Abrahán | |
---|---|
Abraán y Isaac en un cuadro de Rembrandt | |
Información personal | |
Calendata de naixencia | 2000-1500 aC |
Calendata de muerte | 2000-1500 aC |
Ocupación | Patriarca d'o chudaísmo, cristianismo y islam |
Conchuche | Saray y as concubinas Agar y Quetura. |
Fillos | Ismael (con Agar) Isaac (con Saray) Zimram, Jocsán, Medán, Madián, Isbac y Súa con Quetura).[1] |
Abrahán (en hebreu אַבְרָהָם, Avraham; en arabe ابراهيم, Ibrāhīm, adaptato como Brahin u Brahen por os moriscos aragonesoparlants), ye seguntes a tradición chodiga un d'os patriarcas d'o pueblo d'Israel. No ye prou platero si ye un personache historico lechendario u si ye de tot un personache mitico. Manimenos no bi ha garra evidencia historica d'a suya existencia, encara que os datos tradicionals sitúan a suya biografía entre o 2166 aC y o 1991 aC u seguntes a tradición chodiga entre l'anyo 1948 d'a Creyación, ye decir l'anyo 1812 aC.
Ye reconoixito por o cristianismo y tamién ye un profeta muit important en o islam, decindo-se a vegatas istas dos relichions, chunto a lo chudaísmo oreo, as relichions abrahanicas. A historia d'a suya vida la recentan o Chenesi y l'Alcorán.
Ta muitos filosofos ye un simbolo d'a luita de l'hombre entre a libertat y o destín u o deber. Bels criticos dicen que o Brama indio se refiere a la mesma persona, encara que no han puesto probar iste feito.
Abraham ye muit conoixito por o relato en o Chenesi 22:1-19 d'o sacrificio d'o suyo fillo Isaac ta Dios y ye representato a sobén d'ista traza.
L'antroponimo hebreu Avraham prene una pronunciación en -n en aragonés, luenga a on de fueras de bella parla oriental, a -m final se neutraliza con a -n final, manimenos en os textos medievals as palabras d'orichen semitico rematadas en -m s'escriben con esta letra, se pronunciase u no, (Jerusalem, Alcalatem, etc...).
En o "Libro d'el Trasoro" lo nombran como Abrahan, Abraan u Abran:
En o "Liber Regum" lo mencionan como Abraam y dicen:
En o "Libro d'as Marabillas d'o Mundo" escriben:
Os cristianos aragoneses y navarros no gosaban fer servir este nombre biblico como antroponimo, pero sí os chodigos y moriscos d'a val d'Ebro (igual como los chodigos y musulmans d'atras tierras). Os musulmans aragonesoparlants (mudéchars u moriscos), feban servir as variants Brahin u Brahen d'o nombre, como podemos veyer en o fogache de 1495.