কৰ'নাভাইৰাছ ৰোগ ২০১৯

এই প্ৰবন্ধৰ উন্নীতকৰণৰ প্ৰয়োজন। অনুগ্ৰহ কৰি সাম্প্ৰতিক ঘটনা বা নতুনকৈ উপলব্ধ তথ্য সংযোগ কৰি প্ৰবন্ধ উন্নত কৰক। বিতং ভাৱে জানিবৰ বাবে আলোচনা পৃষ্ঠা চাওক।
এই প্ৰবন্ধটো ভাইৰাছজনিত ৰোগটোৰ বিষয়ে। এই ৰোগটোৰ ফলত সমগ্ৰ বিশ্বতে দেখা দিয়া মহামাৰীটোৰ বাবে ক'ভিড-১৯ বৈশ্বিক মহামাৰী চাওক। ভাৰতত ইয়াৰ প্ৰভাৱৰ বাবে, ভাৰতত ক'ভিড-১৯ বৈশ্বিক মহামাৰী চাওক।
কৰ'নাভাইৰাছ ৰোগ ২০১৯
(COVID-19)
অন্য নাম * কৰ'নাভাইৰাছ
  • কৰ'না
  • ক'ভিড
  • ২০১৯-nCoV একিউট ৰেছ্‌পিৰেটৰী ডিজিজ
  • ন'ভেল কৰ'নাভাইৰাছ নিউম'নিয়া[1][2]
  • নতুন বীজাণুৱে কৰা তীব্ৰ নিম'নিয়া (Severe pneumonia with novel pathogens)[3]
COVID-19 লক্ষণসমূহ
COVID-19 লক্ষণসমূহ
উচ্চাৰণ
বিভাগ সংক্ৰামক ৰোগ
লক্ষণ জ্বৰ, কাহ, ভাগৰ লগা, উশাহ চুটি, ডায়েৰিয়া, গোন্ধ নোপোৱা; কেতিয়াবা কোনো লক্ষণ নাথাকে[5][6]
জটিলতা নিউম'নিয়া, ভাইৰেল ছেপ্‌ছিছ, ARDS, বৃক্কৰ বিকলতা , হেপি হাইপক্সিয়া , কলা ভেঁকুৰৰ সংক্ৰমণ
আৰম্ভণি সংক্ৰমণ হোৱাৰ পৰা ২–১৪ দিন (সাধাৰণতে ৫ দিন)
কাৰণ ছাৰ্ছ-ক'ভ-২
আশংকাৰ কাৰণ ভ্ৰমণ, ভাইৰাছৰ সংস্পৰ্শ
ৰোগ নিৰূপণ rRT-PCR পৰীক্ষা, চিটি স্কেন
প্ৰতিৰোধ সঠিক হাত ধোৱা প্ৰণালী, মাস্ক/মুখবন্ধ, [কোৱাৰেণ্টিন]], শাৰীৰিক দূৰত্ব[7]
চিকিৎসা ভেকচিন প্ৰদান , লক্ষণগত আৰু সামৰ্থক
পুনৰাবৃত্তি 33,74,07,462[8] গৰাকী নিশ্চিত ৰোগী
মৃত্যু 55,64,236 (নিশ্চিত ৰোগীৰ 1.6%)[8]

কৰ'না ভাইৰাছ ৰোগ ২০১৯ (ইংৰাজী: Coronavirus disease 2019; চমুকৈ COVID-19) হ'ল severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 (অতিকৈ তীব্ৰ শ্বাসজনীত লক্ষণীয় কৰ'নাভাইৰাছ ২) বা চমুকৈ SARS-CoV-2এ কৰা এক প্ৰকাৰৰ সংক্ৰামক ৰোগ।[9] ২০১৯ চনত চীনৰ হুবেই প্ৰদেশৰ ৱুহান চহৰৰ পৰা এই ৰোগবিধ সমগ্ৰ বিশ্বতে বিয়পি পৰি ২০১৯ − ২০২০ চনৰ কৰ'নাভাইৰাছৰ বৈশ্বিক মহামাৰীৰ সৃষ্টি কৰে।[10][11] প্ৰথমগৰাকী ৰোগী ২০১৯ চনৰ ১৭ নৱেম্বৰৰ বুলি ঠাৱৰ কৰা হৈছে। [12]

অধিকাংশ ৰোগীৰ ক্ষেত্ৰত জ্বৰ, কাহ, ভাগৰ লগা, উশাহ লওঁতে কষ্ট হোৱা, আৰু গোন্ধ আৰু সোৱাদ হেৰোৱা এই লক্ষণসমূহ দেখা যায়।[5][13][14][15] অধিকাংশতে ৰোগীৰে অলপীয়া লক্ষণ দেখা যায় যদিও[16] একাংশৰ চাইট'কাইন ষ্টৰ্ম, দেহৰ অংগসমূহ বিকল হোৱা, ছেপ্টিক শ্বক, ৰক্ত আতঞ্চনৰ পৰা একিউট ৰেছ্‌পিৰেটৰী ডীষ্ট্ৰেছ ছীণ্ড্ৰ'ম (ARDS) হয়গৈ।[10][17] সংক্ৰমণ হোৱা প্ৰায় এক তৃতীয়াংশ লোক অলাক্ষণিক হৈ থাকে৷[18] ভাইৰাছৰ আক্ৰমণৰ পৰা লক্ষণ ওলাবলৈ সাধাৰণতে পাঁচ দিন লাগে, কিন্তু একৰ পৰা চৈধ্য দিন পৰ্যন্ত হ'ব পাৰে।[19] বয়সীয়া লোকসকলৰ তীব্ৰ লক্ষণ হোৱাৰ আশংকা বেছি। কিছুসংখ্যক লোকৰ ক'ভিডৰ প্ৰভাৱ বৰ দীঘলীয়া হয় আৰু নানা অংগৰ ক্ষতি পৰিলক্ষিত হৈছে।[20] ৰোগটোৰ দীৰ্ঘম্যাদী প্ৰভাৱ অনুসন্ধান কৰিবলৈ এতিয়া কেইবাবছৰীয়াজোৰা অধ্যয়ন চলি আছে।[20]

সাধাৰণতে এই ভাইৰাছ মানুহৰ নিকট সংস্পৰ্শত[টোকা 1] আৰু কাহ মাৰিলে[টোকা 2], হাঁচি মাৰিলে আৰু কথা ক'লে ওলোৱা শ্বসন ড্ৰপ্‌লেটৰ জৰিয়তে বিয়পে।[6][21][23] এই ড্ৰপ্‌লেটবোৰ সাধাৰণতে বতাহত দূৰলৈ যোৱাৰ সলনি মাটিলৈ বা পৃষ্ঠলৈ সৰি পৰে।[6] দূষিত পৃষ্ঠ চুই মুখমণ্ডলত হাত লগালেও ই বিয়পিব পাৰে।[6][21] ৰোগৰ লক্ষণ ওলোৱাৰ তিনিদিনৰ ভিতৰত ই আটাইতকৈ বেছি সংক্ৰামক, কিন্তু লক্ষণ ওলোৱাৰ আগতেই আৰু লক্ষণ নথকা লোকৰ পৰাও ৰোগ সোঁচৰা সম্ভৱ।[6][21] নাসিকা গ্ৰসনীৰ পৰা কপাহেৰে লোৱা নমুনা (nasopharyngeal swab) reverse transcription polymerase chain reaction (rRT-PCR) পৰীক্ষা কৰি এই ৰোগ নিৰ্ণয় কৰা হয়।[24] লক্ষণ আৰু বিপদাশংকাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি সন্দেহ হ'লে বুকুৰ চি টি স্কেনো সহায়ক হয়, কিন্তু নিয়মীয়া পৰীক্ষাৰ বাবে নিৰ্দেশাৱলীয়ে চি টি স্কেন অনুমোদন নকৰে।[25][26]

ঘনাই হাত ধোৱা, আন লোকৰ পৰা আঁতৰি থকা (বিশেষকৈ লক্ষণ থকাসকলৰ পৰা), কোৱাৰেণ্টিন (বিশেষকৈ লক্ষণ থকাসকলে), কাহ ঢাকি ৰখা আৰু নোধোৱা হাত মুখমণ্ডলৰ পৰা আঁতৰাই ৰখা এই ৰোগ প্ৰতিৰোধৰ অনুমোদিত বিধি।[7][27][28] স্বাস্থ্য বিষয়াসকলে ৰাজহুৱা স্থানত সাধাৰণ লোকে মাস্ক বা মুখবন্ধ ব্যৱহাৰ কৰাত অনুমোদন জনাইছে আৰু কিছুমান ঠাইত এয়া বাধ্যতামূলক।[29][30] n95 ৰ দৰে মেডিকেল মাস্ক স্বাস্থ্য কৰ্মী আৰু ৰোগীক পৰিচৰ্যা কৰা লোকসকলেহে পৰিধান কৰিব লাগে বুলি জনোৱা হৈছে।[31][32]

বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাৰ মতে COVID-19ৰ কোনো নিৰ্দিষ্ট প্ৰতিষেধক বা এণ্টিভাইৰেল ঔষধ নাই।[6] লক্ষণগত চিকিৎসা, সামৰ্থক শুশ্ৰূষা, ৰোগীক আঁতৰাই ৰখা (isolation) আৰু পৰীক্ষামূলক ঔষধেই ইয়াৰ বৰ্তমানৰ চিকিৎসা।[33] বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাই ২০২০ চনৰ ৩০ জানুৱাৰীত কৰ'না ভাইৰাছ মহামাৰীক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় আশংকাৰ ৰাজহুৱা স্বাস্থ্য জৰুৰীকালীন অৱস্থা (Public Health Emergency of International Concern - PHEIC) বুলি ঘোষণা কৰে[34][35] আৰু একে বছৰৰে ১১ মাৰ্চত বৈশ্বিক মহামাৰী (pandemic) বুলি ঘোষণা কৰে।[11] ছয়োটা WHO অঞ্চলৰ অন্তৰ্ভুক্ত বহু দেশত ৰোগবিধৰ স্থানীয় সংক্ৰমণৰ প্ৰমাণ পোৱা গৈছে।[36]

