উৰ্চুলা কেলাৰ

উৰ্চুলা কেলাৰ (২০২২)
উৰ্চুলা কেলাৰ

জন্ম ২১ জুন ১৯৫৯
জাতীয়তা ছুইছ
ক্ষেত্ৰ পদাৰ্থ বিজ্ঞান, লেজাৰ টেকনোলোজি
ডক্তৰেল বিদ্যাৰ্থী ক্লাৰা চেৰাচিনো
জনা যায় অতি দ্ৰুত কঠিন অৱস্থাৰ লেজাৰ ব্যৱস্থাত লক কৰা ধৰণত ব্যৱহৃত অৰ্ধপৰিবাহী চেচুৰেবল-এবজৰ্বাৰ মিৰ'ৰ প্ৰযুক্তি উদ্ভাৱন কৰা

উৰ্চুলা কেলাৰ (ইংৰাজী: Ursula Keller; জন্ম: ২১ জুন ১৯৫৯) এগৰাকী চুইজাৰলেণ্ডৰ পদাৰ্থবিজ্ঞানী। ১৯৯৩ চনৰ পৰা তেওঁ চুইজাৰলেণ্ডৰ ই টি এইচ জুৰিখৰ টেন্যুৰ পদাৰ্থ বিজ্ঞানৰ অধ্যাপিকা।[1] অতি দ্ৰুত বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিৰ অগ্ৰণী,[2] তেওঁ অৰ্ধপৰিবাহী চেচুৰেবল এবজৰ্বাৰ মিৰ'ৰ (SESAM) উদ্ভাৱনৰ বাবে পৰিচিত, যিয়ে লেজাৰৰ নিষ্ক্ৰিয় মোড-লক সক্ষম কৰে আৰু বিজ্ঞান আৰু উদ্যোগত অতি দ্ৰুত লেজাৰ প্ৰয়োগত বৈপ্লৱিক পৰিৱৰ্তন আনে।[3] কেলাৰে আল্ট্ৰাফাষ্ট বিজ্ঞানৰ চুইছ এনচিচিআৰ MUST কাৰ্যসূচীৰ নেতৃত্ব দিছিল (২০১০–২০২২),[4] টাইম-বেণ্ডউইডথ প্ৰডাক্টছ[5] (বৰ্তমান লুমেণ্টামৰ অংশ[6] ) আৰু কে ২ ফটোনিক্সকে ধৰি কেইবাটাও কোম্পানী সহ-প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল,[7] আৰু স্প্ৰিংগাৰ ভাৰলাগৰ সৈতে এখন স্নাতক পাঠ্যপুথি "আল্ট্ৰাফাষ্ট লেজাৰ পদাৰ্থবিজ্ঞান" প্ৰকাশ কৰিছিল।[8] তেওঁক অতিশয় উল্লেখযোগ্য[9] আৰু বহুতো সন্মানীয় বঁটা লাভ কৰে। ২০১২-২০১৬ চনলৈকে তেওঁ ইটিএইচ জুৰিখৰ মহিলা অধ্যাপিকা মঞ্চৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সভানেত্ৰী আছিল।[10]

কৰ্মজীৱন

[সম্পাদনা কৰক]

উৰ্চুলা কেলাৰ এটা শ্ৰমিক পৰিয়ালত ডাঙৰ-দীঘল হৈছিল।[11] ১৯৮৪ চনত চুইজাৰলেণ্ডৰ ই টি এইচ জুৰিখৰ পৰা পদাৰ্থ বিজ্ঞানত "ডিপ্লমা" ডিগ্ৰী লাভ কৰাৰ পিছত ষ্টেনফৰ্ড বিশ্ববিদ্যালয়ত অধ্যয়ন অব্যাহত ৰাখে আৰু ১৯৮৭ চনত স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে আৰু তাৰ পিছত ১৯৮৯ চনত প্ৰয়োগ পদাৰ্থ বিজ্ঞানত ডক্টৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তাইৰ অধ্যয়নৰ বিষয় আছিল GaAs ধৰণৰ সংহত বৰ্তনীত আধান আৰু ভল্টেজৰ আলোকীয় জোখৰ বাবে এক নতুন কৌশলৰ বিকাশ।

