আল্লাহ

মুছলমানসকলে তেওঁলোকৰ সৃষ্টিকৰ্তাক 'আল্লাহ' বুলি সম্বোধন কৰে। ইছলামৰ মূল বিশ্বাস হৈছে আল্লাহৰ একত্ব বা তাওহিদ। ইছলাম পৰম একেশ্বৰবাদী আৰু কোনোভাৱেই আপেক্ষিক বা বহুত্ববাদী নহয়। আল্লাহৰ একত্ব ইছলামৰ পাঁচটি মূল স্তম্ভৰ মাজৰ প্ৰথম, যাক শ্বাহাদাহ বোলা হয়। এইটো পাঠৰ মাধ্যমত মানুহে স্বীকাৰ কৰে যে, (এক) আল্লাহৰ বাহিৰে আন কোনো সত্য উপাস্য নাই আৰু (দুই) মুহাম্মাদ চাল্লাল্লাহু আলাইহি ওৱাছাল্লাম তেওঁৰ প্ৰেৰিত বাণীবাহক। ছুৰা ইখলাছত আল্লাহৰ এনেদৰে বৰ্ণনা দিয়া হৈছে: [قُلْ هُوَ اللهُ أَحَدٌ. اللهُ الصَّمَدُ. لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ. لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ. وَلَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُوًا أَحَدٌ] {الاخلاص:1-4}

"কওক, তেওঁ আল্লাহ, এক, একক।
আল্লাহ অমুখাপেক্ষী।
তেওঁ কাকো জন্ম দিয়া নাই আৰু কোনেও তেওঁক জন্ম দিয়া নাই।
আৰু তেওঁৰ সমতুল্য একোৱেই নাই।

ব্যুৎপত্তিগতভাৱে আল্লাহ শব্দটো "ইলাহ"ৰ পৰা গৃহিত। ইলাহ (Ilah) শব্দটো আহিছে হিব্ৰু ভাষাৰ এলাহ (Elah) শব্দৰ পৰা। এলাহ মানে পৰম উপাসক। এলাহৰ ইংৰাজী প্ৰতিশব্দ হ'ল ‌'deity'‌। আল্লাহ শব্দটো আল আৰু ইলাহৰ যুক্তাক্ষৰ (Al + Ilah = Allah)। আল (Al) নিৰ্দিষ্টবাচক শব্দ (determiner) যাৰ অৰ্থ -জন, -খন, -টো বা ইংৰাজীত the। গতিকে আল্লাহ মানে পৰমেশ্বৰ জন (আল = জন; ইলাহ = পৰমেশ্বৰ, The Deity)। যিহেতু ইছলাম এটা বিশুদ্ধ একেশ্বৰবাদী (এক + ঈশ্বৰ) ধৰ্ম, গতিকে এই ধৰ্মৰ উপাসক জনক সকলোতকৈ উচ্চ আৰু নিৰ্দিষ্ট আসনত অধিষ্ঠিত কৰা হয়।

আল্লাহৰ মুখমণ্ডল

আল্লাহ তা‘আলাৰ চেহাৰা আছে যিটো “জালাল আৰু ইকৰাম” অৰ্থাৎ মহিমাময় আৰু মহানুভৱ গুণ বিশিষ্ট।

﴿وَيَبۡقَىٰ وَجۡهُ رَبِّكَ ذُو ٱلۡجَلَٰلِ وَٱلۡإِكۡرَامِ ٢٧﴾ [الرحمن: 27]

“আৰু কেৱলমাত্ৰ তোমাৰ প্ৰভূৰ মহিমাময় আৰু মহানুভৱ চেহাৰাটোৱে অৱশিষ্ট থাকিব।” [ৰহমান : ২৭]

আল্লাহৰ হাত

আল্লাহ তা‘আলাৰ সন্মানিত আৰু উম্মুক্ত দুটা হাত আছে।

﴿بَلۡ يَدَاهُ مَبۡسُوطَتَانِ يُنفِقُ كَيۡفَ يَشَآءُۚ﴾ [المائدة: 64]

