حروف تاجيكى

حروف تاجيكى
 
سيستم كتابه   تعديل قيمة خاصية واحد من (P31) في ويكي بيانات
بيتكون من А
Б
В
Г
Д
Е
Ё
Ж
З
И
Й
К
Л
М
Н
О
П
Р
С
Т
У
Ф
Х
Ч
Ш
Ъ
Э
Ю
Я   تعديل قيمة خاصية بيتكون من (P527) في ويكي بيانات
معرض صور حروف تاجيكى  - ويكيميديا كومنز  تعديل قيمة خاصية معرض كومنز (P935) في ويكي بيانات
تعديل طالع توثيق القالب
دى لغه تاجيكى بتكتب حروف كيريلى

حروف تاچيكى (تاچيكى:Алифбои тоҷикӣ),[1] دى لغه تاچيكى استعملت خلال فترات تاريخيه خلال انقلاب لغوى, كانت بتكتب حروف عربى وقته وبعده تحول الى حروف لاتينى قبل ماتثبته حروف كيريلى سنة 1939, بيكلم دوله تاچيكستان لغه تاچيكيه رسميه بس.[2][3]

حروف تاچيكى دلوقتى

[تعديل]

بيتكون حروف تاچيكى

Аа Бб Вв Гг Ғғ Дд Ее Ëë Жж
а бе ве ге ғе де йэ йо же
Зз Ии ӣ Йй Кк Ққ Лл Мм Нн
зе и ӣ ий ке қе ле ме не
Оо Пп Рр Сс Тт Уу Ӯӯ Фф Хх
о пе ре се те у ӯ фе хе
Ҳ ҳ Чч Ҷҷ Шш Ъъ Ээ Юю Яя
ҳе че ҷе ше ъе э йу йа

تاريخ

[تعديل]

مرت حروف تاچيكى 3 مراحل:

يهود التاچيك

[تعديل]

يهود التاچيك اتخصصت كتابه لغه عبرى بثقافه بخارى وسمرقند, وبيستعمل حروف العبرى علشان مناسبات دينيه واجتماعيه محليه.[6][7]

حروف عبرى عند يهود التاچيك[8]
ג׳ צ׳ ץ׳ ג גּ בּ ב אֵי אִי אוּ אוֹ אָ אַ
/dʒ/ /tʃ/ /ʁ/ /ɡ/ /b/ /v/ /e/ /i/ /u/ /ɵ/ /ɔ/ /a/
מ ם ל כּ ךּ כ ך י ט ח ז׳ ז ו ה ד
/m/ /l/ /k/ /χ/ /j/ /t/ /ħ/ /ʒ/ /z/ /v/ /h/ /d/
ת שׁ ר ק צ ץ פּ ףּ פ ף ע ס נ ן
/t/ /ʃ/ /r/ /q/ /s/ /p/ /f/ /ʔ/ /s/ /n/

محاوله ترجيع حروف فارسى

[تعديل]

بعد تفكيك الاتحاد السوفييتى سنة 1991, بعض سكان تاچيكستان قدروا يستعملوا حروف فارسى فى اى وقت اذا عاوزينه, برغم ان نظام جمهوريه تاچيكستان بتثبت لغتها المحلى, وفى مثقفين اللى عاوزه تُرَجِع حروف فارسى, يواجه معارضه رسميه من حكومته.

موقف الحكومه من لغه فارسى

[تعديل]

ريس تاچيكستان امام على رحمانوف لما سآل احد متى يتغير حروف كيريلى الى حروف فارسى, قال: احنا مش عاوزين نغير الحروف دلوقتى, علشان احنا لسه فى مرحله مش مكمله, الحقوق الثقافى والاقتصادى والاسباب ده كله هيتسبب بالمشاكل بين الناس, وانا واثق ان شعبى هيقف معاى, ومش محتاجين نغير حروف خالص وده موقفنا كحكومه.[9]

شاهرخ اسراری وزير الثقافه التاچيكى بيوضح, تغيير حروف كيريلى وترجيع حروف فارسى او لغه الاجداد, دى بيستغرق وقت طويل جداً ومقعد, وحيكون مشكله حقيقيه للشعب, ودلوقتى نسبه 95٪ من الشعب مش عارفين شروط ترجيع حروف فارسى, واذا ثبت القانون ده حيكون الخطوه صعبه جدا.

مصادر

[تعديل]
  1. ↑ بتكتب الفباى تاچيكى كده بحروف لاتينى "alifboji toçikī".
  2. ↑ http://www.president.tj/ar/taxonomy/term/5/877#shshohin
  3. ↑ Goodman, E. R. (1956) "The Soviet Design for a World Language." in Russian Review 15 (2): 85-99
  4. ↑ Keller, S. (2001) To Moscow, Not Mecca: The Soviet Campaign Against Islam in Central Asia, 1917-1941
  5. ↑ Perry, J. R. (1996) "Tajik literature: Seventy years is longer than the millennium" in World Literature Today, Vol. 70 Issue 3, p. 571
  6. ↑ Gitelman, Zvi Y (2001). A Century of Ambivalence: The Jews of Russia and the Soviet Union, 1881 to the Present. Indiana University Press. p. 203. ISBN 978-0-253-21418-8.
  7. ↑ Изд-во Академии наук СССР (1975). "Вопросы языкознания". Вопросы языкознания: 39.
  8. ↑ دى حروف عبرى, وحروف لاتينى تحته تعلم ازاى نطقه
  9. ↑ "Archive copy". مؤرشف من الأصل في 2012-04-22. اطلع عليه بتاريخ 2018-11-26.{{استشهاد ويب}}: صيانة الاستشهاد: الأرشيف كعنوان (link)

لينكات برانيه

[تعديل]
فيه فايلات فى تصانيف ويكيميديا كومونز عن:
حروف تاجيكى

(قالب:يونيكود / Toçikī / تاچيكى)

الصفحه دى فيها تقاوى مقاله عن تاجيكستان. و انت ممكن تساعد ويكيپيديا مصرى علشان تكبرها.

الصفحه دى فيها تقاوى مقاله عن لغه/لغات. و انت ممكن تساعد ويكيپيديا مصرى علشان تكبرها.