১৯৮৯ চনৰ পৰা ১৯৯৩ চনলৈকে নিউ জাৰ্চিৰ হোমডেলত থকা এ টি এণ্ড টি বেলৰ গৱেষণা কেন্দ্ৰত কাৰিকৰী কৰ্মচাৰীৰ সদস্য হিচাপে স্বতন্ত্ৰ গৱেষণা আৰম্ভ কৰি ফ’টনিক চুইচিং, আল্ট্ৰা-ফাষ্ট লেজাৰ প্ৰযুক্তি আৰু অৰ্ধপৰিবাহী স্পেকট্ৰ’স্কপিৰ ওপৰত গৱেষণা কৰি আল্ট্ৰা শ্বৰ্ট পালছ লেজাৰ নিৰ্মাণৰ পদ্ধতি উদ্ভাৱন কৰে।

১৯৯৩ চনত তেওঁ জুৰিখৰ চুইছ ফেডাৰেল ইনষ্টিটিউট অৱ টেকন'লজিত পদাৰ্থ বিজ্ঞানৰ টেন্যুৰ সহযোগী অধ্যাপিকা হিচাপে নিযুক্তি লাভ কৰে আৰু বিদ্যালয়খনৰ প্ৰথম মহিলা পদাৰ্থ বিজ্ঞানৰ অধ্যাপিকা হয়।[12] ১৯৯৭ চনৰ অক্টোবৰ মাহত তেওঁ এগৰাকী পূৰ্ণ অধ্যাপিকা হয়।

তেওঁৰ গৱেষণাৰ ক্ষেত্ৰসমূহ হ’ল অতি দ্ৰুত কঠিন অৱস্থা আৰু অৰ্ধপৰিবাহী লেজাৰ, চৰম অতিবেঙুনীয়া (EUV) এক্স-ৰে উৎপন্ন কৰিবলৈ নিৰ্ভৰযোগ্য আৰু কাৰ্য্যক্ষম যন্ত্ৰৰ বিকাশ আৰু এট’ছেকেণ্ড বিজ্ঞান। ইলেক্ট্ৰনিকছ আৰু অটোমোটিভ উদ্যোগৰ পৰা আৰম্ভ কৰি যোগাযোগ প্ৰযুক্তি, চিকিৎসা নিদান আৰু অস্ত্ৰোপচাৰলৈকে বিভিন্ন ক্ষেত্ৰত কাটি আৰু ৱেল্ডিঙৰ বাবে বিশ্বব্যাপী উদ্যোগৰ মানদণ্ডত পৰিণত হৈছে। ড° কেলাৰৰ পূৰ্বৰ কেৰিয়াৰ এনভেলপ ফেজ ষ্টেবিলাইজেচন আৰু ফ্ৰিকুৱেন্সি কম্ব প্ৰযুক্তিৰ ওপৰত কৰা গৱেষণা থিয়ডৰ ডব্লিউ হানচ আৰুজন এল হলৰ লেজাৰ ভিত্তিক বৰ্ণালীবিজ্ঞানৰ[13] বিকাশৰ অবিচ্ছেদ্য অংগ আছিল যিয়ে তেওঁলোকক ২০০৫ চনত পদাৰ্থ বিজ্ঞানৰ নোবেল বঁটা লাভ কৰিছিল।[14]

উৰ্চুলা কেলাৰে ৫০০ তকৈ অধিক সমনীয়াৰ দ্বাৰা পৰ্যালোচিত আলোচনী গৱেষণা পত্ৰ প্ৰকাশ কৰিছে[15] যাৰ মুঠ উদ্ধৃতি ৫৬০০০ তকৈ অধিক আৰু h-index ১২৩ টা।[9] তেওঁৰ প্ৰথম SESAM পৰ্যালোচনা প্ৰকাশন[16] য়ে ২৪৭২জন লোকে উদ্ধৃতি দিছে (২৮ নৱেম্বৰ ২০২৪ তাৰিখে)।

উৰ্চুলা কেলাৰে ঔদ্যোগিক আৰু চিকিৎসা প্ৰয়োগৰ বাবে অতি দ্ৰুত লেজাৰৰ ক্ষেত্ৰত কেইবাটাও উদ্ভাৱনৰ পেটেণ্ট লাভ কৰিছে।[17]

তেওঁ এটক্লকৰ সৃষ্টিকৰ্তা,[18] বিশ্বৰ অন্যতম সঠিক সময় জোখা যন্ত্ৰ, যিয়ে কেইটামান এট'ছেকেণ্ডলৈকে সময়ৰ ব্যৱধান ৰেকৰ্ড কৰিব পাৰে, যিটো চেকেণ্ডৰ বিলিয়ন ভাগৰ বিলিয়নতম অংশ।[19]