“আল্লাহৰ হাত পূৰ্ণ প্ৰসাৰিত আৰু উন্মুক্ত। তেওঁ যেনে ইচ্ছা তেনেই খৰচ কৰে।” [মায়িদা : ৬৪]

(যিহেতু আল্লাহ মানুহ বা মানৱসদৃশ নহয় গতিকে হাত বুলি কওঁতে ইয়াত মানুহৰ নিচিনা হাত বুলি ভাৱিলে ভুল হ'ব)

﴿وَمَا قَدَرُواْ ٱللَّهَ حَقَّ قَدۡرِهِۦ وَٱلۡأَرۡضُ جَمِيعٗا قَبۡضَتُهُۥ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَٱلسَّمَٰوَٰتُ مَطۡوِيَّٰتُۢ بِيَمِينِهِۦۚ سُبۡحَٰنَهُۥ وَتَعَٰلَىٰ عَمَّا يُشۡرِكُونَ ٦٧﴾ [الزمر: 67]

“এওঁলোকে আল্লাহৰ সন্মান যেনেকৈ কৰিব লাগে তেনেকৈ নকৰিলে, অথচ কিয়ামতৰ দিনা গোটেই পৃথিৱী তেওঁৰ মুঠৰ মাজত থাকিব। আৰু আকাশ সমূহ তেওঁৰ সোঁ হাতত মেৰিয়াই থাকিব।মু্শ্বৰিক সকলৰ শ্বিৰ্কৰপৰা তেওঁ সম্পূৰ্ণ পৱিত্ৰ।” [যুমাৰ: ৬৭]

আল্লাহৰ চকু

আল্লাহ তা‘আলাৰ দুটা প্ৰকৃত চকু আছে। প্ৰমাণঃ আল্লাহ তা‘আলাই কৈছে:

﴿وَٱصۡنَعِ ٱلۡفُلۡكَ بِأَعۡيُنِنَا وَوَحۡيِنَا﴾ [هود 37]

“আমাৰ চকুৰ আগত আমাৰ নিৰ্দেশ মোতাবিক তুমি জাহাজ তৈয়াৰ কৰা।” [হূদ : ৩৭]

নবী চাল্লাল্লাহু আলাইহি অছাল্লামে কৈছে:

«حجابه النور لو كشفه لأحرقت سبحات وجهه ما انتهى اليه بصره من خلقه»

নূৰ হ’ল আল্লাহৰ পৰ্দা। যদি তেওঁ সেইটো উন্মুক্ত কৰে তেন্তে তেওঁৰ নুৰৰ তাজাল্লীয়ে সৃষ্টি জগতৰ যিমান দূৰলৈ দৃষ্টি যাব, জ্বলি-পুৰি ছাই হৈ যাব। [মুছলিম, ইবন মাজা]

আহলে ছুন্নাত ওৱাল জামাআত এই বিষয়ে একমত যে আল্লাহ তা‘আলাৰ দুটা চকু আছে। ৰাছুলুল্লাহ চাল্লাল্লাহু আলাইহি অছাল্লামৰ দাজ্জাল সম্পৰ্কিত হাদীছটো ইয়াৰ সমৰ্থন কৰে। তেখেতে কৈছে:

إنه أعور وإن ربكم ليس بأعور

প্ৰকৃততে সি [দাজ্জাল] হৈছে কনা আৰু তোমালোকৰ প্ৰভূ কনা নহয়। [বুখাৰী ও মুছলিম]

আল্লাহ তাআলাই কৈছেঃ

﴿ لَّا تُدۡرِكُهُ ٱلۡأَبۡصَٰرُ وَهُوَ يُدۡرِكُ ٱلۡأَبۡصَٰرَۖ وَهُوَ ٱللَّطِيفُ ٱلۡخَبِيرُ ١٠٣﴾ [الأنعام: 103]

“আল্লাহ তা‘আলাক পৃথিৱীৰ কোনো চকুৱে প্ৰত্যক্ষ কৰিব নোৱাৰে বৰং তেওঁ সকলো চকু প্ৰত্যক্ষ কৰে। তেওঁ অতিশয় সুক্ষ্মদৰ্শী আৰু সকলো বিষয়ে অৱগত।” [আন‘আম: ১০৩]

