Batalla d'Annual

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Batalla d'Annual
Guerra d'o Rif

Información cheneral
Calendata: 22 de chulio-9 d'agosto de 1921
Puesto: Annual (Marruecos)
Resultau: Victoria decisiva d'os rifenyos
En conflicto
Republica d'o Rif Espanya
Comandants
Abd el Krim Manuel Fernández Silvestre, Gabriel Morales, Felipe Navarro
Soldaus
bels 18.000 18.011
Baixas
bels 1.000 10.265

A batalla d'Annual, mas conoixida como "ixarrota d'Annual" u "desenfín d'Annual", estió una gran redota d'as tropas de l'exercito espanyol en 1921 que baixo o mandato de o cheneral Manuel Fernandez Silvestre heban empecipiau a ixamplar a conquista territorial en o norte de Marruecos, que heba estau troixau entre Espanya y Francia, quedando-se os franceses o sud y deixando a o reino d'Espanya o norte, a zona conoixida como o Rif. Os enfrontinamientos fuon conoixius en mas d'una decada como guerra d'o Rif.

Espanya yera escarmenada per a perdida d'as colonias de Cuba, Puerto Rico, Filipinas y as islas Marianas y esta feta en o norte de Marruecos yera un mecanismo de compensación politica ta aconhortar-se d'ixas perdidas de zaguerías d'o sieglo XIX.

A derrota que s'escaició en o mandato de Alifonso XIII fació una grieu crisi politica y social que entre atras cosas dio lugar a o golpe d'estau de Miguel Primo de Rivera.

En 1920 o cheneral Manuel F. Silvestre prenió posesión de o cargo de Comandant Cheneral de Melilla y decidió de comencipiar a risgosa conquista d'o Rif, con poca coticia, infravalurando o poder y a rasmia de os rifenyos y contando con un exercito espanyol formau por reclutas que no heban luitau nunca, tropas regulars marroquinas que se les podeba entrefilar poca fidelidat y un material militar y d'intendencia, viellos y estrafallaus.

Malas que heba acupau parte de o territorio d'o Rif y sin parar guaire cuenta de poder esfender a retraguarda y sin contar cuasi sin suministros ni coticia ta l'augua potable, tenió que viyer-se debant d'un exercito sublevau baixo o mando de Abd el Krim. Viyendo que no podeban esfender-se decidión de retirar-se enta Melilla que yera a mas de 140 km d'Annual. En bel meyo d'o camín i heba fuertes en os que s'iba a ir apoyando.

Pero tot lo largo d'o camín os rifenyos d'Abd el Krim, los enristión, de tal traza que lo que yera una retirada ordenada se convirtió en una fuyida en desbandada. Os rifenyos crabutón en o camín cuasi 4.000 soldaus espanyols. Y atros tantos fuon asasinaus dimpués de rendir-se en as guarnicions de Mont Arruit, Igueriben, Nador, Izumar y Talilit. Nomás 492 estión prisioners y 18 meses dimpués escambiaus por un rescate que pagó l'empresario espanyol Horacio Echevarrieta.

L'"informe Picasso" en 1921, encargau por o rei Alifonso XIII plega en a conclusión que estión arredol de 12.000 os soldaus muertos en ixa ixarrota. Encara que investigacions posteriors como Juan Pando y Miguel Francisco los reducen a 7.000.

En tot caso, a ixarrota d'Annual estió a zaguera feta colonialista espanyola y una d'as prencipals causas d'o golpe d'estau de Primo de Rivera.

Vinclos externos

[editar | modificar o codigo]