চিহ্ন আৰু লক্ষণসমূহ

[সম্পাদনা কৰক]
লক্ষণ[37] শতকৰা হাৰ (%)
জ্বৰ ৮৩-৯৯%
কাহ ৫৯-৮২%
ভোক নলগা ৪০-৮৪%
ভাগৰ লগা ৪৪-৭০%
উশাহ চুটি হোৱা ৩১-৪০%
খেকাৰ ওলোৱা ২৮-৩৩%
মাংসপেশীৰ বিষ ১১-৩৫%

জ্বৰ ক'ভিড-১৯ৰ আটাইতকৈ সাধাৰণ লক্ষণ, কিন্তু ইয়াতো তীব্ৰতা আৰু উপস্থাপনৰ বিভিন্নতা দেখা যায়। বয়সীয়াল, কম প্ৰতিৰোধী ক্ষমতাৰ, বা গুৰুতৰভাৱে আক্ৰান্ত লোকৰ জ্বৰ নুঠিবও পাৰে।[38][39] এটা অধ্যয়নত প্ৰকাশ পাইছে যে চিকিৎসালয়লৈ যোৱাৰ সময়ত মাত্ৰ ৪৪% ৰোগীৰহে জ্বৰ আছিল আৰু চিকিৎসালয়ত থকাৰ সময়ছোৱাত ৮৯% লোকৰ জ্বৰৰ লক্ষণে দেখা দিছিল।[40] জ্বৰ নুঠিলে সংক্ৰমণ নাই বুলি নিশ্চিত হ'ব নোৱাৰি।

কাহ, আভোক, ক্লান্তি, শ্বাসকষ্ট, খেকাৰ ওলোৱা, পেশীৰ বিষ আৰু গাঁথিৰ বিষ ৰোগৰ আন আন সাধাৰণ লক্ষণ।[1][5][41] কোনো কোনো লোকৰ উকালি, বমি আৰু পেটচলা দেখা যায়।[42][43][44] হাঁচি, নাকৰ পানী ওলোৱা, ডিঙিৰ বিষ আৰু ছালৰ ক্ষত কমকৈ হোৱা লক্ষণ।[37] চীনদেশৰ কিছু ৰোগীৰ প্ৰথম অৱস্থাত কেৱল বুকুৰ বিষ আৰু ঢপঢপনিহে অনুভৱ হৈছিল।[45] ঘ্ৰাণশক্তি বা স্বাদশক্তিও কমিব পাৰে।[46][47] দক্ষিণ কোৰিয়াৰ নিশ্চিত ৰোগীৰ ৩০%ৰ ক্ষেত্ৰত ঘ্ৰাণশক্তি হ্ৰাস পোৱাটো এক লক্ষণ।[48][49]

সাধাৰণতে কোনো ব্যক্তি প্ৰথম সংক্ৰমণ হোৱাৰ পৰা ৰোগৰ লক্ষণ ফুটি উঠালৈ কিছু সময় লয়। এই সময়ছোৱাক উপ্তিকাল (Incubation period) বুলি কয়। COVID-19 ৰোগত উপ্তিকাল সাধাৰণতে পাঁচৰ পৰা ছয় দিন কিন্তু দুইৰ পৰা চৈধ্য দিনলৈকে হ'ব পাৰে।[6][50] প্ৰায় ১০ শতাংশ লোকৰ লক্ষণ পলমকৈ দেখা দিয়ে।[51][52][53]

লক্ষণৰ গতি চাই সোনকালে ৰোগ নিৰ্ণয় কৰিব পাৰি। প্ৰাৰম্ভিক অৱস্থাত কেইবাটাও লক্ষণ দেখা গ'লেও সাধাৰণতে উশাহ চুটি হোৱা দেখা নাযায়। প্ৰাৰম্ভিক লক্ষণসমূহৰ কেইবাদিনৰ পাছতহে উশাহ চুটিৰ লক্ষণ ওলায়। জ্বৰ আৰু কাহৰ লগে লগে শ্বাসকষ্ট হ'লে সেয়া ক'ভিড-১৯ তকৈ দুঃচিন্তা হোৱাৰ সম্ভাৱনাহে বেছি। শ্বাসকষ্ট আৰম্ভ হোৱাৰ পাছৰ দিনকেইটা জটিল হৈ উঠিব পাৰে।[54]

কমসংখ্যক লোকৰ কোনো সময়তে একো লক্ষণ নোলায়।[55] এই লক্ষণবিহীন বাহসকলৰ সাধাৰণতে পৰীক্ষা কৰা নহয় আৰু ৰোগ সঞ্চাৰণৰ তেওঁলোকৰ ভূমিকা ভালদৰে জনা নাযায়।[56][57] প্ৰাৰম্ভিক প্ৰমাণে কয় যে তেওঁলোকে ৰোগ সোঁচৰাব পাৰে।[58] ২০২০ চনৰ জুনত WHO ৰ এগৰাকী মুখপাত্ৰই কয় যে লক্ষণবিহীন লোকৰ পৰা ৰোগ সঞ্চাৰণ "বিৰল," কিন্তু এই কথাৰ প্ৰমাণ দিয়া হোৱা নাই।[59] ইয়াৰ পিছদিনা WHO ই স্পষ্ট কৰে যে তেওঁলোকে "লক্ষণবিহীন" বুলি কোৱা কথাটোত প্ৰাক্‌-লাক্ষণিক (pre-symptomatic) কম লক্ষণ থকা লোকৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা নাই আৰু সঞ্চাৰণৰ ৪১% মান লক্ষণবিহীন হ'ব পাৰে।[55]

জটিলতা

[সম্পাদনা কৰক]

নিম'নিয়া, একিউট ৰেছ্‌পিৰেটৰী ডীষ্ট্ৰেছ ছীণ্ড্ৰ'ম (ARDS), একাধিক অংগৰ অক্ষমতা, ছেপ্টিক শ্বক, আৰু মৃত্যু ক'ভিড-১৯ ৰ জটিলতা।[10][60][61][62] হৃদযন্ত্ৰৰ অক্ষমতা, অস্বাভাৱিক হৃদস্পন্দন, মায়'কাৰ্ডাইটিছ আৰু সিৰাৰ তেজ গোট মৰা আদি হৃদযন্ত্ৰৰ জটিলতা।[63] ক'ভিড-১৯ হোৱা প্ৰায় ২০-৩০% লোকৰ যকৃত উৎসেচক বাঢ়ি থকাই যকৃতৰ ক্ষতি সূচায়।[64][65] ছিজাৰ, ষ্ট্ৰোক, এন্‌কেফেলাইটিছ আৰু গিয়া-বাৰি ছীণ্ড্ৰ'ম স্নায়ৱিক জটিলতা।[66] শিশুৰ ৰোগ হ'লে paediatric multisystem inflammatory syndrome মাৰাত্মক হ'ব পাৰে।[67][68]

কাৰণ

[সম্পাদনা কৰক]

সঞ্চাৰণ

[সম্পাদনা কৰক]
Cough/sneeze droplets visualised in dark background using Tyndall scattering
এজন ব্যক্তিয়ে হাঁচিয়ালে ওলোৱা শ্বসন ড্ৰপ্‌লেটৰ ছবি (টীণ্ডেল স্কেটাৰিঙেৰে লোৱা)

যেতিয়া দুজন মানুহ নিকট সংস্পৰ্শলৈ আহে আৰু সংক্ৰমিত লোকজনে (লক্ষণযুক্ত বা অলাক্ষ‍ণিক) কাহ মাৰিলে, হাঁচি মাৰিলে, কথা ক'লে বা গান গালে ওলোৱা সৰু কণিকা বা ড্ৰপ্‌লেটবোৰ সুষ্ঠ লোকজনৰ উশাহত প্ৰৱেশ কৰিলে ক'ভিড-১৯ বিয়পে।[23][69] বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাই ১ মিটাৰ (3 ফুট) সামাজিক দূৰত্বৰ অনুমোদন জনায়;[6]CDC য়ে এই দূৰত্ব ৬ ফুট (2 মিটাৰ) হ'ব লাগে বুলি কয়।[21] লক্ষণ নথকা মানুহেও ভাইৰাছ সোঁচৰাব পাৰে কিন্তু এনে ঘটনা কিমান তাৰ তথ্য নাই।[6][21][23] এটা সূত্ৰৰ মতে সংক্ৰমিত কিন্তু লক্ষণ নথকা ব্যক্তিৰ হাৰ ৪০%।[70]

লক্ষণ দেখুওৱাৰ সময়ত ৰোগীজন অধিক সংক্ৰামক হয় (সামান্য বা অনিৰ্দিষ্ট লক্ষণকে ধৰি), কিন্তু লক্ষণ ওলোৱাৰ দুদিন আগৰে পৰা সংক্ৰামক হ'ব পাৰে (প্ৰাক-লাক্ষণিক সঞ্চাৰণ)।[23] মধ্যমীয়া ৰোগত তেওঁলোক প্ৰায় সাতৰ পৰা বাৰ দিন সংক্ৰামক হৈ থাকে আৰু গুৰুতৰ ৰোগত গড়ে দুসপ্তাহ সংক্ৰামক হৈ থাকে।[23]