২০১০ চনৰ পৰা ২০২২ চনলৈকে উৰ্চুলা কেলাৰ চুইছ নেচনেল ছায়েন্স ফাউণ্ডেশ্যনৰ দ্বাৰা পুঁজিৰে চলি থকা চুইছ নেচনেল ৰিচাৰ্চ চেণ্টাৰ ফৰ আল্ট্ৰা-ফাষ্ট মলিকুলাৰ ছায়েন্স এণ্ড টেকন'লজিছ (এনচিচিআৰ MUST)ৰ সঞ্চালিকা আছিল।[20]

২০১৪ চনৰ পৰা তেওঁ চুইছ নেচনেল ছায়েন্স ফাউণ্ডেশ্যনৰ গৱেষণা পৰিষদৰ সদস্য।[19]

২০১৮ চনত উৰ্চুলা কেলাৰে "জীৱনকালীন কৃতিত্ব "ত ইউৰোপীয় উদ্ভাৱক বঁটা লাভ কৰে।[17] ২০১৯ চনত তেওঁক এই বঁটাৰ বাবে প্ৰস্তাৱৰ বিচাৰ কৰা অন্যতম আগশাৰীৰ বিশেষজ্ঞ হিচাপে নিযুক্তি দিয়া হয়।[21]

২০১৮ চনত আই ই ই ই ফটোনিক্স বঁটা[22] আৰু ২০১৯ চনত আই ই ই ই এডিচন পদক লাভ কৰে।[23]

২০২০ চনত ছ’চাইটি অৱ ফটো-অপ্টিকেল ইনষ্ট্ৰুমেণ্টেশ্যন ইঞ্জিনিয়াৰ্ছৰ[24] পৰা সোণৰ পদক আৰু অপটিকেল ছ’চাইটিৰ পৰা ২০২০ চনৰ ফ্ৰেডেৰিক আইভছ মেডেল / জাৰুছ কুইন বঁটা[25] from the Optical Society. লাভ কৰে।

উৰ্চুলা কেলাৰে বিজ্ঞান, প্ৰযুক্তি, অভিযান্ত্ৰিক, আৰু গণিতৰ ক্ষেত্ৰত মহিলাৰ সম অধিকাৰ আৰু উন্নত কেৰিয়াৰৰ সুযোগৰ বাবে জড়িত। ২০১০ চনৰ পৰা ২০২২ চনলৈকে তেওঁ চুইছ নেচনেল ছায়েন্স ফাউণ্ডেশ্যনৰ গৱেষণা কাৰ্যসূচীৰ পৰিচালক আছিল,[26] আৰু ইটিএইচ মহিলা অধ্যাপিকা মঞ্চৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সভানেত্ৰী আছিল।[27] ২০১৯ চনৰ মাৰ্চ মাহত মাৰ্চেলা কেৰ'লোৰ বিৰুদ্ধে উত্থাপিত মবিং অভিযোগৰ প্ৰেক্ষাপটত উৰ্চুলা কেলাৰে "ইটিএইচ জুৰিখত নেতৃত্বৰ অভাৱ, লিংগ বৈষম্য আৰু দুৰ্নীতি"ক ধিক্কাৰ দিছিল আৰু দাবী কৰিছিল যে তেওঁৰ সহকৰ্মীজনক চাকৰিৰ পৰা বৰ্খাস্ত কৰাৰ প্ৰস্তাৱৰ কাৰণ "প্ৰাথমিকভাৱে মবিং অভিযোগ নহয়, বৰঞ্চ তেওঁৰ লিংগ।"[28] একে সময়ছোৱাতে উৰ্চুলা কেলাৰক ইটিএইচ জুৰিখৰ দ্বাৰা আনুষ্ঠানিকভাৱে ধমক দিয়া হৈছে, য'ত পুনৰাবৃত্তিৰ ক্ষেত্ৰত সম্ভাৱ্য চাকৰিৰ পৰা বৰ্খাস্ত হোৱাৰ কথা উল্লেখ কৰা হৈছে।[29] দুটা বাহ্যিক তদন্তই ইটিএইচ জুৰিখৰ বিৰুদ্ধে উৰ্চুলা কেলাৰে উত্থাপন কৰা অভিযোগক অসত্য বুলি প্ৰমাণ কৰিছিল।[30] দুটা বাহ্যিক তদন্তই ইটিএইচ জুৰিখৰ বিৰুদ্ধে উৰ্চুলা কেলাৰে কৰা অভিযোগক অসত্য বুলি প্ৰমাণ কৰে।[31] অন্যথা চুইজাৰলেণ্ডৰ ফেডাৰেল অডিট অফিচে ধন বিতৰণৰ ক্ষেত্ৰত অধিক স্বচ্ছতাৰ পৰামৰ্শ দিছিল।[31] চুইজাৰলেণ্ডৰ ফেডাৰেল প্ৰশাসনিক আদালতে ২০২২ চনত ৰায় দিছিল যে বস্তুনিষ্ঠভাৱে পৰ্যাপ্ত ভিত্তিৰ অভাৱৰ বাবে এই বন্ধ কৰাটো অযুক্তিকৰ।[32]