মুমিন সকলে আল্লাহক দেখিব

মুমিন ব্যক্তিসকলে কিয়ামতৰ দিনা প্ৰভূদৰ্শন [ৰবক দেখিব] কৰিব।

﴿وُجُوهٞ يَوۡمَئِذٖ نَّاضِرَةٌ ٢٢ إِلَىٰ رَبِّهَا نَاظِرَةٞ ٢٣﴾ [القيامة: 22-23]

“সেই দিনা [কিয়ামতৰ দিনা] কিছুমান মূখমণ্ডল উজ্জল হ’ব। নিজ প্ৰভূৰ (ৰব) ফালে দৃষ্টিপাত কৰিব।” [কিয়ামাহ : ২২-২৩]

আল্লাহৰ নিচিনা একোৱেই নহয়

আল্লাহ তা‘আলাৰ ছিফাতে কামাল বা পূৰ্ণাঙ্গ গুণাৱলীৰ কাৰণে তেওঁৰ লগত কোনো বস্তুৰ ৰিজনি (উপমা,উদাহৰণ)নাখাটে।

﴿لَيۡسَ كَمِثۡلِهِۦ شَيۡءٞۖ وَهُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡبَصِيرُ ١١﴾ [الشورى: 11]

“কোনো বস্তু তেওঁৰ লগত ৰিজনি নাখাটে। তেওঁ সৰ্বশ্ৰোতা সৰ্বদ্ৰষ্টা।” [শুৰা : ১১]

আল্লাহক কলাঘূমটি আৰু টোপনি একোৱে নধৰে

তেওঁ চিৰজীৱি চিৰবিৰাজমান শাশ্বত সত্তা হোৱাৰ কাৰণে,

﴿لَا تَأۡخُذُهُۥ سِنَةٞ وَلَا نَوۡمٞۚ ﴾ [البقرة: 255]

“তেওঁক টোপনি আৰু কলাঘূমটি একোৱে নধৰে।” [বাকাৰা : ২৫৫]

আল্লাহ পুৰ্ণ ইনছাফকাৰী

আল্লাহ তা‘আলা “কামালে আদল” [পূৰ্ণ ইনছাফ বা ন্যায়]ৰ গুণেৰে গুণান্বিত হোৱাৰ বাবে কাৰো প্ৰতি অন্যায় নকৰে।

ঠিক সেইদৰে, তেওঁ নিজ পূৰ্ণ নিয়ন্ত্ৰণ আৰু আয়ত্তৰ গুণেৰে গুণান্বিত হোৱাৰ বাবে বান্দাহসকলৰ কৰ্মকাণ্ডৰ ক্ষেত্ৰত আওকানীয়া বা উদাসীন নহয়।

আল্লাহৰ জ্ঞান আৰু ক্ষমতা অসীম

আল্লাহ তা‘আলাৰ অসীম জ্ঞান আৰু ক্ষমতাৰ কাৰণে আকাশ আৰু পৃথিৱীৰ কোনো বস্তুৱে তেওঁক অক্ষম অপাৰগ কৰিব নোৱাৰে।

﴿إِنَّمَآ أَمۡرُهُۥٓ إِذَآ أَرَادَ شَيۡ‍ًٔا أَن يَقُولَ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ ٨٢﴾ [يس: 82]

“অৰ্থাৎ আল্লাহে যেতিয়া কোনো কামৰ ইচ্ছা পোষণ কৰে তেতিয়া তেওঁ [ইচ্ছাকৃত] বস্তুটোক কেৱল কয়: “হৈ যোৱা”। তৎক্ষণাত হৈ যায়।” [ইয়াছীন: ৮২]

সেইদৰে, পূৰ্ণ শক্তি আৰু ক্ষমতাৰ অধিকাৰী হোৱাৰ ফলত তেওঁ কেতিয়াও ক্লান্ত নহয়।

﴿وَلَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ وَمَا بَيۡنَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ وَمَا مَسَّنَا مِن لُّغُوبٖ ٣٨﴾ [ق: 38]