দূষিত ড্ৰপ্‌লেটবোৰ মজিয়া বা পৃষ্ঠলৈ সৰি পৰিলে কমকৈ হ'লেও সেইবোৰ সংক্ৰামক হৈ থাকে আৰু মানুহে দূষিত পৃষ্ঠ চুই নিজৰ চকু, নাক বা মুখ অপৰিষ্কাৰ হাতেৰে স্পৰ্শ কৰিলে ৰোগ বিয়পিব পাৰে।[6] পৃষ্ঠসমূহত সময়ৰ লগে লগে সক্ৰিয় ভাইৰাছৰ সংখ্যা কমি আহে আৰু পাছত সেয়া অসংক্ৰামক হৈ পৰে।[23] পৃষ্ঠৰ জৰিয়তে বিয়পাটো ৰোগ সঞ্চাৰণৰ মূল উপায় নহয় বুলি ভবা হৈছে।[21] এই উপায়েৰে কিমান পৰিমাণৰ ভাইৰাছে সংক্ৰমণ কৰিব পাৰে সেয়া অজ্ঞাত। তামত চাৰি ঘণ্টালৈকে, কাৰ্ডব'ৰ্ডত এদিনলৈকে, আৰু প্লাষ্টিক আৰু নিদাগ তীখাত তিনি দিনলৈকে ভাইৰাছৰ উপস্থিতি নিৰূপণ কৰা হৈছে।[23][71][72] ঘৰুৱা বীজাণুনাশকেৰে সহজেই পৃষ্ঠত বা হাতত থকা ভাইৰাছ আঁতৰ কৰিব পাৰি।[6] বীজাণুনাশক বা ব্লিচেৰে ক'ভিড-১৯ৰ চিকিৎসা কৰিব নোৱাৰি আৰু ভুল ব্যৱহাৰে (যেনে শৰীৰৰ ভিতৰলৈ সোমালে) স্বাস্থ্যৰ হানি কৰে।[73]

খেকাৰ আৰু লালটি ত বৃহৎ পৰিমাণৰ ভাইৰাছ থাকে।[6][21][23][74] যদিও ক'ভিড-১৯ যৌন সংক্ৰামক ৰোগ নহয়, চুমা খোৱা, নিকট সংস্পৰ্শ আৰু পায়ু-মুখ পথেৰে ভাইৰাছ সোঁচৰাৰ সন্দেহ কৰা হয়।[75][76] কিছুমান চিকিৎসাজনিত প্ৰক্ৰিয়াই এৰ'ছ'ল উৎপন্ন কৰে,[77] আৰু সাধাৰণ অৱস্থাতকৈ সহজে ভাইৰাছ সঞ্চাৰণ কৰে।[6][23]

ক'ভিড-১৯ এক নতুন ৰোগ আৰু ইয়াৰ সঞ্চাৰণৰ বহু উপায় এতিয়াও গৱেষণাৰ বিষয়।[6][21][23] ই মানুহৰ মাজত ইনফ্লুৱেঞ্জাতকৈ সহজে বিয়পে কিন্তু সৰুআইৰ সমান নিবিয়পে।[21] ক'ভিড-১৯ত আক্ৰান্ত এজন লোকৰ পৰা সংক্ৰমিত হোৱা লোকৰ সংখ্যাত (R0) পাৰ্থক্য দেখা গৈছে। WHO প্ৰাৰম্ভিক অনুসন্ধান মতে R0 আছিল ১.৪-২.৫ (গড়ে ১.৯৫), কিন্তু শেহতীয়া এক অধ্যয়নে প্ৰাথমিক R0 (নিয়ন্ত্ৰণ পদ্ধতি নোহোৱাকৈ) ৩.২৮ আৰু গড় R0 ২.৭৯ বুলি ঠাৱৰ কৰিছে।[78]

ভাইৰাছটো মাতৃদুগ্ধত থাকিব পাৰে কিন্তু এয়া সংক্ৰামক হয়নে আৰু শিশুলৈ বিয়পেনে সেয়া অজ্ঞাত।[79][80] বিষ্ঠাতো ভাইৰাছবিধ পোৱা গৈছে আৰু বিষ্ঠাৰ জৰিয়তে সংক্ৰমণৰ সম্ভাৱনাৰ গৱেষণা চলি আছে।[81][82]


ভাইৰাছ বিজ্ঞান

[সম্পাদনা কৰক]
প্ৰধান প্ৰবন্ধ: ছিভিয়াৰ একিউট ৰেছ্‌পিৰেটৰী ছীণ্ড্ৰ'ম কৰ'নাভাইৰাছ ২
SARSr-CoV ভিৰিয়নৰ ছবি।

ছিভিয়াৰ একিউট ৰেছ্‌পিৰেটৰী ছীণ্ড্ৰ'ম কৰ'নাভাইৰাছ ২ (SARS-CoV-2) এক নতুন ছিভিয়াৰ একিউট ৰেছ্‌পিৰেটৰী ছীণ্ড্ৰ'ম কৰ'নাভাইৰাছ। ৱুহানত হোৱা এক তীব্ৰ শ্বসন ৰোগৰ লগত সম্পৰ্কিত নিম'নিয়াত ভোগা তিনিগৰাকী লোকৰ দেহত এই ভাইৰাছ চিনাক্ত কৰা হৈছিল।[83] ন'ভেল SARS-CoV-2 ৰ সকলো বৈশিষ্ট্য প্ৰাকৃতিকভাৱে পোৱা সকলো সম্পৰ্কীয় কৰ'নাভাইৰাছতো পোৱা যায়।[84] দেহত বাহিৰত ভাইৰাছটো চাবোনৰে নাশ কৰিব পাৰি যি ইয়াৰ ভাইৰেল আৱৰণ ধ্বংস কৰে।[25]

SARS-CoV-2ৰ পূৰ্বৰ SARS-CoVৰ লগত প্ৰায় মিল আছে।[85] ইয়াক জন্তুৰ পৰা অহা বুলি ভবা হয়। জিনীয় বিশ্লেষণে দেখুৱাইছে যে ইয়াৰ জিনৰ বিটাকৰ'নাভাইৰাছ গণ আৰু Sarbecovirus উপগণৰ (lineage B) লগতে দুটা বাদুলী-উদ্ভুত ভাইৰাছৰ লগত মিল আছে। সম্পূৰ্ণ জিন'ম স্তৰত আন বাদুলী কৰ'নাভাইৰাছ নমুনাৰ লগত (BatCov RaTG13) ইয়াৰ ৯৬% মিল আছে।[37] ২০২০ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰীত চীনা গৱেষকে ধৰা পেলায় যে বনৰৌ আৰু মানুহৰ কৰ'নাভাইৰাছৰ S protein ৰ মাত্ৰ এটা এমিন' এচিডৰ পাৰ্থক্য আছে। কিন্তু সম্পূৰ্ণ জিন'ম তুনলা কৰিলে বনৰৌৰ কৰ'নাভাইৰাছ আৰু SARS-CoV-2 ৰ ৯২% জিনীয় উপাদানহে মিল পোৱা যায় যিয়ে বনৰৌ মধ্যম পোষক হোৱাটো প্ৰমাণ নকৰে।[86]

ৰোগতত্ব

[সম্পাদনা কৰক]

COVID-19 ৰোগে দেহৰ অংগবোৰৰ ভিতৰত হাওঁফাওঁক সকলোতকৈ বেছি আক্ৰান্ত কৰে কাৰণ সচৰাচৰ হাওঁফাওঁৰ দ্বিতীয় প্ৰকাৰৰ এল্‌ভিঅ'লাৰ কোষত (Type II alveloar cells) পোৱা ACE2 উৎসেচকেৰে ভাইৰাছবিধ পোষক কোষত সোমাই পৰে। ভাইৰাছটোৱে "spike" (peplomer) নামৰ এক বিশেষ পৃষ্ঠ গ্লাইক'প্ৰ'টিন ব্যৱহাৰ কৰি ACE2 ৰ লগ লাগে আৰু পোষক কোষত সোমাই পৰে।[87] কলাসমূহত থকাৰ ACE2 ঘনত্ব বেছি হ'লে ৰোগৰ তীব্ৰতাও বেছি হয়। গতিকে কোনোৱে ACE2 সক্ৰিয়তা কমালে সুৰক্ষা বাঢ়িব বুলি ধাৰণা কৰিছে; [88][89] আন এচামে angiotensin II receptor blocker ঔষধেৰে ACE2ৰ পৰিমাণ বঢ়ালে ভাল হ'ব পাৰে বুলি কৈছে।[90] হাওঁফাওঁৰ কোষবোৰ বেছিকৈ ৰোগাক্ৰান্ত হ'লে শ্বসন অক্ষমতা কৈ ৰোগী মৃত্যুমুখত পৰিব পাৰে।[89]

ACE2 পাকস্থলীৰ, ডুৱডেনাম আৰু মলাশয়ৰ আৱৰণীৰ গ্লেণ্ডুলাৰ কোষ[14] আৰু ক্ষুদ্ৰান্ত্ৰৰ এণ্ড'থেলিয়াম আৰু এণ্টেৰ'চাইটত থাকে বাবে থাকে বাবে ভাইৰাছবিধে এইবোৰ অংগকো আক্ৰান্ত কৰে।[91] চিকিৎসাধীন ব্যক্তিৰ ৫৩%ৰ বিষ্ঠাত ভাইৰাছবিধ পোৱা গৈছে[14] আৰু সংক্ৰমণৰ পাছৰ স্তৰত মুখৰ পৰা লোৱা নমুনাতকৈ পায়ুৰ পৰা লোৱা নমুনাত ভাইৰাছ বেছিকৈ ধৰা পৰিছে।[66] বিষ্ঠাত ভাইৰাছবিধ ১ৰ পৰা ১২ দিনলৈকে পোৱা হৈছে আৰু শ্বাসৰ নমুনাত ভাইৰাছ নোপোৱাৰ পাছত ১৭% ৰোগীৰ বিষ্ঠাত ভাইৰাছ ধৰা পৰিছে। গতিকে শ্বাসতন্ত্ৰৰ পৰা নাইকিয়া হোৱাৰ পাছতো পাচন তন্ত্ৰৰ সংক্ৰমণ অব্যাহত থাকিব পাৰে আৰু মুখ-পায়ুৰ সঞ্চাৰণ (fecal-oral transmission)ৰ সম্ভাৱনা থাকে।[14] পায়ুৰ নমুনাৰ জৰিয়তে ভাইৰাছবিধৰ পুনৰাবৃত্তিও ধৰা পৰিছে।[66]

