Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
A interacción nucleyar feble, fuerza nucleyar débil, fuerza nucleyar feble, u tamién dita simplament fuerza feble, fuerza débil u interacción débil, ye una d'as cuatre fuerzas fundamentals d'a naturaleza, chunto con a interacción nucleyar fuerte, a gravedat y a fuerza electromagnetica.
Seguntes o modelo estandar de fisica de particlas, a interacción feble puet desarrollar-se entre leptons y quarks (interaccions semi-leptonicas), entre leptons (interaccions leptonicas) u entre quarks (interaccions no-leptonicas) a traviés d'o intercambio de particlas achent u mensacheras u bosons intermediarios muit masivos ditos W± y Z0. Como toz os leptons son embrecatos en os efectos d'a interacción feble y a gravedat ye insignificant, pareixe que ista ye a unica fuerza que actuaría sobre os neutrinos en o experimentos de laboratorio. A fuerza feble ye a responsable d'a desintegración beta[1][2] d'os nuclios atomicos, y a radioactividat asociata, por ixo un neutrón se transforma en un protón dimpués d'a emisión d'electrons (radiación beta) y neutrinos.
Ye una fuerza sin de contacto, y se diz feble por que nomás tien 10−11 vegatas a fuerza d'a fuerza electromagnetica y 10−13 vegatas la d'a fuerza nucleyar fuerte. Ye de muit curto alcance, menos de 10−15 m, y de muit poqueta intensidat, 1014 vegatas inferior a la interacción fuerte. O suyo curto alcance s'esplica por a gran masa d'as particlas d'a interacción feble (bels 90 GeV). A interacción débil afecta a os neutrinos, leptons con carga y quarks. Permite a toz os leptons, quarks, y as suyas respectives antiparticlas, intercambear enerchía, masa, y carga.
A interacción electrodébil ye o resultato d'a unificación d'as interaccions débil, y electromagnetica. O modelo estandar d'a fisica de particlas unifica parcialment as fuerzas electromagnetica y feble: a altas enerchías, u, dito de manera equivalent, a distancias menors que o diametro d'os protons, toz dos son nomás aspectos d'una unica fuerza electrodébil.