জানকী মন্দিৰ | |
---|---|
![]() জনকী মন্দিৰৰ সন্মুখৰ দৃশ্য | |
স্থান | |
দেশ | নেপাল |
অঞ্চল | মধেশ প্ৰদেশ |
জিলা | ধনুছা জিলা |
এলেকা | জনকপুৰধাম |
উচ্চতা | 78 মিটাৰ (256 ফুট) |
স্থানাংক | 26°43′50″N 85°55′32″E / 26.73056°N 85.92556°Eস্থানাংক: 26°43′50″N 85°55′32″E / 26.73056°N 85.92556°E |
স্থাপত্য আৰু সংস্কৃতি | |
স্থাপত্য শৈলী | Hindu-Kushwaha |
ইতিহাস | |
প্ৰতিস্থাপক | Queen Vrisha Bhanu of Tikamgarh |
জানকী মন্দিৰ (ইংৰাজী: :Janaki Mandir,নেপালী: जानेकी मन्दिर) নেপালৰ জনকপুৰধামত অৱস্থিত। এই মন্দিৰ ভগবান শ্ৰীৰামৰ পত্নী দেৱী সীতাৰ প্ৰতি উৎসৰ্গিত এক হিন্দু মন্দিৰ। ই কইৰি হিন্দু স্থাপত্যৰ উদাহৰণ।[1] [2] [3] সম্পূৰ্ণৰূপে উজ্জ্বল বগা ৰঙেৰে নিৰ্মিত আৰু ১,৪৮০ বৰ্গমিটাৰ (১৫,৯৩০ বৰ্গফুট) এলেকা আগুৰি অৱস্থান কৰিছে। এই মন্দিৰ সম্পূৰ্ণৰূপে শিল আৰু মাৰ্বলৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত তিনিমহলীয়া গঠন।[4]
মন্দিৰৰ দেৱালত মধুবনীৰ ছবি আছে। ইয়াৰ ৬০টা কোঠাৰ সকলোবোৰেই নেপালৰ পতাকা, ৰঙীন কাঁচ, খোদিত, আৰু নানান চিত্ৰৰে সজাই তোলা হৈছে, লগতে জালিৰ খিৰিকী আৰু গুৰুদ্বাৰো আছে।
ৰামায়ণত বৰ্ণিত জানকী (সীতা) আৰু ৰামৰ সীতা সয়ম্বৰ (দৰা বাছনি অনুষ্ঠান) ইয়াত এই মন্দিৰৰ লগত সংলগ্ন বিবাহ মণ্ডপত সংঘটিত হোৱা বুলি বিশ্বাস কৰা হয়। ২০০৮ চনত এই স্থান ইউনেস্ক'ৰ আংশিক স্থান হিচাপে নিৰ্ধাৰণ কৰা হয়।[5]
এই মন্দিৰটোক জনপ্ৰিয়ভাৱে নৌ লখা মন্দিৰ (অৰ্থাৎ "ন লাখ") বুলিও জনা যায়। মন্দিৰ নিৰ্মাণৰ খৰচ আছিল প্ৰায় একে পৰিমাণৰ সোণৰ মুদ্ৰা: ন লাখ বা ন লাখ সোণৰ মুদ্ৰা, সেয়েহে এই নামটো প্ৰচলিত। অৰ্ছা ৰাজ্যৰ (উৰ্ছা, ওণ্ডছা আৰু টিকামগড় নামেৰেও জনাজাত) ৰাণী বৃষ ভানুৱে ১৯১০ খ্ৰীষ্টাব্দত এই মন্দিৰ নিৰ্মাণ কৰিছিল। এই মন্দিৰটো নেপালৰ জনকপুৰত অৱস্থিত।
১৬৫৭ চনত ঠিক সেই ঠাইতে সীতা দেৱীৰ সোণৰ মূৰ্তি পোৱা গৈছিল আৰু তাত সীতাই বাস কৰিছিল বুলি কোৱা হয়। কিংবদন্তিটোত কোৱা হৈছে যে সন্ন্যাসী শুৰ্কশোৰদাসে সীতাৰ প্ৰতিমূৰ্তি পোৱা পবিত্ৰ স্থানত মন্দিৰ টো নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। দৰাচলতে আধুনিক জনকপুৰৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আৰু সীতা উপাসনা (সীতা উপনিষদ বুলিও কোৱা হয়) দৰ্শনৰ বিষয়ে প্ৰচাৰ কৰা মহান সাধু আৰু কবি আছিল শূৰ্কীশোৰদাস। কিংবদন্তি অনুসৰি এই স্থানত ৰজা জনক (সীৰাধ্বজ) শিৱ-ধনুৰ পূজা কৰিছিল। ২০১৫ চনৰ ২৬ এপ্ৰিললৈকে, ২০১৫ চনৰ এপ্ৰিল মাহত হোৱা ভূমিকম্পৰ ফলত মন্দিৰটো আংশিকভাৱে ভাঙি পৰা বুলি কোৱা হৈছে।[6]
প্ৰতি বছৰে নেপাল, ভাৰত, শ্ৰীলংকা, আৰু অন্যান্য দেশৰ পৰা হাজাৰ হাজাৰ তীৰ্থযাত্ৰী ৰাম জানকী মন্দিৰলৈ গৈ ভগৱান ৰাম আৰু সীতাৰ আৰাধনা কৰিবলৈ আহে। ৰাম নৱামী, বিবাহ পঞ্চমী, দশাইন আৰু তিহাৰ উৎসৱৰ সময়ত বহু উপাসক দেৱালয়লৈ আহে।