ভাইৰাছবিধ প্ৰাকৃতিক আৰু স্পিল্‌অ'ভাৰ সংক্ৰমণেৰে (spillover infection)[92] জন্তুৰ পৰা অহা বুলি ভবা হয়।[84][93] প্ৰকৃত উৎস অজ্ঞাত কিন্তু ২০১৯ চনৰ ডিচেম্বৰৰ পৰা সকলো সংক্ৰমণ মানুহৰ পৰা মানুহলৈ হৈ আহিছে।[94][95] ৱুহান, চীনত ২০১৯ চনৰ ১৭ নৱেম্বৰত প্ৰথম জ্ঞাত সংক্ৰমণ ঘটিছিল।[96]

  • অণুবীক্ষণত SARS-CoV-2। ভাইৰাছবিধৰ বাহিৰফালে থকা হুলবোৰ দেখিবলৈ মুকুটৰ দৰে বাবে ইয়াৰ এই নাম হৈছে।
    অণুবীক্ষণত SARS-CoV-2। ভাইৰাছবিধৰ বাহিৰফালে থকা হুলবোৰ দেখিবলৈ মুকুটৰ দৰে বাবে ইয়াৰ এই নাম হৈছে।
  • কৰ'না ভাইৰাছ কণাৰ প্ৰণালীবদ্ধ ছবি। S, স্পাইক প্ৰ'টিন; M, মেম্‌ব্ৰেন প্ৰ'টিন; E, এন্‌ভেল'প প্ৰ'টিন; N, নিউক্লিয়'কেপ্‌চিড প্ৰ'টিন; কৰ'না ভাইৰাছৰ গাঁথনিক প্ৰ'টিন। কৰ'না ভাইৰাছ ভিৰিঅ'নৰ গঠন।
    কৰ'না ভাইৰাছ কণাৰ প্ৰণালীবদ্ধ ছবি। S, স্পাইক প্ৰ'টিন; M, মেম্‌ব্ৰেন প্ৰ'টিন; E, এন্‌ভেল'প প্ৰ'টিন; N, নিউক্লিয়'কেপ্‌চিড প্ৰ'টিন; কৰ'না ভাইৰাছৰ গাঁথনিক প্ৰ'টিন। কৰ'না ভাইৰাছ ভিৰিঅ'নৰ গঠন।

প্ৰতিৰোধৰ ব্যৱস্থা

[সম্পাদনা কৰক]
চিত্ৰৰ মাধ্যমেৰে বক্ৰৰেখাৰ সমতলীকৰণৰ এক ব্যাখ্যা[97][98][99]
বক্ৰেৰেখাৰ সমতলীকৰণৰ বিকল্প[100][101]

এই ৰোগ সংক্ৰমণৰ প্ৰতিৰোধমূলক ব্যৱস্থাসমূহৰ ভিতৰত ঘৰৰ ভিতৰতে থকা, জনসমাগম হোৱা ঠাইসমূহ এৰাই চলা, চাবোন আৰু কুহুমীয়া পানীৰে কমেও ২০ চেকেণ্ড ধৰি হাত ধোৱা, শ্বাস-প্ৰশ্বাস সম্পৰ্কীয় স্বাস্থ্যসন্মত বিধিসমূহ মানি চলাৰ লগতে অপৰিষ্কাৰ হাতেৰে চকু, নাক বা মুখ স্পৰ্শ নকৰা ইত্যাদিসমূহ অন্তৰ্ভুক্ত।[102][103][104] চেণ্টাৰ ফৰ ডিজিজ ক'ণ্ট্ৰল বা চমুকৈ চিডিচিয়ে কাহোঁতে বা হাঁচিয়াওঁতে এখন টিছ্যুৰে মুখ আৰু নাক ঢাকি ল'বলৈ আৰু টিছ্যুৰ অবিহনে কিলাকুটিৰ ভিতৰভাগ ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।[102] কাঁহ বা হাঁচি মৰাৰ পিছত হাত পৰিষ্কাৰ কৰাৰ স্বাস্থ্যসন্মত বিধিসমূহ সঠিকভাৱে মানি চলিবলৈয়ো তেওঁলোকে পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।[102] সামাজিক দূৰত্ব বজাই ৰখাৰ কাৰ্যপ্ৰণালীসমূহ যেনে শিক্ষানুষ্ঠান-কাৰ্যালয়ৰ কাম-কাজ স্থগিতকৰণ, ভ্ৰমণত বাধা আৰোপ আৰু জনসমাগম বাতিল কৰাৰ যোগেদি সংক্ৰমিত লোকৰ সৈতে সৰহীয়া মানুহৰ সংস্পৰ্শ কমাবলৈ যত্ন কৰা হয়।[105] মানুহে ইজনে-সিজনৰ পৰা কমেও ৬ ফুট (১.৮০ মিটাৰ) দূৰত্বত থকাটোও সামাজিক দূৰত্ব বজাই ৰখাতেই অন্তৰ্ভুক্ত।[106]

কৰ'না ভাইৰাছ ৰোগ ২০১৯-ৰ কোনো প্ৰতিষেধক অন্ততঃ ২০২১ চনলৈকে আহি পোৱাৰ সম্ভাৱনা নাই বাবে[107] ক'ভিড-১৯ ব্যৱস্থাপনাৰ অন্যতম প্ৰধান অংশ হৈছে বিভিন্ন উপায়েৰে নতুন সংক্ৰমণৰ হাৰ ৰোধ কৰি এই মহামাৰীৰ চূড়ান্ত সীমাক প্ৰশমিত কৰা বা প্ৰচলিত ভাষাত বক্ৰৰেখাৰ সমতলীকৰণ।[98] সংক্ৰমণৰ হাৰ ৰোধ কৰাৰ ফলত চিকিৎসা সেৱা ব্যাহত হোৱাৰ আশংকা কম হোৱাৰ লগতে ই বৰ্তমানে আক্ৰান্ত ৰোগীসকলৰ উন্নত চিকিৎসাত সহায়ক হ'ব আৰু প্ৰতিষেধক উপলব্ধ হোৱালৈকে অতিৰিক্ত ৰোগীৰ সংখ্যা কমাই ৰাখিব।[98]

বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাৰ মতে কেৱল কাহোঁতে বা হাঁচিয়াওতে অথবা সন্দেহযুক্ত সংক্ৰমিত লোকৰ তত্ত্বাৱধান লোৱাৰ সময়তহে মাস্কৰ ব্যৱহাৰ কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়া হয়।[108] কিছুসংখ্যক দেশে, বিশেষকৈ চীন,[109]হংকং,[110] আৰু থাইলেণ্ডত[111]সুস্থ লোকসকলকো মাস্কৰ ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ উপদেশ দিয়া হয়। বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাৰ আনুমানিক হিচাপ অনুসৰি মাস্কৰ প্ৰয়োজনীয়তা পূৰ কৰিবলৈ মাস্কৰ বিশ্বজোৰা উৎপাদন ৪০% বৃদ্ধি হ'ব লাগিব। মজুতকৰণ আৰু স্পেকুলেচনৰ ফলত মাস্ক, এন৯৫ ৰেস্পিৰেটৰ আৰু গাউনৰ মূল্য যথাক্ৰমে ছয়গুণ, তিনিগুণ আৰু দুগুণ বৃদ্ধি হৈ সমস্যাটো অধিক জটিল কৰি তোলে।[112] কিছুসংখ্যক চিকিৎসকৰ মতে, যদিও সাধাৰণ মাস্ক আৰু কাপোৰে সংক্ৰমিত ব্যক্তিৰ পৰা পোনপটীয়াকৈ অহা কাঁহ বা হাঁচিৰ পৰা সুৰক্ষা দিব নোৱাৰে কিন্তু এইসমূহেৰে মুখমণ্ডল আৱৰি ৰখাটো মুখ আৰু নাক স্পৰ্শ কৰাৰ পৰা মানুহক বিৰত ৰাখিবলৈ এক উত্তম উপায়[113]

ক'ৰণা ভাইৰাছৰ বা ক'ভিড-১৯ৰ দ্বাৰা আক্ৰান্ত ব্যক্তি অথবা আক্ৰান্ত হ'ব পাৰে বুলি ভবা লোকক চিডিচিয়ে চিকিৎসা সেৱাৰ বাবে যোৱাৰ বাদে আন পৰিস্থিতিত ঘৰতে থাকিবলৈ পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়। ইয়াৰ উপৰিও চিকিৎসালয়লৈ যোৱাৰ আগতে চিকিৎসা প্ৰদানকাৰীৰ সৈতে ফোনেৰে যোগাযোগ কৰিবলৈ, চিকিৎসা প্ৰদানকাৰীৰ কাৰ্যালয়ত সোমোৱাৰ আগত মাস্ক পৰিধান কৰিবলৈ, কোঠাত দ্বিতীয় ব্যক্তিৰ উপস্থিতিত কাহোঁতে বা হাঁচিয়াওতে টিছ্যু ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ, নিয়মিয়াকৈ চাবোনেৰে হাত ধুবলৈ আৰু ব্যক্তিগত ঘৰুৱা সৰঞ্জাম আনৰ সৈতে ভাগ-বটোৱাৰা নকৰিবলৈয়ো তেওঁলোকক উপদেশ দিয়া হয়।[114][115] নিত্যকৰ্মৰ পিছত বা দেখাত অপৰিষ্কাৰ হৈ থাকিলে, আহাৰ গ্ৰহণ কৰাৰ আগত, নাক পৰিষ্কাৰ কৰা আৰু কাঁহ মৰা বা হাঁচিওৱাৰ পিছত সকলোকে চাবোনেৰে কমেও ২০ চেকেণ্ড ধৰি হাত ধুবলৈকো চিডিচিয়ে পৰামৰ্শ দিয়ে। চাবোন আৰু পানী নাপালে অতি কমেও ৬০% এলক'হলযুক্ত হেণ্ড ছেনিটাইজাৰ ব্যৱহাৰ কৰিবলৈয়ো তেওঁলোকে উপদেশ দিয়ে।[102]

