Columna (arquitectura)

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Iste articlo ye sobre a columna como elemento arquitectonico; ta atros usos, se veiga columna.

Una columna en a cripta d'o monesterio de Sant Chuan d'a Penya (Chacetania).

En Arquitectura, una columna ye un elemento arquitectonico situato verticalment y de forma alongata cual función ye la de sostener o peso d'a estructura d'un edificio, encara que gosa emplegar-se tamién con finalidaz decorativas. A suya sección gosa estar circular, cuan ye cuadrata u rectangular gosa decir-se pilar. A columna puet estar u bien adosata a una paret (alavez se diz que ye una columna adosata) u bien estar-ne deseparata (alavez se'n diz que ye una columna exenta); tamién puet estar parcialment imbricata en l'edificio, estando asinas una traza especial d'una columna adosata. En fan parte tres elementos diferents: a basa u alacet sobre o cual se devanta, o fuste u cuerpo central d'a columna, y o capitel, que ye o elemento que se troba dencima d'a columna en a suya unión con a estructura de l'edificio.

Trazas de columnas

Por a suya posición respective d'a paret de l'edificio

• Columna adosata: se troba unita a la paret.
• Columna exenta: se troba deseparata d'a paret.
• Columna embebita: se troba parcialment unita a la paret.

Seguntes os órdens clasicos

• Columna dorica u d'orden dorico: no emplega basa y o fuste ye circular y curto.
• Columna chonica u d'orden chonico: emplega basa, con fuste circular con cambeos de diametro con finalidaz relacionata con a perspectiva.
• Columna corintia u d'orden corintio: emplega basa compuesta con molduras, con fuste circular y cambeos de diametro en a columna.
• Columna toscana u d'orden toscano: ye una simplificación d'o orden dorico muit estendillata mientres o Renaiximiento.
• Columna compuesta u d'orden compuesto: ye cuasi identico a l'orden corintio, encara que a suya basa emplega mas molduras.

Seguntes a traza d'o suyo fuste

• Columna lisa, sin d'elementos decorativos particulars.
• Columna estriata u acanalata, cuan a columna presenta ixos elementos decorativos.
• Columna fasciculata, cuan se replegan cuantos fustes que arquitectonicament en son uno de solo.
• Columna agrupata, que gosa emplegar-se en l'arquitectura gotica: tien cuantos fustes encara que nomás una basa y un capitel.
• Columna salomonica, que gosa emplegar-se en l'arte barroco: o suyo fuste tien una torsión en forma d'espiral.

Columna conmemorativa

Ye una traza especial de columna que no fa parte de dengún edificio y cual finalidat ye nomás a conmemorativa d'un escaicimiento u d'una personalidat.

Galería

• 
  Columnas en Efeso.
• 
  Columnas en Karnak.
• 
  Columnas en o monte Palatino de Roma.
• 
  Columnas en a frontera d'o Partenón d'Atenas.
• 
  Nau con columnas en a Basilica de Santa María a Mayor de Roma.
• 
  Columnas en a ciudat romana de Volubilis, en l'actual Marruecos.
• 
  Columnas en a cripta d'a seu de Lund, en Suecia.
• 
  Columnas en a ilesia de Sant Martín de Segovia (Castiella y Leyón).
• 
  Columnas en a mesquita de Cordoba (Andalucía).
• 
  Columnas en a ilesia d'a Santa Faz d'Alicant, incluyindo-ie una columna salomonica.
• 
  Columnas en o monesterio de Rueda (Ribera Baixa d'Ebro, Aragón).
• 
  Columna conmemorativa d'a batalla de Trafalgar en Trafalgar Scuare (Londres)

Vinclos externos

• Se veigan as imáchens de Commons sobre as columnas.