Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Chaspre | ||
---|---|---|
Categoría: | Tectosilicatos | |
Clase: | Silicatos | |
Formula quimica: | SiO2 | |
Color: | Royenca, amarillenca, marrón, verde | |
Raya: | Blanca | |
Lustre: | Cerio | |
Transparencia: | Opaco a traslucido | |
Sistema cristalín: | Trigonal | |
Trencadura: | Concoidal | |
Dureza: | 7 |
O chaspre u chaspe ye una variant d'a silica formada por grans fins de cuarz[1]. A diafanidat varia dende translucido en as marguins u cabos dica opaco. A color puet estar marrona, roya, amariella u verde.
A color royenca se debe a las impurezas d'hematites ixemenadas.
En Aragón se puet trobar chaspre royo en a redolada de Moncayo dichós El Morrón adintro de vacuolas en as espillitas u en "La Torre d'Ambel". Tamien bi ha chaspre royo en Mesons d'Isuela. O chaspre negro (lidita) se troba en os almendrons d'as menas d'arambre de Biel y proceden d'a erosión d'os materials carboniferos d'o Pireneu axial. Tamién se troba lidita en Benabarre, Cierco y Ainzón.[2]
En o sieglo XV s'escribiba jaspas en o peache de Uesca.
En o "Libro d'as Marabillas d'o Mundo" escriben jaspe u jaspre (en a ortografía de l'aragonés medieval a j representaba o fonema africau d'o digrafo ch):