যিসমূহ ঠাইত বাণিজ্যিক হেণ্ড ছেনিটাইজাৰ সহজে পোৱা নাযায় তেনে ঠাইত স্থানীয় উৎপাদনৰ কাৰণে বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাই দুটা যৌগৰ সূত্ৰ বা ফৰ্মুলেচন প্ৰদান কৰিছে। এই ফৰ্মুলেচনকেইটাত ইথানল বা আইচ'প্ৰপানলৰ পৰা বীজাণু ধ্বংসকাৰী প্ৰক্ৰিয়াটো আৰম্ভ হয়। হাইড্ৰ'জেন পেৰ'ক্সাইডে ইয়াত এলকহলৰ পৰা আণুজীৱিক কোষাণু বা বেক্টেৰীয়েল স্প'ৰসমূহ আঁতৰোৱাত সহায় কৰে আৰু ই কোনো সক্ৰিয় হেণ্ড এণ্টিচেপচিচ (প্ৰতিৰোধক) নহয়। গ্লাইচেৰলক আৰ্দ্ৰতা বজাই ৰাখিবলৈ ফৰ্মুলেচনত ব্যৱহাৰ কৰা হয়।[116]

  • সংক্ৰমণৰ দৰেই প্ৰত্যেকটো প্ৰতিৰোধকৰণ কাৰ্যই ক্ৰমান্বয়ে ৰোগ প্ৰতিৰোধকৰণৰ মাত্ৰা বঢ়াই নিব
    সংক্ৰমণৰ দৰেই প্ৰত্যেকটো প্ৰতিৰোধকৰণ কাৰ্যই ক্ৰমান্বয়ে ৰোগ প্ৰতিৰোধকৰণৰ মাত্ৰা বঢ়াই নিব
  • হাত ধোৱাৰ নিৰ্দেশনাসমূহ

চিকিৎসা

[সম্পাদনা কৰক]
ব্যক্তিগত প্ৰতিৰক্ষণ সঁজুলি পিন্ধাৰ চাৰিটা পৰ্যায়[117]

সম্প্ৰতি কৰ'না ভাইৰাছৰ সংস্পৰ্শলৈ অহা ৰোগী সকলক আন্তঃশিৰা দ্ৰৱ (ফ্লুইড), অক্সিজেন আৰু শৰীৰৰ প্ৰধান অংগসমূহৰ সহায়ক চিকিৎসা আদিৰ জৰিয়তে সামৰ্থক সুশ্ৰুষাহে প্ৰদান কৰিব পৰা হৈছে।[118][119][120]এক্যুট ৰেছপাইৰেটৰী ডিষ্ট্ৰেছ ছিণ্ড্ৰ্'মৰ দৰে জটিলতা নহালৈকে  মিথাইলপ্ৰেডনিছলন আদিৰ দৰে ষ্টেৰইডৰ ব্যৱহাৰ বাৰণ কৰা হৈছে।[121][122]

চেণ্টাৰ ফ'ৰ ডিজিছ কণ্ট্ৰ'লৰ মতে ভাইৰাছৰ দ্বাৰা আক্ৰান্ত হোৱা বুলি সন্দেহ কৰিলে মাস্ক পিন্ধিবলৈ উপদেশ দিয়া হৈছে।[31][123][124] বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাই ৰোগৰ লক্ষণবোৰ কমাই ৰাখিবলৈ আইবুপ্ৰ'ফেনৰ দৰে নন ষ্টেৰইডেল এণ্টি ইনফ্লেমেটৰী ঔষধ প্ৰয়োগত নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা নাই যদিও[125] প্ৰথম পৰ্যায়ত পেৰাছিটামলহে ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ উপদেশ দিছে।[126] ইতিমধ্যে আইবুপ্ৰফেন ব্যৱহাৰৰ পিছত চাৰিটি শিশুৰ দেহত বিৰূপ প্ৰতিক্ৰিয়া দেখিবলৈ পোৱা গৈছে।[127][128]

বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা আৰু চীনদেশৰ ৰাষ্ট্ৰীয় স্বাস্থ্য মিছনে হস্পিতালত ভৰ্তি হৈ থকা ৰোগীসকলৰ চিকিৎসাৰ নিয়মাৱলী প্ৰস্তুত কৰিছে।[129][130][131][132]

ব্যক্তিগত প্ৰতিৰক্ষণ সঁজুলি

[সম্পাদনা কৰক]

ভাইৰাছবিধৰ  সংক্ৰমন ৰোধ কৰিবলৈ সাৱধানতা সকলোতকৈ দৰকাৰী কথা। বিশেষকৈ চিকিৎসালয়ত যেতিয়া বিভিন্ন প্ৰক্ৰিয়া যেনে কৃত্ৰিম স্বাসনলী  সংৰোপণ, বেগ-মাস্ক ভেণ্টিলেশ্যন আদি সম্পন্ন কৰা হয়, তেতিয়া এৰ'চ'ল নিৰ্গত হয়। গতিকে সেই ক্ষেত্ৰত সাৱধানতা অৱলম্বন কৰাটো অতি জৰুৰী হৈ পৰে।[133]

মহামাৰীৰ সময়ত এনে সংক্ৰমণ ৰোধ কৰিবলৈ কিছুমান ব্যক্তিগত প্ৰতিৰক্ষণ সঁজুলি (Personal protective equipment, চমুকৈ PPE) ব্যৱহাৰৰ বাবে ছিডিছিয়ে এক নিয়মাৱলী ধাৰ্য্য কৰি দিছে। এই সঁজুলিসমূহ হ'ল:

  • ৰেছপাইৰেটৰ অথবা মাস্ক[134][135]
  • কোটচোলা
  • চকুৰ প্ৰতিৰক্ষা[138]

উপলব্ধ হ'লে মাস্কৰ সলনি ৰেছপাইৰেটৰ বেছি উপযোগী।[139]এনঌ৫ ৰেছপাইৰেটৰ সমূহ ঔদ্যোগিক ক্ষেত্ৰত উপযুক্ত আৰু এফডিএয়ে আত্যায়িক কালত ইয়াক ব্যৱহাৰৰ অনুমতি দিছে। অৱ্শ্যে ধূলি-বালি আদিৰ দৰে বতাহত ওপঙা কণিকাৰ পৰা ই সুৰক্ষা দিয়ে কিন্তু জীৱাণু প্ৰতিৰোধত ই কেনেকুৱা ভূমিকা লয় সি সন্দিহান।[140] এনেকুৱা মাস্ক নাপালেহে শেষ ভৰষা হিচাপে ঘৰত তৈয়াৰী মাস্ক পিন্ধিবলৈ ছিডিছিয়ে উপদেশ দিছে।[141]

কৃত্ৰিম শ্বাস-প্ৰশ্বাস

[সম্পাদনা কৰক]

ক'ভিড-১ঌত আক্ৰান্ত বেছিভাগ ৰোগীয়েই কৃত্ৰিম শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ সুবিধা ল'বলগীয়াকৈ জটিল নহয় যদিও কিছু শতাংশ ৰোগীৰ ক্ষেত্ৰত ই জৰুৰী হৈ পৰে।[142][143] কেনেডাৰ কিছু সংখ্যক চিকিৎসকে বতাহত বিয়পিব পৰা জীৱাণুৰ সংক্ৰমণ প্ৰতিহত হয় বুলি কৃত্ৰিম শ্বাস-প্ৰশ্বাস প্ৰণালীৰ ওকালতি কৰে।[142] এনেকুৱা জটিলতা ঘাইকৈ বয়সস্থ (ষাঠি বছৰৰ ঊৰ্ধ্ব অথবা অশীতিপৰ)ৰোগীসকলৰ ক্ষেত্ৰত হে হোৱা দেখা যায়।[142][144] বহুসংখ্যক উন্নত দেশতেই জনসংখ্যা অনুপাতে হস্পিটালত বিছনাৰ অভাৱ যাৰ ফলত হস্পিতালত ভৰ্ত্তি কৰিবলগীয়া ক'ভিড-১ঌৰোগী সকলৰ সংখ্যা দ্ৰুতগতিত বাঢ়ি অহাৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত তেওঁলোকৰ চিকিৎসা কৰিবলৈ স্বাস্থ্যখণ্ড সমূহে পৰ্যাপ্ত সমল গোটাব পৰা নাই।[145] আৰু এই অভাৱে ক'ৰ'না মহামাৰীৰ ঊৰ্ধ্বমুখী গতিৰেখাক ভোটা কৰি নিম্নগামী কৰিবলৈ অৰ্থাৎ নতুনকৈ আক্ৰান্ত ৰোগীৰ সংখ্যা কমাই এটা সময়ত এনে ৰোগীৰ সংখ্যা সীমিত ৰাখিবলৈ বৰ্তমান এক প্ৰত্যাহ্বান হিচাপে থিয় দিছে।[145] চীনদেশত হোৱা এক অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে সৰ্বমুঠ ৰোগীৰ ৫% আই.ছি.ইউ.ত ভৰ্ত্তিকৰিবলগীয়া হৈছে, ২.৩%ক কৃত্ৰিমভাৱে শ্বাস-প্ৰশ্বাসপ্ৰদান কৰিবলগীয়া হৈছে আৰু ১.৪% ৰোগীৰ মৃত্যু হৈছে।[123] এনে পৰিস্থিতিত বৰ্তমান প্ৰতিটো ভেণ্টিলেটৰেই অতীৱ মূল্যৱান কাৰণ এক সূত্ৰৰ মতে মুঠ ৰোগীৰ এক-তৃতীয়াংশক এনে কৃত্ৰিম শ্বসন প্ৰণালীৰ আৱ্শ্যকতা হ'ব পাৰে।[146]

পৰীক্ষামূলক চিকিৎসা

[সম্পাদনা কৰক]

বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাই অদ্যাপি ক'ভিড-১ঌৰ চিকিৎসাৰ অৰ্থে কোনো ঔষধ ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ উপদেশ দিয়া নাই যদিও বিভিন্ন দেশৰ গৱেষণা সংস্থাসমূহে কিছুমান ঔষধ ব্যৱহাৰৰ কথা কৈছে।[147] সম্ভাব্য ঔষধ উদ্ভাৱনৰ অৰ্থে ২০১ঌ চনৰ জানুৱাৰী মাহৰে পৰা গৱেষণা আৰম্ভ হৈছে।[148] বহুসংখ্যক এণ্টিভাইৰেল ঔষধো পৰীক্ষামূলক পৰ্যায়তে আছে[149][150]| অৱশ্যে এই নতুন ঔষধ ২০২১ চনলৈহে তৈয়াৰ হৈ উঠাৰ সম্ভাৱনা আছে।[151] এই গৱেষণাত সম্পৰীক্ষা চলোৱা কোনো কোনো ঔষধ ইতিমধ্যেই বিবিধ ৰোগত ব্যৱহাৰ কৰি অহা হৈছে।[147]  ৰোগৰ লক্ষণবোৰ বেছি হ'লে এণ্টিভাইৰেল ঔষধ ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ নিৰ্দেশনা দিয়া হৈছে।[118]

পৰিভাষা

[সম্পাদনা কৰক]

২০২০ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰিত বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাই ঘোষণা কৰে যে-ৰোগবিধৰ আনুষ্ঠানিক নাম ক'ভিড-১৯। সংস্থাৰ মুৰব্বী টেড্ৰোছ এধান'মে ব্যাখ্যা কৰে যে COৰ অৰ্থ corona, VIৰ অৰ্থ virus আৰু D ৰ অৰ্থ disease, আনহাতে 19 টোৱে ৰোগবিধ আৰম্ভ হোৱা বছৰটোক(৩১ ডিচেম্বৰ, ২০১৯)ক বুজাইছে।[152] নামটো এইকাৰণেই দিয়া হৈছে যাতে বেমাৰবিধৰ অৱস্থিতিয়ে কোনো বিশেষ ভৌগোলিক সীমা, জন্তুৰ প্ৰজাতি, অথবা মানুহৰ গোটকে কেন্দ্ৰ কৰি গঢ় ল'ব পৰা সামাজিক সংকীৰ্ণতা অতিক্ৰম কৰিব পাৰে। যাতে নামবিধক লৈ কোনোধৰণৰ সামাজিক বিভ্ৰান্তিৰ সৃষ্টি নহয়।[153][154]

ব্যাধিটোৰ নাম COVID-19 দিয়া হৈছে যদিও, এই বেমাৰটো সৃষ্টি কৰা ভাইৰাছবিধৰ নাম severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 অথবা SARS-CoV-2।[155] ২০১৯ চনত ভাইৰাছবিধ ২০১৯ নভেল কৰ'না ভাইৰাছ অথবা 2019-nCoV হিচাপে পৰিচিত হৈছিল।[156] বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাই কভিড-১৯ ভাইৰাছ আৰু "কভিড-১৯ৰ বাবে দায়ী ভাইৰাছ"- এই দুয়োটাই ৰাজহুৱাৰ যোগাযোগ মাধ্যমত ব্যৱহাৰ কৰে।[155] কৰ'না ভাইৰাছৰ নামকৰণ কৰা হৈছিল ১৯৬৮ চনত। যেতিয়া তেওঁলোকক ইলেক্ট্ৰণ মাইক্ৰ'স্কপত দেখা গৈছিল। সূৰ্যৰ কৰ'না অংশৰ তাৰ কিছু সাদৃশ্যগত চিন আছিল। লেটিন ভাষাত কৰ'নাৰ অৰ্থ মুকুট(crown)[157][158][159]

২০২০ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰিত, বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাই এই ভাইৰাছবিধক "চীনা ভাইৰাছ" অথবা "উহান ভাইৰাছ" বুলি ক'বলৈ মানা কৰে।[160][161][162][163] তাতকৈও কিছুমান বিতৰ্কিত শব্দ; যেনে-"Wuflu" অথবা "Kung Flu"ৰ উদ্ভৱ হয় আমেৰিকাত, এইছোৱা সময়তে। এইবোৰ শব্দৰ সম্পৰ্ক আছে উহানৰ লগত, য'ত ভাইৰাছবিধ পোনপ্ৰথমবাৰৰ বাবে চিনাক্ত কৰা হৈছিল। তাৰ লগতে চীনৰ সমৰকলাৰ কিছুমান শব্দ Wushu আৰু Kung Fu ব্যৱহাৰ কৰা হয়। এইবোৰ শব্দৰ ব্যৱহাৰৰ দ্বাৰা ইয়াকেই পৰোক্ষভাৱে বুজাব খোজা হয় যে, এই মহামাৰীটো চীনৰ তৰফৰ পৰা সমগ্ৰ বিশ্বলৈ এক আগ্ৰাসী উপহাৰ। কিন্তু দৰাচলতে একেসময়তে কভিড-১৯ত আক্ৰান্ত হৈ চীন আৰু বিশেষকৈ উহানৰ সহস্ৰাধিক লোকৰ মৃত্যু ঘটিছে।[164][165]

পৰিচালনা

[সম্পাদনা কৰক]

গৱেষণা

[সম্পাদনা কৰক]

SARS-CoV-2ভাইৰাছৰ সংক্ৰমণ আৰু বিকাশৰ ক্ষেত্ৰত থকা প্ৰধান ভূমিকাৰ বাবে, "Angiotensin-converting enzyme 2, ACE2" ক কেন্দ্ৰ কৰি কিছুমান গৱেষণাৰ সম্ভাৱনা সৃষ্টি হৈছে। তদুপৰি, কেতবোৰ ঔষধসংক্ৰান্তিয় উপদেশো আগবঢ়োৱা হৈছে।[89] ব্যক্তিগত পৰ্যায়ৰ স্বচ্ছতা, স্বাস্থ্যবিধি আৰু স্বাস্থ্যসন্মত জীৱন-প্ৰণালীক প্ৰতিৰোধী ক্ষমতা বঢ়োৱাৰ উপায় হিচাপে বিবেচনা কৰা হৈছে।[166]

তথ্য-প্ৰযুক্তি

[সম্পাদনা কৰক]

২০২০ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰীত চীনে এটা মোবাইল এপ মুকলি কৰি দিয়ে, য'ত এই ৰোগৰ তথ্য উপলদ্ধ হয়। ইয়াত ব্যৱহাৰ কৰ্তাৰ নাম আৰু আই ডি নম্বৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰিবলৈ কোৱা হয়। এই এপটোৰ জৰিয়তে সংক্ৰমণৰ সম্ভাৱনা থকা ওচৰ সম্পৰ্কীয় এপ ব্যৱহাৰকৰি লোক সকলক সহজে চিনাক্ত কৰিব পাৰে। আনহাতে কোনো এজন উপভোগকৰ্তাই অন্য তিনিজন ব্যক্তিৰ ৰোগ সম্পৰ্কীয় স্থিতি নিজেই চাই জানিব পাৰে। যদিহে কোনো ব্যক্তি সম্ভাব্য বিপদত পৰিব বুলি জনা যায় তেন্তে এই এপটোৱে ব্যক্তিজনক স্ব-গৃহবন্দীত্ব মানিবলৈ নিৰ্দেশ দিয়া হয় আৰু ওচৰৰ স্বাস্থ্যকৰ্মীৰ তত্ত্বাৱধানত ৰখা হয়।

মোবাইল ডাটা, মুখাবয়বৰ চিনাক্ত কৰণ পদ্ধতি, অনলাইন মোবাইল, ফোনৰ অনুসৰণ ইত্যাদি আধুনিক যান্ত্ৰিক মাধ্যমৰ যোগেদি এই ৰোগত আক্ৰান্ত লোক সকলক বা তেওঁলোকৰ সংস্পৰ্শলৈ অহা লোকসকলক অনুসৰণ কৰা হয় লগতে যি সকল লোকক তেওঁলোকে দক্ষিণ কোৰিয়া, টাইৱান আৰু চিংগাপুৰত লগ কৰিছিল। ২০২০চনৰ মাৰ্চ মাহৰ পৰা ইজৰাইল চৰকাৰে সুৰক্ষা কেন্দ্ৰ সমূহৰ দ্বাৰা কৰ'না ভাইৰাছত আক্ৰান্ত বা সম্ভাব্য লোক সকলৰ মোবাইলফোন ডাটা অনুসৰণ কৰে। ইয়াৰ দ্বাৰা তৎকালীন ভাৱে আৰু বাধ্যতামূলক ভাৱে এই লোকসকলক গৃহবন্দী হৈ থাকিবলৈ আৰু তেনে লোকৰ সংস্পৰ্শলৈ আহিব পৰা লোক সকলক সুৰক্ষিত কৰিবলৈ চেষ্টা কৰা হয়। আকৌ ২০২০চনৰ মাৰ্চ মাহতেই 'ডিউয়েটছ' টেলিকমে ৰোগী বা সম্ভাব্য লোক সকলৰ মোবাইলৰ স্থানীয় ডাটা চৰকাৰী জাৰ্মান ফেডাৰেল এজেন্সি, ৰবাৰ্ট ক'চ ইনষ্টিটিউটক প্ৰদান কৰে যাতে এই লোকসকলৰ ওপৰত অনুসন্ধান চলোৱাৰ লগতে ভাইৰাছ সংক্ৰমণৰ ক্ষেত্ৰত বাধা প্ৰদান কৰিব পৰা যায়। ৰুচত গৃহবন্দীত্বৰ নিৰ্দেশনা উলংঘা কৰা লোকৰ চিনাক্ত কৰণৰ বাবে মুখাবয়ব চিনাক্তকৰণ প্ৰযুক্তিৰ প্ৰয়োগ কৰে। ইটালীৰ আঞ্চলিক স্বাস্থ্য সংস্থা বিভাগৰ মতে ৪০% লোক বিনা অনুমতিত য'তে ত'তে ঘূৰি ফুৰিছে। জাৰ্মান চৰকাৰে প্ৰায় ৪৮ ঘণ্টাৰ সাপ্তাহিক শ্ৰম বিৰতিৰ ঘোষণা কৰিছে।

