ሳላዲን

አን-ናሲር ሰላሃዲን ዩሱፍ ኢብን አዩብ 1177 ዓም ገድማ

አን-ናሲር ሰላሃዲን ዩሱፍ ኢብን አዩብ (አረብኛ: صلاح الدين يوسف بن أيوب) (1129-1185 ዓም) በአብዛኛው ሰላሁዲን በመባል የሚታወቅ ሲሆን የአዩቢድ ሥርወ መንግሥት መሥራች እና የሁለቱ ቅዱስ መስጊዶች ጠባቂ የሚለው ማዕረግ የተሰጠው የመጀመሪያው ሰው ነበር።

ሺርኩህ ጎን ለጎን የዘንጊድ ስርወ መንግስት አገልጋይ የሆነ የኩርድ ቅጥረኛ አዛዥ [6] ሳላዲን በዘንጊድ ገዥ ኑር አድ-ዲን ትእዛዝ ወደ ፋቲሚድ ግብፅ በ1164 ተላከ። የመጀመሪያ አላማቸው ሻዋርን ለታዳጊው ፋቲሚድ ኸሊፋ አል-አዲድ የበላይ ተመልካች እንዲሆን መርዳት ሲሆን የኋለኛው ከተመለሰ በኋላ በሺርኩህ እና በሻዋር መካከል የስልጣን ሽኩቻ ተፈጠረ። ሳላዲን በበኩሉ የፋጢሚድ መንግስትን ደረጃ ከፍ ያደረገው የመስቀል ጦር ጥቃትን በመቃወም ባሳየው ወታደራዊ ስኬት እና ከአል-አዲድ ጋር ባለው ግላዊ ቅርርብ ነው። ሻዋር ከተገደለ በኋላ እና ሺርኩህ በ1169 ከሞተ በኋላ፣ አል-አዲድ ሳላዲንን ሹመት አድርጎ ሾመው። በእሱ የስልጣን ዘመን የሱኒ ሙስሊም የሆነው ሳላዲን የፋቲሚድን መመስረት ማዳከም ጀመረ; እ.ኤ.አ.^[1]

በቀጣዮቹ አመታት በፍልስጤም የመስቀል ጦረኞች ላይ ዘመቻ መርቷል፣ የተሳካውን የየመንን ወረራ አዘዘ፣ እና በግብፅ የፋቲሚድ ደጋፊ አማፂዎችን አቆመ። በ1174 ኑር አድ-ዲን ከሞተ ብዙም ሳይቆይ ሳላዲን ሶሪያን ወረራ ጀመረ እና በሰላም ወደ ደማስቆ ገባ። እ.ኤ.አ. በ1175 አጋማሽ ላይ ሳላዲን የሶሪያ ርዕሳነ መስተዳድሮች ይፋዊ ገዥዎች የነበሩትን የሌሎች የዘንጊድ ጌቶች ጠላትነት በመጋበዝ ሃማ እና ሆምስን ድል አድርጎ ነበር። በመቀጠልም በ1175 በሃማ ቀንድ ጦርነት ዘንጊድስን ድል አድርጓል ከዚያም በኋላ በአባሲድ ኸሊፋ አል-ሙስስታዲ 'የግብፅ እና የሶሪያ ሱልጣን' ተብሎ ተመረጠ። ሳላዲን ተጨማሪ ወረራዎችን በሰሜናዊ ሶርያ እና በላይኛው ሜሶጶጣሚያ ጀመረ፣ በገዳዮቹ ሁለት ሙከራዎችን በማምለጥ እ.ኤ.አ. እ.ኤ.አ. በ 1182 ሳላዲን አሌፖን ከያዘ በኋላ እስላማዊውን ሶሪያን ወረራ አጠናቆ ነበር ነገር ግን የዘንጊድ ምሽግ የሞሱል ከተማን መቆጣጠር አልቻለም።

በሳላዲን ትዕዛዝ የአዩቢድ ጦር በ1187 ወሳኝ በሆነው የሃቲን ጦርነት የመስቀል ጦርን በማሸነፍ እየሩሳሌምን በመቆጣጠር በሌቫን የሙስሊም ወታደራዊ የበላይነትን እንደገና አቋቋመ። የመስቀል ጦረኞች የኢየሩሳሌም መንግሥት እስከ 13ኛው መቶ ክፍለ ዘመን መገባደጃ ድረስ ቢቀጥልም፣ በ1187 የተሸነፈው ሽንፈት በአካባቢው ባሉ የሙስሊም ኃይሎች ላይ ክርስቲያናዊ ወታደራዊ ዘመቻ ትልቅ ለውጥ አምጥቷል። ሳላዲን በ 1193 በደማስቆ ሞተ, ብዙ የግል ሀብቱን ለተገዢዎቹ ሰጥቷል; የተቀበረው ከኡመያ መስጊድ አጠገብ በሚገኝ መካነ መቃብር ውስጥ ነው። ሳላዲን ለሙስሊሙ ባህል ካለው ጠቀሜታ ጎን ለጎን በኩርድ፣ በቱርኪክ እና በአረብ ባሕል ውስጥ ጎልቶ ይታያል። እሱ በተደጋጋሚ በታሪክ ውስጥ በጣም ታዋቂው የኩርድ ሰው ተብሎ ተገልጿል.

1. i translate english history to amhaharic