“নিশ্চয় আমি আকাশ আৰু পৃথিৱী আৰু এই দুয়োৰ মাজত অৱস্থিত সকলো বস্তুকে ছয়দিনত সৃষ্টি কৰিছোঁ। আৰু আমাক কোনো ক্লান্তি স্পৰ্শ কৰা নাই।” [ক্বাফ: ৩৮]

আল্লাহৰ সুন্দৰ নাম আৰু ছিফাত বা গুণাৱলী

যি সমূহ নাম আৰু গুণাৱলী আল্লাহ তা‘আলাই স্বয়ং নিজৰ বাবে ঘোষণা কৰিছে অথবা তেওঁৰ বাবে ৰাছুলুল্লাহ চাল্লাল্লাহু আলাইহি অছাল্লামে সাব্যস্ত কৰিছে বা স্বীকৃতি দিছে, সেই সমূহ নাম আৰু গুণাৱলীৰ প্ৰতি বিশ্বাস স্থাপন কৰা প্ৰত্যেক মুছলিমৰ বাবে অপৰিহাৰ্য। কিন্তু মুছলিমসকলে কঠিনভাৱে দু’টা বস্তুক অস্বীকাৰ কৰা অনিবাৰ্য।আৰু সেয়া হৈছে: ১. তামছীল (সাদৃশ্য দিয়া); ২. তাকয়ীফ (ধৰণ-গঠন বৰ্ণনা কৰা)।

১. তামছীল: অৰ্থাৎ অন্তৰেৰে অথবা মৌখিকভাৱে এই কথা কোৱা, “আল্লাহৰ ছিফাত বা গুণাৱলী, সৃষ্টিৰ গুণাৱলীৰ লগত মিল আছে।

২. তাকয়ীফ: অৰ্থাৎ অন্তৰেৰে অথবা মৌখিকভাৱে এই কথা কোৱা, “আল্লাহৰ ছিফাত বা গুণাৱলীৰ অৱস্থা, আকৃতি বা ধৰণ-গঠন এনেধৰণৰ। এইদৰে, যি সমূহ বিষয় আল্লাহ তা‘আলা তেওঁৰ নিজৰ ক্ষেত্ৰত অথবা ৰাছুলুল্লাহ চাল্লাল্লাহু আলাইহি অছাল্লামে আল্লাহৰ বাবে নেতিবাচক ঘোষণা কৰিছে সেই সমূহ বিষয় নেতিবাচক হিচাপেই বিশ্বাস কৰা উচিত। এই সমূহ নফী বা নেতিবাচক বিষয় সমূহে, ইয়াৰ বিপৰীতে আল্লাহ তা‘আলাৰ বাবে কামালিয়াত বা পূৰ্ণতাসম্পন্ন গুণ সাব্যস্ত কৰে। আৰু যি সমূহ বিষয়ে আল্লাহ আৰু তেওঁৰ ৰাছুল চাল্লাল্লাহু আলাইহি অছাল্লামে একোৱে কোৱা নাই, সেই সমূহ বিষয়ত মৌনতা অৱলম্বন কৰা উচিত।

আক্বীদা বা তাওহীদৰ পথত চলা অপৰিহাৰ্য

প্ৰকৃত ইছলামে আক্বীদা আৰু তাওহীদৰ এই পথত চলাটো ফৰজ ও অপৰিহাৰ্য বুলি ভাবে। কাৰণ যি সমূহ বিষয়ে আল্লাহ তা‘আলাই তেওঁৰ নিজৰ বিষয়ে ইতিবাচক বা নেতিবাচক বুলি ঘোষণা কৰিছে সেই সমূহ বিষয় এনে সংবাদ বা তথ্য যিটো তেওঁ নিজ সত্বা সম্পৰ্কে পৰিবেশন কৰিছে। আৰু আল্লাহ তা‘আলাই তেওঁৰ নিজৰ বিষয়ে আটাইতকৈ বেছি অৱগত। তেওঁ সবাতোকৈ সত্যবাদী আৰু আটাইতকৈ উত্তম বচনৰ অধিকাৰী। বান্দা সকলে নিজৰ জ্ঞানেৰে তেওঁক আয়ত্ত কৰিব নোৱাৰে।