মানসিক সহযোগিতা

[সম্পাদনা কৰক]

সংগৰোধ, যাত্ৰা নিষিদ্ধকৰণ, চিকিৎসাৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া, সংক্ৰমিত হোৱাৰ আশংকা এই সকলো মিলি ব্যক্তিবিশেষক মানসিক পীড়া দিব পাৰে। সেয়হে মানসিক ব্যাধি দূৰীকৰণৰ বাবে ২০২০ চনৰ ২৭ জানুৱাৰী তাৰিখে চীনৰ ৰাষ্ট্ৰীয় স্বাস্থ্য পৰিষদে ৰাষ্ট্ৰীয় নিয়মপঞ্জী তৈয়াৰ কৰি লোক সকলক মানসিকভাৱে হতাশাত নুভুগিবলৈ ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰিছে।

টোকা

[সম্পাদনা কৰক]
  1. ↑ Close contact is defined as one metre (~3.3 feet) by the WHO[6] and ~1.8 metres (six feet) by the CDC.[21]
  2. ↑ An uncovered cough can travel up to ৮.২ মিটাৰ (27 ফুট).[22]

তথ্য সংগ্ৰহ

[সম্পাদনা কৰক]
  1. ↑ 1.0 1.1 "Epidemiological and clinical characteristics of 99 cases of 2019 novel coronavirus pneumonia in Wuhan, China: a descriptive study". Lancet খণ্ড 395 (10223): 507–513. February 2020. doi:10.1016/S0140-6736(20)30211-7. PMID 32007143. 
  2. ↑ "Novel Coronavirus Pneumonia (COVID-19) Progression Course in 17 Discharged Patients: Comparison of Clinical and Thin-Section CT Features During Recovery". Clinical Infectious Diseases. March 2020. doi:10.1093/cid/ciaa271. PMID 32227091. 
  3. ↑ "Special Act for Prevention, Relief and Revitalization Measures for Severe Pneumonia with Novel Pathogens–Article Content–Laws & Regulations Database of The Republic of China". law.moj.gov.tw. https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=L0050039। আহৰণ কৰা হৈছে: 10 May 2020. 
  4. ↑ "Covid-19, n.". Oxford English Dictionary. https://oed.com/view/Entry/88575495। আহৰণ কৰা হৈছে: 15 April 2020. 
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 "Symptoms of Coronavirus". U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 20 March 2020. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/symptoms-testing/symptoms.html. 
  6. ↑ 6.00 6.01 6.02 6.03 6.04 6.05 6.06 6.07 6.08 6.09 6.10 6.11 6.12 6.13 6.14 "Q&A on coronaviruses (COVID-19)". World Health Organization. 17 April 2020. https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/question-and-answers-hub/q-a-detail/q-a-coronaviruses। আহৰণ কৰা হৈছে: 14 May 2020. 
  7. ↑ 7.0 7.1 "Quarantine alone or in combination with other public health measures to control COVID-19: a rapid review". The Cochrane Database of Systematic Reviews খণ্ড 4: CD013574. April 2020. doi:10.1002/14651858.CD013574. PMID 32267544. 
  8. ↑ 8.0 8.1 "COVID-19 Dashboard by the Center for Systems Science and Engineering (CSSE) at Johns Hopkins University (JHU)". Johns Hopkins UniversityArcGIS. https://gisanddata.maps.arcgis.com/apps/opsdashboard/index.html#/bda7594740fd40299423467b48e9ecf6। আহৰণ কৰা হৈছে: 20 January 2022. 
  9. ↑ "Naming the coronavirus disease (COVID-19) and the virus that causes it". World Health Organization (WHO). https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance/naming-the-coronavirus-disease-(covid-2019)-and-the-virus-that-causes-it। আহৰণ কৰা হৈছে: 28 February 2020. 
  10. ↑ 10.0 10.1 10.2 "The continuing 2019-nCoV epidemic threat of novel coronaviruses to global health—The latest 2019 novel coronavirus outbreak in Wuhan, China". Int J Infect Dis খণ্ড 91: 264–66. February 2020. doi:10.1016/j.ijid.2020.01.009. PMID 31953166. 
  11. ↑ 11.0 11.1 "WHO Director-General's opening remarks at the media briefing on COVID-19" (Press release). 11 March 2020. https://www.who.int/dg/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing-on-covid-19---11-march-2020। আহৰণ কৰা হৈছে: 12 March 2020. 
  12. ↑ "China's first confirmed Covid-19 case traced back to November 17". South China Morning Post. 13 March 2020. https://www.scmp.com/news/china/society/article/3074991/coronavirus-chinas-first-confirmed-covid-19-case-traced-back। আহৰণ কৰা হৈছে: 28 May 2020. 
  13. ↑ "Q&A on coronaviruses (COVID-19)". World Health Organization (WHO). https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses। আহৰণ কৰা হৈছে: 11 March 2020. 
  14. ↑ 14.0 14.1 14.2 14.3 Gu, Jinyang; Han, Bing; Wang, Jian (27 February 2020). "COVID-19: Gastrointestinal manifestations and potential fecal-oral transmission". Gastroenterology. doi:10.1053/j.gastro.2020.02.054. ISSN 0016-5085. PMID 32142785. 
  15. ↑ Miri, Seyyed Mohammad; Roozbeh, Fatemeh; Omrani Rad, Ali; Alavian, Seyed Moayed (16 March 2020). "Panic of Buying Toilet Papers: A Historical Memory or a Horrible Truth? Systematic Review of Gastrointestinal Manifestations of COVID-19". Hepatitis Monthly খণ্ড In Press (In Press). doi:10.5812/hepatmon.102729. ISSN 1735-143X. 
  16. ↑ Wang, Vivian (5 March 2020). "Most Coronavirus Cases Are Mild. That's Good and Bad News.". The New York Times. https://www.nytimes.com/2020/02/27/world/asia/coronavirus-treament-recovery.html. 
  17. ↑ "Q&A on coronaviruses". World Health Organization (WHO). https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses। আহৰণ কৰা হৈছে: 27 January 2020. 
  18. ↑ "The Proportion of SARS-CoV-2 Infections That Are Asymptomatic : A Systematic Review". Annals of Internal Medicine খণ্ড 174 (5): M20-6976. January 2021. doi:10.7326/M20-6976. PMID 33481642. 
  19. ↑ "Symptoms of Coronavirus". U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 20 March 2020. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/symptoms-testing/symptoms.html. 
  20. ↑ 20.0 20.1 CDC (11 February 2020). "Post-COVID Conditions". U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/long-term-effects.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 12 July 2021. 
  21. ↑ 21.00 21.01 21.02 21.03 21.04 21.05 21.06 21.07 21.08 21.09 "How COVID-19 Spreads". Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 2 April 2020. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/prevent-getting-sick/how-covid-spreads.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 3 April 2020. 
  22. ↑ "Turbulent Gas Clouds and Respiratory Pathogen Emissions: Potential Implications for Reducing Transmission of COVID-19". JAMA. March 2020. doi:10.1001/jama.2020.4756. PMID 32215590. 
  23. ↑ 23.00 23.01 23.02 23.03 23.04 23.05 23.06 23.07 23.08 23.09 "Q & A on COVID-19". European Centre for Disease Prevention and Control. https://www.ecdc.europa.eu/en/covid-19/questions-answers। আহৰণ কৰা হৈছে: 30 April 2020. 
  24. ↑ "Interim Guidelines for Collecting, Handling, and Testing Clinical Specimens from Persons for Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)". Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 11 February 2020. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/lab/guidelines-clinical-specimens.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 26 March 2020. 
  25. ↑ 25.0 25.1 "Coronavirus Disease 2019 (COVID-19): A Systematic Review of Imaging Findings in 919 Patients". AJR. American Journal of Roentgenology: 1–7. March 2020. doi:10.2214/AJR.20.23034. PMID 32174129. 
  26. ↑ "ACR Recommendations for the use of Chest Radiography and Computed Tomography (CT) for Suspected COVID-19 Infection". American College of Radiology. 22 March 2020. https://www.acr.org/Advocacy-and-Economics/ACR-Position-Statements/Recommendations-for-Chest-Radiography-and-CT-for-Suspected-COVID19-Infection. 
  27. ↑ "Advice for public". World Health Organization (WHO). https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public। আহৰণ কৰা হৈছে: 25 February 2020. 
  28. ↑ "Guidance on social distancing for everyone in the UK". GOV.UK. https://www.gov.uk/government/publications/covid-19-guidance-on-social-distancing-and-for-vulnerable-people/guidance-on-social-distancing-for-everyone-in-the-uk-and-protecting-older-people-and-vulnerable-adults। আহৰণ কৰা হৈছে: 25 March 2020. 
  29. ↑ "Recommendations for Cloth Face Covers" (en-us ভাষাত). Centers for Disease Control and Prevention. 3 April 2020. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/prevent-getting-sick/cloth-face-cover.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 3 June 2020. 
  30. ↑ "Rational use of face masks in the COVID-19 pandemic". The Lancet. Respiratory Medicine খণ্ড 8 (5): 434–436. May 2020. doi:10.1016/S2213-2600(20)30134-X. PMID 32203710. 
  31. ↑ 31.0 31.1 "What to Do if You Are Sick". Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 5 April 2020. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/if-you-are-sick/steps-when-sick.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 24 April 2020. 
  32. ↑ "When and how to use masks". World Health Organization (WHO). https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public/when-and-how-to-use-masks। আহৰণ কৰা হৈছে: 24 April 2020. 
  33. ↑ "How to Protect Yourself & Others". Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 8 April 2020. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/prevent-getting-sick/prevention.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 9 April 2020. 
