saverne in der Topographia Alsatiae (M. Merian) im dütschsprochige Wikisource

Referanza

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  1. ↑ Liste des maires au 25 avril 2014 (data.gouv.fr)
  2. ↑ Gschìcht vu Zàwra (fr)
  3. ↑ INSEE: Population et logements par commune depuis le recensement de 1962 (1961 pour les Dom) à 1999
  4. ↑ S Rohan-Schloss (fr)