আৰু ৰাছুলুল্লাহ চাল্লাল্লাহু আলাইহি অছাল্লামে আল্লাহ তা‘আলাৰ ক্ষেত্ৰত যি সমূহ বিষয় ইতিবাচক বা নেতিবাচক বুলি ঘোষণা কৰিছে সেই সমূহ হৈছে নবী চাল্লাল্লাহু আলাইহি অছাল্লাম পৰিবেশিত খবৰ বা তথ্য। তেওঁ নিজ প্ৰভূ সম্পৰ্কে মানুহৰ মাজত আটাইতকৈ বেছি জ্ঞানী। সবাতোকৈ উত্তম শুভাকাংক্ষী। আটাইতকৈ বেছি সত্যবাদী আৰু উত্তম ভাষাৰ অধিকাৰী। এতেকে আল্লাহ তা‘আলা আৰু ৰাছুলুল্লাহ চাল্লাল্লাহু আলাইহি অছাল্লামৰ বাণী হৈছে জ্ঞান, সত্যবাদিতা আৰু পৰিপূৰ্ণ বৰ্ণনাৰে সমৃদ্ধ। সেয়ে সেইটো গ্ৰহণ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত কোনো প্ৰকাৰ সংশয় অথবা প্ৰত্যাখ্যান কৰাৰ বিষয়ে কোনো ওজৰ আপত্তি গ্ৰহণযোগ্য নহয়।

আল্লাহৰ কিছু বৈশিষ্ট্য:

১. আল্লাহৰ কোনো অংশীদাৰ নাই, কোন সমকক্ষ নাই আৰু কোন প্ৰতিদ্বন্দ্বী নাই৷
২. আল্লাহৰ কোনো পিতা, মা, পুত্ৰ বা স্ত্ৰী নাই৷
৩. কাৰোবাক বা কিবা এটি মধ্যৱৰ্তী অবিহনে প্ৰত্যক্ষভাৱে আল্লাহৰ উপাসনা কৰিব পাৰি৷
৪. আল্লাহৰ বাবে কাৰো উপাসনাৰ প্ৰয়োজন নাই৷
৫. আল্লাহে কাৰো জৱাবদিহি নহয়৷
৬. আল্লাহ কোন ব্যক্তি বা বস্তুৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল নহয়, আনহাতে সকলো ব্যক্তি আৰু সকলো সৃষ্টিৰাজি আল্লাহৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল৷
৭. আল্লাহ কাৰোবাৰ সহায়তা অবিহনে সকলোবোৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে৷
৮. আল্লাহৰ উৰ্দ্ধত বা আল্লাহৰ সম্য আন একো নাই৷
৯. বিদ্যমান এনে একোৱেই নাই যি সম্পূৰ্ণৰূপে আল্লাহৰ পৰাধীন নহয়৷
১০. কোনেও প্ৰতিৰোধ কৰিব নোৱাৰে যিটো আল্লাহে প্ৰদান কৰে, আৰু কোনেও প্ৰদান কৰিব নোৱাৰে যিটো আল্লাহে প্ৰতিৰোধ কৰে৷
১১. একমাত্ৰ আল্লাহেই কাৰোবাৰ উপকাৰ বা ক্ষতি কৰিব পাৰে, এই ক্ষমতা আন কাৰো নাই।

