![]() |
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Una pandemia (d'o griego pan tot + demos pueblo) ye una epidemia u afección por una malautía infecciosa de personas u animals en un aria cheograficament ampla, ya siga un continent u incluso tot o mundo entero. Etimolochicament parlando habría de cubrir o mundo entero y afectar a toz. Afortunadament no i ha habito una pandemia en iste sentito d'a parola.
Cal parar cuenta en o feito de que que una malautía mate a muita chent no la fa pandemia. Muitas malautías, como por eixemplo lo cáncer, matan a un gran numero de personas, pero son de feito un conchunto de malautías agrupatas por conveniencia.
Ta que una malautía pueda decir-se pandemia, ista ha de tener un alto grau d'infectabilidat y un fácil treslato d'un sector cheografico a un atro.
A Organización Mundial d'a Salut (OMS) diz que ta que pueda apareixer una pandemia, ye menester:
I hai habiu un numero important de pandemias en a historia humana entre as que por diferents motius cal destacar: