ইৰাৱতী কাৰ্ৱে

ইৰাৱতী কাৰ্ৱে
জন্ম ১৫ ডিচেম্বৰ ১৯০৫[1]
বাৰ্মা, ব্ৰিটিছ ভাৰত
মৃত্যু ১১ আগষ্ট ১৯৭০
শিক্ষানুষ্ঠান ফাৰ্গুচন কলেজ, পুনা
বম্বে ইউনিভাৰ্ছিটি
পেচা নৃতত্ত্ববিদ
দাম্পত্যসঙ্গী দিনকৰ ধোন্দো কৰৱে

ইৰাৱতী কাৰ্ৱে (ইংৰাজী: Irawati Karve; ১৫ ডিচেম্বৰ ১৯০৫– ১১ আগষ্ট ১৯৭০) ভাৰতৰ মহাৰাষ্ট্ৰৰ এগৰাকী অগ্ৰণী ভাৰতীয় সমাজবিজ্ঞানী, নৃতত্ত্ববিদ, শিক্ষাবিদ আৰু লেখক আছিল। তেওঁ Indian Sociology & Sociology ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক জি এছ ঘূৰেৰ ছাত্ৰী আৰু প্ৰথমগৰাকী মহিলা ভাৰতীয় সমাজবিজ্ঞানী বুলি দাবী কৰা হৈছে।

প্ৰাথমিক জীৱন আৰু শিক্ষা

[সম্পাদনা কৰক]

১৯০৫ চনৰ ১৫ ডিচেম্বৰত এটা ধনী চিতপাৱন ব্ৰাহ্মণ[2] পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰা ইৰাৱতী কাৰ্ৱেৰ নাম বাৰ্মাৰ ইৰাৱাডী নদীৰ নামেৰে ৰখা হৈছিল য'ত তেওঁৰ পিতৃ গণেশ হৰি কৰ্মৰকাৰে বাৰ্মা কটন কোম্পানীত কৰ্মৰত আছিল। সাত বছৰ বয়সৰ পৰা পুনেৰ ছোৱালী বৰ্ডিং স্কুল হুজুৰপাগাত পঢ়িছিল আৰু তাৰ পিছত ফাৰ্গুচন কলেজত দৰ্শন বিজ্ঞান অধ্যয়ন কৰিছিল, য'ৰ পৰা ১৯২৬ চনত স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰিছিল। তাৰ পিছত বম্বে বিশ্ববিদ্যালয়ৰ জি এছ ঘূৰেৰ তত্ত্বাৱধানত ১৯২৮ চনত “দ্য চিটপাৱন ব্ৰাহ্মণছ — এণ এথনিক ষ্টাডি’’ নামৰ তেওঁৰ নিজৰ জাতিৰ বিষয়ত থিছিছ লিখিছিল।[2]

ঘুৰ্যেৰ অধীনত অধ্যয়ন কৰি থাকোঁতে এখন স্কুলত ৰসায়ন বিজ্ঞানৰ অধ্যাপনা কৰা দীনকৰ ধোন্দো কাৰ্ৱেৰ লগত কাৰ্ৱে বিবাহপাশত আবদ্ধ হয়।[3] যদিও তেওঁৰ স্বামী সামাজিকভাৱে বিশিষ্ট ব্ৰাহ্মণ পৰিয়ালৰ আছিল, তথাপিও এই বিবাহে তেওঁৰ পিতৃৰ অনুমোদন লাভ কৰা নাছিল, যিয়ে আশা কৰিছিল যে তেওঁ কন্যাই ৰাজ্যৰ শাসক পৰিয়ালৰ সদস্যৰ লগত বিয়া হ’ব। ভাৰতৰত্ন আৰু নাৰী শিক্ষাৰ পথ প্ৰদৰ্শক ধোন্দো কেশৱ কাৰ্ৱেৰ পুত্ৰ আছিল দীনকাৰ। কিছু পৰিমাণে পৰস্পৰ বিৰোধীভাৱে ধোণ্ডো কাৰ্ভেই দীনকাৰে ইৰাৱতীক অধিক অধ্যয়নৰ বাবে জাৰ্মানীলৈ পঠোৱাৰ সিদ্ধান্তৰ বিৰোধিতা কৰিছিল।.[4][5]

১৯২৮ চনৰ নৱেম্বৰৰ পৰা আৰম্ভ হোৱা জাৰ্মানীত থকা সময়খিনি ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ সদস্য জীৱৰাজ মেহতাৰ পৰা ঋণ লৈ আৰ্থিক সাহায্য লাভ কৰিছিল আৰু সেই দেশত দীনকাৰৰ নিজৰ শৈক্ষিক অভিজ্ঞতাৰ পৰা অনুপ্ৰাণিত হৈছিল, য’ত তেওঁ জৈৱ ৰসায়ন বিজ্ঞানত এক দশকমান আগতে পি এইচ ডি লাভ কৰিছিল। তেওঁ কাইজাৰ উইলহেম ইনষ্টিটিউট অৱ এন্থ্ৰ'প'লজি, হিউমেন হেৰেডিটি আৰু ইউজেনিক্সত অধ্যয়ন কৰিছিল, দুবছৰৰ পিছত ডক্টৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰিছিল[6] আৰু তাৰ পিছত ভাৰতত স্বামীৰ ওচৰলৈ উভতি আহিছিল, য'ত দম্পতীহালে সামাজিক কঠোৰতাৰ দ্বাৰা কম বান্ধ খাই থকা এক যথেষ্ট অগতানুগতিক জীৱন কটায় সেই সময়ত সাধাৰণ আছিল।[7] স্বামী নাস্তিক আছিল আৰু তেওঁ নিজৰ পান্ধৰপুৰৰ বিথোবালৈ হিন্দু মন্দিৰলৈ যোৱাটো বিশ্বাসতকৈ "পৰম্পৰা"ৰ প্ৰতি সন্মানৰ বাবে বুলি বুজাই দিছিল। এই সকলোবোৰৰ মাজতো তেওঁলোকৰ পৰিয়ালটো মূলতঃ দৃষ্টিভংগী আৰু কৰ্মৰ ফালৰ পৰা মধ্যবিত্তীয় হিন্দু পৰিয়াল আছিল।[8]

কৰ্মজীৱন

[সম্পাদনা কৰক]
ইৰাৱতী কাৰ্ৱেৰ মূৰ্তি, বিৰলা ঔদ্যোগিক আৰু প্ৰযুক্তি সংগ্ৰহালয়, কলকাতা, পশ্চিমবংগ, ভাৰত

কাৰ্ৱে ১৯৩১ চনৰ পৰা ১৯৩৬ চনলৈ বোম্বাইৰ এছ এন ডি টি মহিলা বিশ্ববিদ্যালয়ত প্ৰশাসক হিচাপে কাম কৰি চহৰখনত কিছুসময় স্নাতকোত্তৰ শিক্ষকতা কৰিছিল। ১৯৩৯ চনত সমাজবিজ্ঞানৰ পাঠক হিচাপে পুনেৰ ডেকান কলেজলৈ গুচি যায় আৰু বাকী কেৰিয়াৰ তাতেই থাকে।[9]