তথ্য সূত্ৰ

[সম্পাদনা কৰক]
  1. ↑ "Head of Research" (en ভাষাত). Ultrafast Laser Physics. https://ulp.ethz.ch/people/kursula.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2024-11-28. 
  2. ↑ "Honors and Awards" (en ভাষাত). Ultrafast Laser Physics. https://ulp.ethz.ch/people/kursula/honors-awards.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2024-11-28. 
  3. ↑ ""Swiss Nobel Prize" for Ursula Keller" (en ভাষাত). ETH Zurich. 2022-09-12. https://ethz.ch/en/news-and-events/eth-news/news/2022/09/swiss-nobel-prize-for-ursula-keller.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2024-11-28. 
  4. ↑ "NCCR MUST :: NCCR MUST :: About NCCR MUST". www.nccr-must.ch. http://www.nccr-must.ch/home.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2024-11-28. 
  5. ↑ "Time-Bandwidth Products AG" (en ভাষাত). ETH Zurich. https://ethz.ch/en/industry/entrepreneurship/explore-startup-portraits-and-success-stories/exits/time-bandwidth.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2024-11-28. 
  6. ↑ "Ultrafast Lasers | Lumentum Operations LLC". www.lumentum.com. https://www.lumentum.com/en/commercial-lasers/products/ultrafast-lasers। আহৰণ কৰা হৈছে: 2024-11-28. 
  7. ↑ "K2 Photonics - Innovative dual-comb lasers" (en-US ভাষাত). 2023-05-09. https://k2photonics.com। আহৰণ কৰা হৈছে: 2024-11-28. 
  8. ↑ "Ultrafast Lasers" (en ভাষাত). SpringerLink. Graduate Texts in Physics. 2021. doi:10.1007/978-3-030-82532-4. ISBN 978-3-030-82531-7. https://link.springer.com/book/10.1007/978-3-030-82532-4. 
  9. ↑ "Ursula Keller". scholar.google.com. https://scholar.google.com/citations?user=8B4xjdYAAAAJ&hl=en। আহৰণ কৰা হৈছে: 2024-11-28. 
  10. ↑ "Women Professors Forum" (en-US ভাষাত). Women Professors Forum. https://eth-wpf.ch। আহৰণ কৰা হৈছে: 2024-11-28. 
  11. ↑ "Role Model: Dr. Ursula Keller – We Shape Tech" (en ভাষাত). https://weshape.tech/2024/09/30/role-model-dr-ursula-keller/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2024-11-28. 
  12. ↑ Logean, Sylvie (2018-04-25). "Ursula Keller a vu la lumière au bout du laser" (fr ভাষাত). Le Temps. https://www.letemps.ch/sciences/ursula-keller-lumiere-bout-laser. 
  13. ↑ "The Group" (en ভাষাত). ulp.ethz.ch. https://ulp.ethz.ch/group.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2019-10-23. 
  14. ↑ "Ursula Keller - Engineering and Technology History Wiki". ethw.org. https://ethw.org/Ursula_Keller। আহৰণ কৰা হৈছে: 2019-10-23. 
  15. ↑ "Journal Articles" (en ভাষাত). Ultrafast Laser Physics. https://ulp.ethz.ch/publications/journal-articles.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2024-11-28. 
  16. ↑ "Semiconductor saturable absorber mirrors (SESAM's) for femtosecond to nanosecond pulse generation in solid-state lasers". scholar.google.com. https://scholar.google.com/citations?view_op=view_citation&hl=en&user=8B4xjdYAAAAJ&citation_for_view=8B4xjdYAAAAJ:u5HHmVD_uO8C। আহৰণ কৰা হৈছে: 2024-11-28. 
  17. ↑ 17.0 17.1 "Ursula keller". https://www.swissinfo.ch/eng/sci-tech/pioneering-patents_swiss-physicist-wins-european-inventor-award-for-laser-technology/44175270। আহৰণ কৰা হৈছে: 5 April 2025. 
  18. ↑ "Attoclock" (en ভাষাত). Ultrafast Laser Physics. https://ulp.ethz.ch/research/attoclock.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2024-11-28. 
