مورفين

مورفين
تداخل دوائى	بيثيدين ،  وبيثيدين ،  وترامادول ،  وترامادول ،  وكودايين ،  وكودايين ،  وكلوزابين ،  وكلوزابين ،  وكلوزابين [1]
بيعالج	الم [2]
مولد الضد	الهدف
اعتبارات علاجيه
معرفات
رقم التسجيل CAS	57-27-2
نظام التصنيف الكيميائى العلاجى التشريحى	N02AA01
بوب كيم	5288826
ECHA InfoCard ID	100.000.291
بنك الادويه	DB00295
كيم سبايدر	4450907
معرف المكون الفريد	76I7G6D29C
موسوعة كيوتو للجينات و المجينات	D08233
ChEMBL	CHEMBL70
بيانات كيميائية
الصيغه الكيميائيه	C₁₇H₁₉NO₃[3]
مواصفات الادخال النصى المبسط للجزيئات CN1CCC23C4C1CC5=C2C(=C(C=C5)O)OC3C(C=C4)O[3]
المعرف الكيميائي الدولي InChI=1S/C17H19NO3/c1-18-7-6-17-10-3-5-13(20)16(17)21-15-12(19)4-2-9(14(15)17)8-11(10)18/h2-5,10-11,13,16,19-20H,6-8H2,1H3/t10-,11+,13-,16-,17-/m0/s1[3]
تعديل

صوره 3-ابعاد لجزىء المورفين

صوره 2-ابعاد لجزىء المورفين

المورفين (بالانجليزى:Morphine)هوه دوا قوى مسكن للالم بينتمى لمجموعة الاوبيات و هو المادة الفعالة الاساسية فى نبات الافيون (Papaver somniferum) و اول مره يستخلصه العلما كان سنة 1803. المورفين زى بقية مجموعة الاوبيات (الكودايين و الهيروين و الاوكسيكودون و البيثيدين و الفينتانيل) بيشتغل مباشرة ع الجهاز العصبى المركزى عشان يسكن الالم بس فى نفس الوقت ممكن قوى يسبب ادمان (Addiction) و تعود(Tolerance).

التاريخ

المورفين استخلصوه لاول مره فى مدينة باديربورن فى المانيا فى خريف سنة 1803 و اللى عمل الانجاز دا واحد صيدلى المانى اسمه فريدريك سيرتورنر (Friedrich Sertürner) و هو اللى سماه مورفيوم على اسم الاه الاحلام اليونانى القديم مورفيوس. المورفين ما انتشرش و اشتهر الا بعد اختراع الحقنه سنة 1853 و ابتدا الناس يستعملوه فى تسكين الالام الشديده و فى علاج ادمان الكحول و ادمان الافيون. بعد شويه اكتشفو انه بيسبب الادمان بسرعه اكترو اقوى م الافيون و م الكحول و كمان استعماله بصوره زايده ايام الحرب الاهليه الامريكيه اتسبب فى 400,000 حالة ادمان بين العساكر.سنة 1925 قدر العلما يحددو بالظبط التركيبه الكيمياويه بتاعة جزئ المورفين و بعدها فى سنة 1952 اتوصل عالم امريكانى اسمه دوكتور مارشال جيتس لاول مره لطريقه تحضير المورفين فى المعمل. لسه لحد النهاره اغلب الورفين اللى فى العالم طبيعى و مش بيتصنع و بيتجاب بالطرق التقليديه من برعم زهرة نبات الافيون.او بالطريقه المجريه (نسبه لعالم الكيميا المجرى يانوس كاباى) اللى اكتشف طريقه لاستخلاص المورفين من عيدان الافيون الناشفه باستعمال حمض السالفيوريك. المورفين تناه اشهر دوا مخدر فى العالم لحد ما شركة باير الالمانيه صنعت الهيروين م المورفين سنة 1874 و ابتدت تسوقه سنة 1898.

الاستعمالات الطبيه

غيط مزروع افيون

المورفين مش بس ماده مخدره بيستعملها المدمنين ، ع العكس المورفين النهارده موجود فى كل مستشفى فى العالم كله عشان حالات معينه ما ينفعش يستعملو غيره زى:

• مسكن قوى للالم بتاع:
  • جلطة عضلة القلب (Myocardial Infarction)
  • انيميا الخلايا المنجليه (Sickle-cell disease)
  • فى العمليات الجراحيه و قبلها و بعدها (Pre- and Post-Operative Pain)
  • الحوادث و الكسور اللى معاها الم شديد
• تحفيف الوجع المزمن ،زى :
  • السرطان
  • حصوة الكليه (المغص الكلوى ، حصاوى المثانه)
  • وجع الضهر الشديد
• ك مساعد فى التخدير الكلى
• فى التخدير النصفى Epidural anesthesia
• رعاية تخفيف الالم (palliative care)
• مضاد للكحه فى حالة الكحه الناشفه الشديده اوى
• مضاد للاسهال فى الحالات المزمنه (زى مثلا الاسهال المرتبط بمرض ال ايدز مع ان اللوبراميد (دوا بيشبه المورفين بس ما بيمتصش من المصارين) هو اكتر دوا بيستعمل فى الحالات دى).