আল্লাহৰ 99 নাম

1. আল্লাহ (আল্লাহ)
2. আৰ ৰহমান (পৰম দয়ালু)
3. আৰ-ৰহী'ম (অতিশয়-মেহেৰবান)
4. আল-মালিক (সৰ্বকৰ্তৃত্বময়)
5. আল-কুদ্দুছ (নিষ্কলুষ, অতি পবিত্ৰ)
6. আস-সালাম (নিৰাপত্তা-দানকাৰী, শান্তি-দানকাৰী)
7. আল-মু'মিন (নিৰাপত্তা ও ঈমান দানকাৰী)
8. আল-মুহাইমিন (পৰিপূৰ্ন ৰক্ষণাবেক্ষণকাৰী)
9. আল-আ'জীজ (পৰাক্ৰমশালী, অপৰাজেয়)
10. আল-জাব্বাৰ (দুৰ্নিবাৰ)
11. আল-মুতাকাব্বিৰ (শ্ৰেষ্ঠত্বৰ অধিকাৰী)
12. আল-খালিক্ব (সৃষ্টিকৰ্তা)
13. আল-বাৰী (সঠিকভাবে সৃষ্টিকাৰী)
14. আল-মুছৱৱিৰ (আকৃতি-দানকাৰী)
15. আল-গফ্ফাৰ (পৰম ক্ষমাশীল)
16. আল-ক্বাহ্হাৰ (কঠোৰ)
17. আল-ওয়াহ্হাব (সকলো বস্তু দানকাৰী)
18. আৰ-ৰজ্জাক্ব (ৰিযিকদাতা)
19. আল ফাত্তাহ (বিজয়দানকাৰী)
20. আল-আ'লীম (সৰ্বজ্ঞ)
21. আল-ক্ববিদ্ব' (সংকীৰ্ণকাৰী)
22.আল-বাছিত (প্ৰশস্থকাৰী)
23 আল-খাফিদ (কষ্টত নিমজ্জিতকাৰী)
24 আৰ-ৰফীই' (উন্নতকাৰী)
25 আল-মুই'জ্ব (সন্মান-দানকাৰী)
26 আল-মুদ্বি'ল্লু (বেইজ্জতকাৰী)
27 আস্-ছামিই' (সৰ্বশ্ৰোতা)
28 আল-বাছীৰ (সৰ্ববিষয়-দৰ্শনকাৰী)
29 আল-হা'কাম (অটল বিচাৰক)
30 আল-আ'দল (পৰিপূৰ্ণ-ন্যায়বিচাৰক)
31 আল-লাতীফ (সকলো-গোপন-বিষয়-অবগত)
32 আল-খ'বীৰ (জ্ঞাত)
33 আল-হা'লীম (অত্যন্ত ধৈৰ্যশীল)
34 আল-আ'জীম (সৰ্বোচ্চ-মৰ্যাদাশীল)
35 আল-গফুৰ পৰম (ক্ষমাশীল)
36 আশ্-শাকুৰ (গুনগ্ৰাহী)
37 আল-আ'লিইউ (উচ্চ-মৰ্যাদাশীল)
38 আল-কাবিইৰ (সুমহান)
39 আল-হা'ফীজ (সংৰক্ষণকাৰী)
40 আল-মুক্বীত (সকলেৰ জীবনোপকৰণ-দানকাৰী)
41 আল-হাসীব (হিসাব-গ্ৰহণকাৰী)
42 আল-জালীল (পৰম মৰ্যাদাৰ অধিকাৰী)
43 আল-কাৰীম (সুমহান দাতা)
44 আৰ-ৰক্বীব (তত্ত্বাবধায়ক)
45 আল-মুজীব (জবাব-দানকাৰী, কবুলকাৰী)
46 আল-ৱাসি' (সৰ্ব-ব্যাপী, সৰ্বত্ৰ-বিৰাজমান)
47 আল-হাকীম (পৰম-প্ৰজ্ঞাময়)
48 আল-ৱাদুদ (বান্দাৰ প্ৰতি সদয়)
49 আল-মাজীদ (সকল-মৰ্যাদাৰ-অধিকাৰী)
50 আল-বাই'ছ' (পুণৰুজ্জীৱিতকাৰী)
51 আশ্-শাহীদ (সৰ্বজ্ঞ-স্বাক্ষী)
