ইউনিফাইড পেমেণ্টচ ইণ্টাৰফেচ

ইউনিফাইড পেমেণ্টছ ইণ্টাৰফেচ (ইংৰাজী: Unified Payments Interface) চমুকৈ UPI হৈছে ধন প্ৰেৰণ বা প্ৰাপ্ত কৰাৰ বাবে এক বাস্তৱ-সময়ৰ আন্তঃবেংকিং পৰিশোধ প্ৰণালী।[1] ভাৰতৰ ৩২৪ টাতকৈও অধিক বেংক আৰু ১১টা পিপিআইয়ে এই সেৱা আগবঢ়ায়।[2]

ইউনিফাইড পেমেণ্টচ ইণ্টাৰফেচ
গৰাকী ভাৰতীয় ৰাষ্ট্ৰীয় পৰিশোধ নিগম
আত্মপ্ৰকাশ ১১ এপ্ৰিল ২০১৬; ৮ বছৰ আগত (2016-04-11)
বজাৰ
ৱেবছাইট www.npci.org.in/what-we-do/upi/product-overview

ইতিহাস

[সম্পাদনা কৰক]

দেশত ডিজিটেল পেমেণ্টৰ প্ৰসাৰ আৰু নগদ ধনৰ লেনদেন হ্ৰাস কৰাৰ বাবে ভাৰত চৰকাৰে ডিজিটেল ইণ্ডিয়া পদক্ষেপৰ অংশ হিচাপে ২০১৬ চনৰ আগষ্ট মাহত ভাৰতীয় ৰাষ্ট্ৰীয় পেমেণ্টছ কৰ্প’ৰেশ্যনৰ স্থাপনা কৰে। ইউনিফাইড পেমেণ্টছ ইন্টাৰফেচ (ইউপিআই)।[3]

প্ৰথম অৱস্থাত ২১টা বেংকৰ সৈতে ইউপিআই আৰম্ভ কৰা হৈছিল আৰু এতিয়া ভাৰতৰ ২০০ৰো অধিক বেংকলৈ সম্প্ৰসাৰিত হৈছে। এই ব্যৱস্থাৰ জৰিয়তে ব্যৱহাৰকাৰীয়ে তেওঁলোকৰ বেংক একাউণ্টৰ সৈতে সংযুক্ত মোবাইল এপ্লিকেচনৰ জৰিয়তে নিমিষতে ধন স্থানান্তৰ কৰিব পাৰে, বিল পৰিশোধ কৰিব পাৰে, আৰু অনলাইন ক্ৰয় কৰিব পাৰে।

পুঁজি স্থানান্তৰৰ পদ্ধতি

[সম্পাদনা কৰক]

নিম্নলিখিত পদ্ধতিবোৰৰ জৰিয়তে পুঁজি স্থানান্তৰ কৰিব পাৰি:-

  • ভাৰ্চুৱেল পৰিশোধ ঠিকনা (ভিপিএ): ভিপিএ ব্যৱহাৰ কৰি এখন বেংক একাউণ্টৰ পৰা আন এখন বেংক একাউণ্টলৈ টকা প্ৰেৰণ বা অনুৰোধ কৰিব পাৰি। ভাৰ্চুৱেল পৰিশোধ ঠিকনা এটা ইমেল আইডি সদূশ হয়।[4][5] উদাহৰণস্বৰূপে: example@upi
  • একাউণ্ট নম্বৰ আৰু আইএফএছচি (ইংৰাজী: Account No & IFSC): বেংক একাউণ্ট নম্বৰ আৰু আইএফএছচি কোড ব্যৱহাৰ কৰিও অন্য এজন ব্যক্তিলৈ পুঁজি প্ৰেৰণ কৰিব পাৰি।
  • কিউআৰ কোড (ইংৰাজী: QR Code): এপ্লিকেচন এটাত ভাঁহি উঠা কিউআৰ কোড স্কেন কৰি অতি সহজেই টকা প্ৰেৰণ কৰা যায়। ব্যৱসায়িক প্ৰতিষ্ঠানসমূহত কিউআৰ কোডৰ প্ৰচলন বেছি। গ্ৰাহকে বস্তু এটা ক্ৰয় কৰি কিউআৰ কোডৰ সহায়ত অতি সহজেই ব্যৱসায়ী এজনক পৰিশোধ কৰিব পাৰে।[6][7]
  • ম'বাইল নম্বৰ (ইংৰাজী: Mobile Number): ম'বাইল নম্বৰ ব্যৱহাৰ কৰিও টকা প্ৰেৰণ বা অনুৰোধ কৰিব পাৰি।
  • ইউপিআই নম্বৰ (ইংৰাজী: UPI Number): ইউপিআই নম্বৰ হৈছে ৭-৮ সংখ্যাবিশিষ্ট নম্বৰ।
  • আধাৰ (ইংৰাজী: Aadhar): আধাৰ নম্বৰ ব্যৱহাৰ কৰি আন এজন ব্যক্তিৰ বেংক একাউণ্টলৈ ধন প্ৰেৰণ কৰিব পাৰি।
  • USSD *৯৯# : অগাঁথনিহীন পৰিপূৰক সেৱাৰ তথ্য (ইংৰাজী: Unstructured Supplementary Service Data) চমুকৈ USSD ৰ জৰিয়তে ইউপিআই ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ হ'লে মোবাইল ফোনত *99# ডায়েল কৰি স্ক্ৰীণত দেখা দিয়া নিৰ্দেশনা অনুসৰণ কৰিব লাগে। ইয়াৰ জৰিয়তে ব্যৱহাৰকাৰীয়ে স্মাৰ্টফোন বা ইণ্টাৰনেট সংযোগৰ প্ৰয়োজন নোহোৱাকৈ ধন প্ৰেৰণ, বেলেঞ্চ চেক কৰা, আৰু ভাৰ্চুৱেল পৰিশোধ ঠিকনা (ভিপিএ) সৃষ্টি কৰা ইত্যাদি কৰিব পাৰি।