الاعراض الجانبيه

الامساك

المورفين بيبطأ الحركه الدوديه بتاعة المصارين و عشان كده بيعمل امساك (و دا فى حد ذاته ممكن يكون مطلوب فى علاج واحد عنده اسهال مزمن مثلا).

الادمان

المورفين زيه زى الهيروين، ماده بتسبب الادمان بسرعه و بقوه و بنوعينه: الادمان النفسى و الادمان الجسدى (فى مريض واحد بيحصله ادمان ع المورفين من كل 150 او 200 مريض بياخدو مورفين لال مره فى المستشفيات و دى نسبه عاليه)

تهبيط الجهاز التنفسى

و دا اخطر حاجه ممكن تسبب الموت لو المدمن او المريض خد جرعه عاليه م المورفين بالغلط ممكن تهبط سرعة التنفس و المريض يغما عليه و يموت مخنوق فى الاخر من قلة الاكسوجين.اول علامات هبوط التنفس هو النوم الغويط و لساعات طويله و لما يصغر نن العين و يبقا قد راس الدبوس.(علاجه بسرعه بان المريض يلبس قناع الاكسوجين او/و ياخد نالوكسون 100-400 مايكروجرام حقنه فى الوريد)

اعراض الانسحاب

اعراض الانسحاب (Withdrawal symptoms)هى المشاكل اللى بيواجهها الواحد لو اتاخر عن معاد الجرعه بتاعة المخدر، اعراض الانسحاب فى حالة مدمن المورفين بتحصل قبل معاد الجرعه ما ييجى (مش بعديها)، الاعراض دى يتضم:العيون المرغرغه ، طيران النوم ،رشح المناخير،الاسهال ، المدمن بيتاوب كتير، المزاج المتعكر، العرق الشديد ، الصداع ، القلق الحركات العصبيه و المدمن ما يبقالوش نفس فى الاكل ووجع فى الجسم كله الترجيع و الغثيان . ضغط الدم بيرتفع و ضربات القلب بتزيد و ممكن تعمل جلطه فى المخ او ازمه قلبيه

الفارماكولوجيا

المورفين بيدى التاثير بتاعه ع الجهاز العصبى المركزى عن طريق ارتباطه بمستقبلات معينه ع الخلايا العصبيه.فى تلات مستقبلات قدر العلما يحددوهم لحد دلوقتى و هما: مستقبل ميو و مستقبل كابا و مستقبل لامبدا و اهم واحد فيها هو مستقبل ميو.ادمان المورفين مش منتشر قوى دلوقتى بين الناس عشان صعب يجيبوه ، و اغلب المدمنين ع المورفين النهارده بيكون م الدكاتره او الشغلانات الطبيه التانيه اللى بيسهل عليهم انهم يلاقوه جوه المستشفيات.علاج الادمان ع المورفين بييبقا بدوا تانى اسمه ميثادون. حوالى تلت المورفين بيكون مرتبط بالبروتين (Protein-bound) و فترة نص العمر(Half-life) بتاعته بتساوى ساعتين.المورفين بيخرح م الجسم عن طريق الكليه و فى كميان صغيره خالص ممكن تتلاقى قى البول و البراز. المورفين ما ينفعش يستعمل فى تخفيف الوجع بتاع الولاده لانه بيعدى المشيمه و بيوصل للدوره الدمويه بتاعة الجنين و دا ممكن يهبط الجهاز التنفسى بتاعه و ساعات يتسبب فى موت الجنين.

الجرعه

المورفين ممكن يتاخد بالبوء (شراب و اقراص و كابسولات) و ممكن بتاخد بالحقن (فى العضل او فى الوريد او تحت الجلد )او باللبوس و الجرعه بتعتمد على الحاله.دوا المورفين الشرب مث مش ممكن يكون فيه 10 ميلليجرام مورفين فى كل 5 ميلليليتر.امبولة المورفين بيبقا فيها 10 ميلليجرام فى كل ميلليليتر. الاقراص و الكابسولات بتبتدى من 10 ميلليجرام و ممكن تلاقى 20 و 30 و 60 ميلليجرام فى الاقراض طويلة المفعول.

الاسامى التجاريه

• اورامورف (Oramorph)
• سيفريدول (Sevredol)
• موركاب (Morcap)
• ام اس تى كونتينوس (MST Continus)
• ام اكس ال (MXL)
• زومورف (Zomorph)

مصادر

1. المؤلف: Simon Maskell و Munir Pirmohamed — العنوان : A reference set of clinically relevant adverse drug-drug interactions — المجلد: 9 — العدد: 1 — نشر في: Scientific Data — https://dx.doi.org/10.1038/S41597-022-01159-Y
2. مُعرِّف المصطلَحات المرجعية في ملف العقاقير القومي (NDF-RT): https://bioportal.bioontology.org/ontologies/NDFRT?p=classes&conceptid=N0000145914 — تاريخ الاطلاع: 13 ديسمبر 2016
3. مُعرِّف مُركَّب في قاعدة البيانات الكيمياء العامة (PubChem CID): https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/5288826 — تاريخ الاطلاع: 17 نوفمبر 2016 — العنوان : morphine — الرخصة: محتوى حر