52 আল-হা'ক্ব (পৰম সত্য)
53 আল-ৱাকিল (পৰম নিৰ্ভৰযোগ্য কৰ্ম-সম্পাদনকাৰী)
54 আল-ক্বৱিউ (পৰম-শক্তিৰ-অধিকাৰী)
55 আল-মাতীন (সুদৃঢ়)
56 আল-ওয়ালিইউ (অভিভাবক ও সাহায্যকাৰী)
57 আল-হা'মীদ (সকল প্ৰশংসাৰ অধিকাৰী)
58 আল-মুহছী (সকলো সৃষ্টিৰ বিষয়ে অৱগত)
59 আল-মুব্দি' (প্ৰথমবাৰ-সৃষ্টিকৰ্তা)
60 আল-মুঈ'দ (পুনৰায়-সৃষ্টিকৰ্তা)
61 আল-মুহ'য়ী (জীবন-দানকাৰী)
62 আল-মুমীত (মৃত্যু-দানকাৰী)
63 আল-হাইয়্যু (চিৰঞ্জীব)
64 আল-ক্বাইয়্যুম (সমস্ত বস্তুৰ ধাৰক ও সংৰক্ষণকাৰী)
65 আল-ৱাজিদ (অফুৰন্ত ভাণ্ডাৰৰ অধিকাৰী)
66 আল-মাজিদ (শ্ৰেষ্ঠত্বেৰ অধিকাৰী)
67 আল-ৱাহি'দ (এক ও অদ্বিতীয়)
68 আছ্-ছমাদ (অমুখাপেক্ষী)
69 আল-ক্বদিৰ (সৰ্বশক্তিমান)
70 আল-মুক্ব্তাদিৰ (নিৰঙ্কুশ- সিদ্ধান্তৰ-অধকাৰী)
71 আল-মুক্বদ্দিম (অগ্ৰসৰকাৰী)
72 আল-মুয়াক্খিৰ (অবকাশ দানকাৰী)
73 আল-আউয়াল (অনাদি)
74 আল-আখিৰ (অনন্ত, সৰ্বশেষ)
75 আজ-জ'হিৰ (সম্পূৰ্নৰূপে প্ৰকাশিত)
76 আল-বাত্বিন (দৃষ্টি হতে অদৃশ্য)
77 আল-ৱালি (সকলো বস্তুৰ অভিভাৱক)
78 আল-মুতাআ'লি (সৃষ্টিৰ গুণাগুণৰ উৰ্দ্ধত)
79 আল-বাৰ্ (পৰম-উপকাৰী, অনুগ্ৰহশীল)
80 আত্-তাওয়াব (তাওবাৰ তাওফিক দানকাৰী এবং কবুলকাৰী)
81 আল-মুনতাক্বিম (প্ৰতিশোধ-গ্ৰহণকাৰী)
82 আল-আ'ফঊ (পৰম-উদাৰ)
83 আৰ-ৰউফ (পৰম-স্নেহশীল)
84 মালিকুল-মুলক (সমগ্ৰ জগতৰ বাদশাহ্)
85 যুল-জালালি-ৱাল-ইকৰাম (মহিমান্বিত ও দয়াবান সত্তা)
86 আল-মুক্ব্সিত (প্ৰাপ্ত-হক-আদায়কাৰী)
87 আল-জামিই' (একত্ৰকাৰী, সমবেতকাৰী)
88 আল-গণিই' (অমুখাপেক্ষী ধনী)
89 আল-মুগনিই' (পৰম-অভাবমোচনকাৰী)
90 আল-মানিই' (প্ৰতিহতকাৰী)
91 আয্-যৰ (ক্ষতিসাধনকাৰী)
92 আন্-নাফিই' (কল্যাণকাৰী)
93 আন্-নূৰ (পৰম-পোহৰ,জ্যোতি)
94 আল-হাদী (পথ-প্ৰদৰ্শক)
95 আল-বাদীই' (অতুলনীয়)
96 আল-বাক্বী (চিৰস্থায়ী, অবিনশ্বৰ)
97 আল-ৱাৰিস' (উত্তৰাধিকাৰী)
98 আৰ-ৰাশীদ (সঠিক পথ-প্ৰদৰ্শক)
99 আস-সবুৰ (অত্যধিক ধৈৰ্যধাৰণকাৰী)