يزيديه

يزيديه
(بالسورانى كردى: Êzdiyatî)
التسميه الاصليه	(بالسورانى كردى: Êzdiyatî)
دين
البلد	العراق سوريا توركيا
المؤسس	عدى بن مسافر
منصب الرئيس	الأمير نايف بن داود، أنور معاوية الأموي
موقع التأسيس	معبد لالش
طقس	اليزيدية
تعداد	التعداد الكلي: 700,000 - 1,000,000 كردستان العراق 550 ألف
تعديل

يزيديين فى جبال سِنجار, الحدود العراقيه/السوريه فى ال1920ات

اليزيديه (كوردى: ئێزیدی, Êzidî; عربى: يزيدى, ايزدى; سـِريانى: ܓ̰ܠܟܝܐ) هو دين كوردى من اُصول هندو-اوروبيه قديمه. اليزيديين فى الاساس متكلّمين بـ الكوردى و قبل كده كانو بيتكلمو سيريانى, علشان بيقولو اصلهم أشورى. و لحد النهارده بيعيشو فى مناطق السريان فى سوريا و العراق و تركيا و عاداتهم زى بعض بالظبط. مايفرقهمش الا اللغه الكوردى دلوقتى, و أغلبهم عايشين فى منطقة الموصل فى شمال العراق. فيه مجتمعات مُحافظه فى جنوب القوقاز و تركيا و سوريا, بس هما قلّو من ال1990ات, و افرادهم هاجرو على اوروبا, و بالذات المانيا .^[1] اجمالى عدد اليزيديين فى العالم هو 800 الف و مليون.^[2][3][4]

مصطلح ”داسنى“ |Dasni| بيستعمل غلط غالباً. فيه قبيله يزيديه كبيره اسمها ”داسنى“. فيه يزيديين كتير تابعين للقبيله, و الكلمتين بيستعملو بدل بعض. اليزيديين مش بيعرّفو نفسهم بـ الكلمتين دول.

ديموجرافيا

اليزيديين عاملين طايفه مهمه من الاقليات العراقيه. التقديرات فى حجم طوايف اقليات العراق بتختلف اختلاف كبير, بين 70,000 و 500,000. الطايفيه الجورجيه قلّت جداً (قلّت من 30,000 فى التسعينيات لـ 14,000 فى 2008), لكن المجتمعات المحليه فى ارمينيا كانو ثابتين أكتر (شويه 40,000 بالنسبه لـ تعداد 2001). فى روسيا, فيه 31,273 سكان يزيديين (تعداد 2002). فى سوريا, فيه مجموعتين اساسيه, فى الـ”جزيره“ و الـ”كورد دايجى“ |Kurd Daege|, عددهم تقريباً 15,000 واحد. فى تركيا, دلوقتى باقى يزيديين فى شوية مُدن فى جنوب-شرق ديار بكر |Diyarbakir|, فضل طايفه من 80,000 واحد, سنة 1970 (و قلّو لـ 23,000 فى 1985 و 377 فى 2007).

اجمالى عدد اليزيديين بين 200,000 و 300,000 شخص, بس التقديرات بتختلف بالنسبه لـ حجم سكانهم, بسبب سرية التقاليد اليزيديه لما الواحد يسألهم عن معتقدهم الدينى. تقديرات اقل بـ 100,000, و تقديرات عاليه حوالى 700,000. اليزيديين المغتربين هما متركّزين فى المانيا, و عددهم بين 20,000 و 40,000, فى الاساس فى نيدرزاكسن (Niedersachsen) و نوردراين-ڤيستفالن (Nordrhein-Westfalen), أغلبهم من تركيا. فى مجتمعات متشتته أصغر بـ كتير موجودين فى نيديرلاند. فيه مجموعات صغيره جداً موجودين فى بلجيكا, الدنمارك, السويد, فرنسا, سويسرا, المملكه المتحده, امريكا, كندا و اوستراليا, احتمال مجموعهم اقل من 5,000 واحد.

اصول اليزيديه

رجاله يزيديين فى ماردين ماردين, فى أواخر القرن ال19

اصول اليزيديه بترجع للشرق القريب فى فترة قبل التاريخ. مع ان اليزيديين بيتكلمو كوردى, دينهم—فرع من اليازدانيه—متأثر جداً بـ من الميثرانيّه القديمه, و التقاليد الدينيه بتاعة بلاد بين النهرين, و المسيحيه و الاسلام. اماكنهم المقدسه الاساسيه موجوده فى لاليش |Laliş| فى شمال الموصل. اليزيديين بيسمّو نفسيهم Êzidî او Êzîdî, او فى شوية مناطق Dasinî (الاسم الأخرانى فى الاساس اسم لـ قبيله). فيه شوية علما طلّعو اسم يزيدى من اللغه الايرانى القديمه ”يازاتا“ |yazata| (وجود الاهى), لما تانيين بيقولو ان الاسم متتاخد من الخليفه الأموى يزيد الاول (يزيد بن معاويه بن ابى سفيان), اللى كان اليزيديين بيمجّدوه كـ تجسيد للصوره الالاهيه ”سلطان ازى“ |Sultan Ezi| (الرأى ده ماعادش مقبول بانتشار). اليزيديين نفسيهم بيئمنو ان اسمهم متجاب من كلمة ”الاه“ ييزدان |Yezdan| او ازيد |Êzid|. الممارسات الثقافيه بتاعة اليزيديين باين عليه الكورديه, و تقريباً كلهم بيتكلمو ”كورمانجى“ (كوردى شمالى), ماعاده مدن زى ”باشيقا“ |Bashiqa| و ”باهازانى“ |Bahazane| فى شمال العراق. اللغه ال”كورمانجى“ هى, بـ التقريب, اللغه بتاعة كل التقاليد الدينيه المحكيه بتاعة اليزيديين. عشان كده, اصول الديانه معقده شويه.

ملاحظات

1. Reeves، Bob (28 فبراير 2007). "Lincoln Iraqis call for protection from terrorism". w:en:Lincoln Journal Star. اطلع عليه بتاريخ 2007-02-28.
2. Allison, Christine (2004-02-20). "Yazidis Archived 2008-10-09 at the Wayback Machine". w:en:Encyclopedia Iranica. Retrieved on 2008-03-31. "There are probably some 200,000-300,000 Yazidis worldwide."
3. "Yezidi Archived 2019-01-07 at the Wayback Machine". Adherents.com. Retrieved on 2008-03-31. Cites estimates between 100,000 and 700,000.
4. "Deadly Iraq sect attacks kill 200". w:en:BBC News. 2007-08-15. Retrieved on 2008-03-31.