ইউপিআই ১২৩পে

[সম্পাদনা কৰক]

ইউপিআই ১২৩পে হৈছে ফিচাৰ ফোন ব্যৱহাৰকাৰীসকলৰ বাবে এটা তৎক্ষণাত পেমেণ্ট ব্যৱস্থা যাৰ সহায়ত ইউনিফাইড পেমেণ্টছ ইন্টাৰফেচ (UPI) পেমেণ্ট সেৱা নিৰাপদ আৰু সুৰক্ষিতভাৱে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। ইউপিআই ১২৩পেইৰ জৰিয়তে এতিয়া ফিচাৰ ফোন ব্যৱহাৰকাৰীসকলে চাৰিটা প্ৰযুক্তি বিকল্পৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি বহুতো লেনদেন গ্ৰহণ কৰিব পাৰিব। ইয়াৰ ভিতৰত আছে আইভিআৰ ভয়েচ (ইণ্টাৰেকটিভ ভইচ ৰেচপন্স), মিছড কল পে, ফিচাৰ ফোনত ওইএম এপ, আৰু শব্দভিত্তিক পেমেণ্ট।  

  • ভয়েচ ইউপিআই : আইভিআৰ নম্বৰৰ জৰিয়তে ইউপিআই পেমেণ্টৰ বাবে ব্যৱহাৰকাৰীসকলে তেওঁলোকৰ ফিচাৰ ফোনসমূহৰ পৰা এটা পূৰ্বনিৰ্ধাৰিত নম্বৰ (০৮০ ৪৫১৬ ৩৬৬৬, ০৮০ ৪৫১৬ ৩৫৮১ আৰু ৬৩৬৬ ২০০ ২০০) লৈ এটা কল কৰি ইউপিআই অন-বৰ্ডিং আনুষ্ঠানিকতা সম্পূৰ্ণ কৰিব লাগিব। যাতে, ইণ্টাৰনেট সংযোগ অবিহনে বিত্তীয় লেনদেন কৰিব পাৰে। আইভিআৰে একাধিক ভাষাৰ বিকল্প প্ৰদান কৰে। সম্প্ৰতি আইডিএফচি ফাৰ্ষ্ট বেংক, চিটি ইউনিয়ন বেংক আৰু এনএছডিএল পেমেণ্টছ বেংকে প্ৰদান কৰা সমাধানসমূহ Ultracash আৰু Tonetag ৰ দ্বাৰা সমৰ্থিত।
  • মিছড কল পে: মিছ কল ভিত্তিক পদ্ধতিয়ে ফিচাৰ ফোন ব্যৱহাৰকাৰীসকলক তেওঁলোকৰ বেংক একাউণ্টত প্ৰৱেশ কৰিবলৈ আৰু ব্যৱসায়ীৰ ঠাইত প্ৰদৰ্শিত নম্বৰত মিছড কল দি ধন গ্ৰহণ বা স্থানান্তৰ, নিয়মীয়া ক্ৰয়, বিল পৰিশোধ আদিৰ দৰে নিয়মীয়া লেনদেন কৰিবলৈ অনুমতি দিব। বিল দিয়াৰ সময়ত ব্যৱসায়ীয়ে গ্ৰাহকৰ মোবাইল নম্বৰ আৰু তেওঁৰ ক্ৰয়ৰ বিলৰ পৰিমাণৰ সৈতে এটা টোকেন তৈয়াৰ কৰিব। ইয়াৰ পিছত গ্ৰাহকে ব্যৱসায়ীয়ে নিৰ্ধাৰিত নম্বৰত মিছড কল দিব পাৰে আৰু লগে লগে গ্ৰাহকে ০৮০৭১ ৮০০ ৮০০ নম্বৰৰ পৰা ইউপিআই পিন প্ৰৱেশ কৰি লেনদেন প্ৰমাণীকৰণ কৰিবলৈ কোৱা ইনকামিং কল লাভ কৰিব। এই সমাধানটো বেংক অৱ ইণ্ডিয়াক সহায়ক বেংক হিচাপে লৈ মিছকলপেৱে বিকশিত কৰিছে।
  • OEM-সক্ষম পেমেণ্ট: ডিজিটেল সমাধান হৈছে ফিচাৰ ফোনত ইউপিআই এপ এপ যিটো এয়াৰটেল পেমেণ্টছ বেংকৰ সৈতে গুপশ্বপে প্ৰস্তুত কৰিছে। এই ধৰণৰ, আগ্ৰহী সমাধান প্ৰদানকাৰীসকলে এম্বেডেড চি ভাষাত (বা সমৰ্থিত হিচাপে) বিকশিত কৰা এটা স্থানীয় পেমেণ্ট এপ সক্ষম কৰিবলৈ বৈশিষ্ট্য ফোন মোবাইল নিৰ্মাতা (OEM)ৰ সৈতে অংশীদাৰিত্ব কৰিব লাগিব। এই UPI এপটোৰ ৰূপ আৰু অনুভৱ স্মাৰ্ট ফোন ভিত্তিক এপৰ দৰেই, অৱশ্যে ফিচাৰ ফোনটোৰ কিছুমান সীমাবদ্ধতা আছে। বৰ্তমান ই স্কেন আৰু পেৰ বাহিৰে সংখ্যাগৰিষ্ঠ ইউপিআই কাৰ্য্যকৰীতা প্ৰদান কৰিব পাৰে, যিবোৰ চলি আছে।
