Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Cimbrio Zimbrisch | |
---|---|
Variedaz d'o bavaro
| |
Distribución historica (amariello) y actual (narancha) d'os dialectos cimbrio y mócheno. | |
Localización cheografica | |
Estau | {{{estau}}} |
País | {{{país}}} |
Rechión | {{{rechión}}} |
Parlau en | Italia |
Lugars principals | Roana, Luserna, Giazza, Sappada, Sauris, Timau |
Estatus | |
Atras denominacions | {{{atras denominacions}}} |
Charradors | 2.200 |
Oficial en | |
Reconoixiu en | {{{reconoixiu}}} |
Regulau por | |
Vitalidat | Baixa |
Literatura | |
Escritors principals | |
Rasgos dialectals | Bavaro meridional |
Clasificación lingüistica | |
Indoeuropea | |
Codigos | |
ISO 639-1 | |
ISO 639-2 | |
ISO 639-3 | cim |
SIL |
O cimbrio[1] u quimbro[2] (en bavaro Zimbrisch) ye o nombre con que se conoixe a una serie de variedaz dialectals locals de l'idioma bavaro charradas en o nord-este d'Italia. Encara que se gosa clasificar como dialecto austro-bavaro bi ha fuents que sinyalan un posible orichen d'ista luenga en o ya extincto idioma longobardo que se charraba por ista zona y que bel autor clasifica adintro d'as luengas altochermanicas superiors.
As suyas diferencias tanto en gramatica, como en vocabulario y pronunciación lo fan cuasi de tot inintelichible ta os fablants d'alemán stándard u bavaro. A influencia d'as variedaz vecinas d'o italiano en o cimbrio ha estau prou gran.
O primer rechistro d'as migracions de bavaros enta Verona data d'arredol de l'anyo 1050 (Bayerische Staatsbibliothek Cod. lat. 4547). Os movimientos migratorios continoron mientres os siglos XI y XII.
A teoría de l'orichen longobardo d'os cimbrios fue proposada en 1948 por Bruno Schweizer y atra vegada en 1974 por Alfonso Bellotto.[3] O debate tornó a revivir-lo en 2004 o lingüista cimbrio Ermenegildo Bidese.[4] A mayoría de lingüistas manimenos contina esfendendo a hipotesi d'as migracions medievals (sieglos XI y XII).[5]
A presencia de comunidaz chermanofonas en Italia fue descubierta por os humanistas italianos en o sieglo XIV, qui los asocioron con os cimbrios, pueblo que plegó a la rechión en o sieglo II aC, estando por ixas envueltas cuan s'adoptó l'actual endonimo (Zimbar).
Bi ha tres dialectos prencipals d'o cimbrio en:
En l'actualidat o cimbrio ye en grieu periglo d'extinción debiu d'una man a o stándard italiano que ye a luenga que se fa servir por un regular en a vida publica, y d'atra a la luenga rechional, l'idioma veneciano. S'estima que bi ha arredol de 2.220 parlants de cimbrio.
En o Trentino, d'alcuerdo con o censo de 2001, o primero en que se rechistró a luenga materna d'os censaus, o cimbrio yera charrau por a mayoría d'a población de Luserna (267 personas, o 89.9%). En atros municipios d'o Trentino dica 615 personas declaroron charrar o cimbrio, un total de 882 personas en Trentino.[6]
Variedatz d'o bavaro | ||
---|---|---|
Bavaro septentrional | Bavaro central | Bavaro meridional |