  19. ↑ 19.0 19.1 Echos, Les (2018-05-03). "Des impulsions laser ultrarapides pour l'industrie et la médecine" (fr ভাষাত). lesechos.fr. Archived from the original on 14 December 2018. https://web.archive.org/web/20181214164045/https://www.lesechos.fr/thema/0301638092604-des-impulsions-laser-ultrarapides-pour-lindustrie-et-la-medecine-2173742.php#Xtor=AD-6000। আহৰণ কৰা হৈছে: 27 February 2025. 
  20. ↑ "NCCR MUST" (de ভাষাত). Swiss National Science Foundation (SNSF). https://www.snf.ch/en/Hng0ctSyAPOwW5pa/page/researchinFocus/nccr/nccr-must। আহৰণ কৰা হৈছে: 2024-11-28. 
  21. ↑ Office, European Patent. "European Inventor Award: jury members" (en ভাষাত). www.epo.org. https://www.epo.org/learning-events/european-inventor/jury.html?। আহৰণ কৰা হৈছে: 2019-01-21. 
  22. ↑ "IEEE Photonics Award Recipients". IEEE. https://www.ieee.org/about/awards/bios/photonics-recipients.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-05-10. 
  23. ↑ "IEEE Edison Medal Recipients". IEEE. https://www.ieee.org/about/awards/bios/edison-recipients.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-05-10. 
  24. ↑ "Gold Medal Winner Ursula Keller Among SPIE Award Honorees". www.photonics.com. https://www.photonics.com/Articles/Gold_Medal_Winner_Ursula_Keller_Among_SPIE_Award/a65308। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-05-10. 
  25. ↑ "OSA Honors Ursula Keller with Highest Award". www.photonics.com. https://www.photonics.com/Articles/OSA_Honors_Ursula_Keller_with_Highest_Award/a65634। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-05-10. 
  26. ↑ "NCCR MUST :: NCCR MUST :: About NCCR MUST". www.nccr-must.ch. https://www.nccr-must.ch/home.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2024-11-26. 
  27. ↑ "Prof. Dr. Ursula Keller | Women In Science". www.weizmann.ac.il. 25 April 2017. Archived from the original on 12 October 2018. https://web.archive.org/web/20181012131002/http://www.weizmann.ac.il/WomenInScience/women-science-award/recipients/prof-dr-ursula-keller। আহৰণ কৰা হৈছে: 2018-12-14. 
  28. ↑ Aeschlimann, Silvan; Bühler, Dennis; Osswald, Dominik (22 March 2019). "Interview of Ursula Keller with the Online Platform "Republik"". Republik. https://www.republik.ch/2019/03/22/mit-einem-maennlichen-professor-waere-man-anders-umgesprungen। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-05-10. 
  29. ↑ "NZZ am Sonntag, May 11, 2019". https://nzzas.nzz.ch/schweiz/eth-droht-zweiter-professorin-ursula-keller-mit-entlassung-ld.1481168। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-05-10. 
  30. ↑ "Tagesanzeiger, July 11, 2019". https://www.tagesanzeiger.ch/zuerich/stadt/die-eth-sieht-sich-entlastet/story/15560187। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-05-10. 
  31. ↑ "Die Tragik der ersten Physik-Professorin". Limmattaler Zeitung. 2022-07-23. https://epaper.limmattalerzeitung.ch/article/1101311/1101311/2022-07-23/7/303874795। আহৰণ কৰা হৈছে: 2022-08-05. 
  32. ↑ "Judgment of the Federal Administrative Court". Federal Administrative Court. 2022-04-06. https://www.bvger.ch/media-releases/38d39308-f9ff-41df-875f-5bd6f2aa3561/en/urteil_a-4744-2019_web.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 2024-11-25.