  • শব্দভিত্তিক প্ৰযুক্তি : এই সমাধান হৈছে প্ৰক্সিমিটি শব্দ-ভিত্তিক পেমেণ্ট যিটো টনটেগৰ সহযোগত সৃষ্টি কৰা হৈছে আৰু এন এছ ডি এল পেমেণ্টছ বেংকৰ দ্বাৰা সমৰ্থিত। এই প্ৰযুক্তিয়ে যিকোনো ডিভাইচত কন্টাক্টলেছ আৰু প্ৰক্সিমিটি ডাটা যোগাযোগ সক্ষম কৰিবলৈ শব্দ তৰংগ ব্যৱহাৰ কৰে। ব্যৱহাৰকাৰীয়ে যিকোনো ফোন টেপ কৰিব পাৰে আৰু ToneTag’s VoiceSe পেমেণ্ট সমাধান ব্যৱহাৰ কৰি ব্যৱসায়ীসকলক UPI পেমেণ্ট কৰিব পাৰে। ব্যৱহাৰকাৰীয়ে আইভিআৰ নম্বৰ ৬৩৬৬ ২০০ ২০০ কল কৰে আৰু পে টু মাৰ্চেণ্ট বিকল্প বাছি লয়। তেওঁলোকে নিজৰ মোবাইল ফোনটো মাৰ্চেণ্ট ডিভাইচ (POD)ত টেপ কৰে, আৰু POD য়ে অনন্য সুৰটো নিৰ্গত কৰাৰ পিছত # টিপে। তাৰ পিছত ব্যৱহাৰকাৰীয়ে দিবলগীয়া ধনৰাশি প্ৰৱেশ কৰে, তাৰ পিছত লেনদেন সম্পূৰ্ণ কৰিবলৈ তেওঁলোকৰ ইউপিআই পিন প্ৰৱেশ কৰে। পিঅ’ডিয়ে লেনদেনৰ অৱস্থা স্বীকাৰ কৰে আৰু ব্যৱহাৰকাৰীয়ে আইভিআৰ কলৰ জৰিয়তে এটা নিশ্চিতকৰণ লাভ কৰে।

তথ্য সংগ্ৰহ

[সম্পাদনা কৰক]
  1. ↑ "UNIFIED PAYMENTS INTERFACE (UPI)". cashlessindia.gov.in. http://cashlessindia.gov.in/upi.html. 
  2. ↑ "UPI Live Members". NPCI. https://www.npci.org.in/what-we-do/upi/live-members. 
  3. ↑ "Raghuram Rajan gives a parting gift, turns your smartphone into a bank with UPI". indiatimes.com. https://economictimes.indiatimes.com/industry/banking/finance/banking/raghuram-rajan-gives-a-parting-gift-turns-your-smartphone-into-a-bank-with-upi/articleshow/53857902.cms. 
  4. ↑ "What is VPA in UPI and how is it beneficial?". indiatoday.in. https://www.indiatoday.in/impact-feature/story/what-is-vpa-in-upi-and-how-is-it-beneficial-1977689-2022-07-20. 
  5. ↑ "What is VPA in UPI payment? How to create and send money through VPA?". republic. https://m.republicworld.com/technology-news/other-tech-news/what-is-vpa-in-upi-payment-how-to-create-and-send-money-through-vpa.html. [সংযোগবিহীন উৎস]
  6. ↑ "UPI continues to dominate digital payments thanks to wide use of QR codes". https://www.business-standard.com/finance/news/upi-continues-to-dominate-digital-payments-thanks-to-wide-use-of-qr-codes-123041700492_1.html. 
  7. ↑ "The world on a QR code: How UPI disrupted the payments space". https://www.businesstoday.in/magazine/editors-note/story/the-world-on-a-qr-code-how-upi-disrupted-the-payments-space-347392-2022-09-16.