নন্দিনী সুন্দৰৰ মতে কাৰ্ৱে আছিল প্ৰথম ভাৰতীয় মহিলা নৃতত্ত্ববিদ, যিটো শাখা ভাৰতত তেওঁৰ জীৱনকালত সাধাৰণতে সমাজবিজ্ঞানৰ সমাৰ্থক আছিল। তেওঁৰ শৈক্ষিক আগ্ৰহ আছিল, নৃতত্ত্ব, নৃতত্ত্ব, চেৰ'লজী, ইণ্ড'লজী আৰু পুৰাজীৱবিজ্ঞানৰ লগতে লোকগীত সংগ্ৰহ আৰু নাৰীবাদী কবিতা অনুবাদ কৰা।[10] মূলতঃ তাই আছিল এগৰাকী প্ৰসাৰণবাদী, কেইবাটাও বৌদ্ধিক চিন্তাধাৰাৰ পৰা অনুপ্ৰাণিত আৰু কিছুমান দিশত ডব্লিউ এইচ আৰ ৰিভাৰ্ছে ব্যৱহাৰ কৰা কৌশল অনুকৰণ কৰা। এই প্ৰভাৱসমূহৰ ভিতৰত আছিল ধ্ৰুপদী ইণ্ডলজী, ব্ৰিটিছ ৰাজৰ আমোলাসকলে অনুশীলন কৰা নৃতাত্ত্বিক আৰু লগতে জাৰ্মান ইউজেনিক্স ভিত্তিক ভৌতিক নৃতত্ত্ব। ইয়াৰ উপৰিও ক্ষেত্ৰভিত্তিক কামৰ প্ৰতি তাইৰ জন্মগত আগ্ৰহ আছিল।[11] সুন্দৰে লক্ষ্য কৰিছে যে "১৯৬৮ চনৰ শেষৰ ফালে তেওঁ এন্থ্ৰ'প'মেট্ৰিক আৰু তেতিয়াৰ 'জেনেটিক' তথ্য (তেজৰ গোট, ৰং দৃষ্টিশক্তি, হাত-ক্লেচিং, আৰু হাইপাৰট্ৰাইক'ছিছ)ৰ ভিত্তিত উপজাতিৰ দৰে সামাজিক গোটসমূহৰ মেপিং কৰাৰ গুৰুত্বৰ ওপৰত বিশ্বাস বজাই ৰাখিছিল"।[6]

তেতিয়াৰ পুনা বিশ্ববিদ্যালয়ত (বৰ্তমান পুনে বিশ্ববিদ্যালয়) নৃতত্ত্ব বিভাগ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল।[10]


কাৰ্ভে বহু বছৰ ধৰি পুনেৰ ডেকান কলেজ (পুনে বিশ্ববিদ্যালয়)ৰ সমাজবিজ্ঞান আৰু নৃতত্ত্ব বিভাগৰ মুৰব্বী হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল।[12] ১৯৪৭ চনত নতুন দিল্লীত অনুষ্ঠিত হোৱা ৰাষ্ট্ৰীয় বিজ্ঞান কংগ্ৰেছৰ নৃতত্ত্ব বিভাগৰ সভাপতিত্ব কৰিছিল।[10] মাৰাঠী আৰু ইংৰাজী দুয়োটা ভাষাতে লিখিছিল।

তথ্য সূত্ৰ

[সম্পাদনা কৰক]
  1. ↑ Irawati Karmarkar Karve (2007). Anthropology for archaeology: proceedings of the Professor Irawati Karve Birth Centenary Seminar. Deccan College Post-graduate and Research Institute. পৃষ্ঠা. 19. https://books.google.com/books?id=8MMLAQAAMAAJ. "Born on 15th December 1905 at Mingyan in Myanmar (then Burma), and named after the River Irawaddy. Her father Hari Ganesh Karmakar worked there in a cotton mill. Her mother's name was Bhagirathi." 
  2. ↑ Sundar (2007), পৃষ্ঠা. 367-368, 377.
  3. ↑ Sundar (2007), পৃষ্ঠা. 370.
  4. ↑ Sundar (2007), পৃষ্ঠা. 368-369.
  5. ↑ Dinakar Dhondo Karve (1963). The New Brahmans: Five Maharashtrian Families. University of California Press. পৃষ্ঠা. 93. GGKEY:GPD3WDWREYG. https://archive.org/details/newbrahmansfivem00karv. 
  6. ↑ 6.0 6.1 Sundar (2007), পৃষ্ঠা. 380.
  7. ↑ Sundar (2007), পৃষ্ঠা. 370-371, 378.
  8. ↑ Sundar (2007), পৃষ্ঠা. 371.
  9. ↑ Sundar (2007), পৃষ্ঠা. 380-381.
  10. ↑ 10.0 10.1 10.2 Sundar (2007), পৃষ্ঠা. 360-364.
  11. ↑ Sundar (2007), পৃষ্ঠা. 373-380.
  12. ↑ Frank Spencer (1997). History of Physical Anthropology, Volume 2. Taylor & Francis. পৃষ্ঠা. 558. ISBN 9780815304906. https://books.google.com/books?id=QP8u1RHKQAUC&pg=PA558.