Realidat

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Universum - C. Flammarion, Holzschnitt, París 1888.

A realidat^[1] ye o conchunto de tot lo que existe. Seguntes as escuelas filosoficas que analicen o concepto, a realidat puet incluyir u no entidaz difuera de l'alcance d'a percepción (como l'alma u Dios) u d'atra man puet estar o reino d'o cual ye mesurable, accesible a traviés d'a razón u d'os sentitos y por tanto susceptible de estar emplegato como preba ta las hipotesis u chudicios. Real puet emplegar-se como sinonimo de cierto, d'existent u encluso de ser y amás gosa emplegar-se como antonimo de posible, irreal, ideyal u imachinario. En o sentito común, por tanto, a realidat gosa equivaler a lo mundo exterior a uno mesmo, con una existencia fisica.

As disciplinas que s'ocupan d'a realidat son a Filosofía (en especial as brancas d'Ontolochía y Metafisica), a Sociolochía, l'Antropolochía y a Psicolochía. As ditas ciencias puras a sobén dan por suposato lo concepto de realidat, ya que o suyo obchectivo ye estudiar-la y no cuestionar-ne a esencia, encara que as corrients mas abanzantas, como a teoría cuantica, parten chustament d'o cuestionamiento d'iste concepto ta principiar-ne l'analís.

Referencias

1. (an) Diccionario aragonés-castellano-catalán. Versión preliminar. Estudio de Filología Aragonesa. Edacar num. 14. Zaragoza. Edicions Dichitals de l'Academia de l'Aragonés. ISSN 1988-8139. Octubre de 2024.