  34. ↑ "Statement on the second meeting of the International Health Regulations (2005) Emergency Committee regarding the outbreak of novel coronavirus (2019-nCoV)". World Health Organization (WHO). https://www.who.int/news-room/detail/30-01-2020-statement-on-the-second-meeting-of-the-international-health-regulations-(2005)-emergency-committee-regarding-the-outbreak-of-novel-coronavirus-(2019-ncov)। আহৰণ কৰা হৈছে: 11 February 2020. 
  35. ↑ "Hundreds of evacuees to be held on bases in California; Hong Kong and Taiwan restrict travel from mainland China". The Washington Post. 6 February 2020. https://www.washingtonpost.com/world/asia_pacific/coronavirus-china-live-updates/2020/02/05/114ced8a-479c-11ea-bc78-8a18f7afcee7_story.html. 
  36. ↑ Coronavirus disease 2019 (COVID-19): situation report, 47. March 2020. 
  37. ↑ 37.0 37.1 37.2 Report of the WHO-China Joint Mission on Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) (Report). World Health Organization (WHO). 16-24 February 2020. https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/who-china-joint-mission-on-covid-19-final-report.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 21 March 2020. 
  38. ↑ "Coronavirus Disease (COVID-19): A primer for emergency physicians". The American Journal of Emergency Medicine. March 2020. doi:10.1016/j.ajem.2020.03.036. PMID 32265065. 
  39. ↑ "Current epidemiological and clinical features of COVID-19; a global perspective from China". The Journal of Infection খণ্ড 81 (1): 1–9. April 2020. doi:10.1016/j.jinf.2020.04.011. PMID 32315723. 
  40. ↑ Guan, Wei-jie; Ni, Zheng-yi; Hu, Yu; Liang, Wen-hua; Ou, Chun-quan; He, Jian-xing; Liu, Lei; Shan, Hong et al. (2020-04-30). "Clinical Characteristics of Coronavirus Disease 2019 in China". New England Journal of Medicine (Massachusetts Medical Society) খণ্ড 382 (18): 1708–1720. doi:10.1056/nejmoa2002032. ISSN 0028-4793. PMID 32109013. 
  41. ↑ Hessen, Margaret Trexler (27 January 2020). "Novel Coronavirus Information Center: Expert guidance and commentary". Elsevier Connect. https://www.elsevier.com/connect/coronavirus-information-center। আহৰণ কৰা হৈছে: 31 January 2020. 
  42. ↑ "Clinical Characteristics of SARS-CoV-2 Infected Pneumonia with Diarrhea". 26 February 2020. doi:10.2139/ssrn.3546120. 
  43. ↑ "Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China". Lancet খণ্ড 395 (10223): 497–506. February 2020. doi:10.1016/S0140-6736(20)30183-5. PMID 31986264. 
  44. ↑ "Severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 (SARS-CoV-2) and coronavirus disease-2019 (COVID-19): The epidemic and the challenges". International Journal of Antimicrobial Agents খণ্ড 55 (3): 105924. March 2020. doi:10.1016/j.ijantimicag.2020.105924. PMID 32081636. 
  45. ↑ "COVID-19 and the cardiovascular system". Nature Reviews. Cardiology খণ্ড 17 (5): 259–260. May 2020. doi:10.1038/s41569-020-0360-5. PMID 32139904. 
  46. ↑ "Smell and taste dysfunction in patients with COVID-19". The Lancet. Infectious Diseases. April 2020. doi:10.1016/S1473-3099(20)30293-0. PMID 32304629. PMC 7159875. https://www.thelancet.com/journals/laninf/article/PIIS1473-3099(20)30293-0/fulltext#%20. 
  47. ↑ "Symptoms of Coronavirus". Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 27 April 2020. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/symptoms-testing/symptoms.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 28 April 2020. 
  48. ↑ Hopkins, Claire. "Loss of sense of smell as marker of COVID-19 infection". Ear, Nose and Throat surgery body of United Kingdom. Archived from the original on 27 May 2020. https://web.archive.org/web/20200527203954/https://www.entuk.org/sites/default/files/files/Loss%20of%20sense%20of%20smell%20as%20marker%20of%20COVID.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 28 March 2020. 
  49. ↑ "Sixty seconds on ... anosmia". BMJ খণ্ড 368: m1202. March 2020. doi:10.1136/bmj.m1202. PMID 32209546. 
  50. ↑ "Coronavirus disease 2019 (COVID-19): situation report, 29". World Health Organization. 19 February 2020. 
  51. ↑ Rapid Expert Consultation Update on SARS-CoV-2 Surface Stability and Incubation for the COVID-19 Pandemic. 27 March 2020. doi:10.17226/25763. ISBN 978-0-309-67610-6. https://www.nap.edu/read/25763/chapter/1। আহৰণ কৰা হৈছে: 18 May 2020. 
  52. ↑ "Interim Guidance: Public Health Management of cases and contacts associated with novel coronavirus (COVID-19) in the community". BC Centre for Disease Control. 15 May 2020. Archived from the original on 20 August 2021. https://web.archive.org/web/20210820063327/http://www.bccdc.ca/resource-gallery/Documents/Guidelines%20and%20Forms/Guidelines%20and%20Manuals/Epid/CD%20Manual/Chapter%201%20-%20CDC/2019-nCoV-Interim_Guidelines.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 18 May 2020. 
  53. ↑ "Rapid Review of the literature: Assessing the infection prevention and control measures for the prevention and management of COVID-19 in health and care settings". NHS Scotland. 20 April 2020. https://hpspubsrepo.blob.core.windows.net/hps-website/nss/2985/documents/1_covid-19-rapid-review-ipc-for-covid-19.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 18 May 2020. 
  54. ↑ "The Early Natural History of SARS-CoV-2 Infection: Clinical Observations From an Urban, Ambulatory COVID-19 Clinic". Mayo Clinic Proceedings খণ্ড 95 (6): 1124–1126. June 2020. doi:10.1016/j.mayocp.2020.04.010. PMID 32451119. 
  55. ↑ 55.0 55.1 Gao, Zhiru; Xu, Yinghui; Sun, Chao; Wang, Xu; Guo, Ye; Qiu, Shi; Ma, Kewei (2020-05-15). "A systematic review of asymptomatic infections with COVID-19". Journal of Microbiology, Immunology and Infection. doi:10.1016/j.jmii.2020.05.001. ISSN 1684-1182. PMID 32425996. PMC 7227597. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1684118220301134। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-06-13. 
  56. ↑ "Clinical Questions about COVID-19: Questions and Answers". Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 11 February 2020. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/hcp/faq.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 31 March 2020. 
  57. ↑ "Asymptomatic carrier state, acute respiratory disease, and pneumonia due to severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 (SARS-CoV-2): Facts and myths". Journal of Microbiology, Immunology, and Infection = Wei Mian Yu Gan Ran Za Zhi খণ্ড 53 (3): 404–412. March 2020. doi:10.1016/j.jmii.2020.02.012. PMID 32173241. 
  58. ↑ "Evidence Supporting Transmission of Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus 2 While Presymptomatic or Asymptomatic". Emerging Infectious Diseases খণ্ড 26 (7). May 2020. doi:10.3201/eid2607.201595. PMID 32364890. 
  59. ↑ Feuer, William; Higgins-Dunn, Noah (8 June 2020). "Asymptomatic spread of coronavirus is 'very rare,' WHO says" (en ভাষাত). CNBC. https://www.cnbc.com/2020/06/08/asymptomatic-coronavirus-patients-arent-spreading-new-infections-who-says.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-06-08. 
  60. ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ <ref> টেগ; auto নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই
  61. ↑ "Features, Evaluation and Treatment Coronavirus (COVID-19)". StatPearls. প্ৰকাশক Treasure Island (FL): StatPearls Publishing. 2020. PMID 32150360. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK554776/। আহৰণ কৰা হৈছে: 18 March 2020. 
  62. ↑ "COVID-19: what is next for public health?". Lancet (Elsevier BV) খণ্ড 395 (10224): 542–545. February 2020. doi:10.1016/s0140-6736(20)30374-3. PMID 32061313. 
  63. ↑ "Cardiovascular complications in COVID-19". The American Journal of Emergency Medicine. April 2020. doi:10.1016/j.ajem.2020.04.048. PMID 32317203. 
  64. ↑ "Liver injury during highly pathogenic human coronavirus infections". Liver International খণ্ড 40 (5): 998–1004. May 2020. doi:10.1111/liv.14435. PMID 32170806. 
  65. ↑ "Pharmacologic Treatments for Coronavirus Disease 2019 (COVID-19): A Review". JAMA. April 2020. doi:10.1001/jama.2020.6019. PMID 32282022. 
  66. ↑ 66.0 66.1 66.2 "Neurological complications of coronavirus and COVID-19". Revista de Neurologia খণ্ড 70 (9): 311–322. May 2020. doi:10.33588/rn.7009.2020179. PMID 32329044. 
  67. ↑ "Multisystem inflammatory syndrome in children and adolescents temporally related to COVID-19" (en ভাষাত). www.who.int. https://www.who.int/news-room/commentaries/detail/multisystem-inflammatory-syndrome-in-children-and-adolescents-with-covid-19। আহৰণ কৰা হৈছে: 20 May 2020. 
  68. ↑ "HAN Archive—00432 | Health Alert Network (HAN)" (en-us ভাষাত). emergency.cdc.gov. 15 May 2020. Archived from the original on 15 May 2020. https://web.archive.org/web/20200515005515/https://emergency.cdc.gov/han/2020/han00432.asp। আহৰণ কৰা হৈছে: 20 May 2020. 
  69. ↑ "High SARS-CoV-2 Attack Rate Following Exposure at a Choir Practice—Skagit County, Washington, March 2020". MMWR Morb. Mortal. Wkly. Rep. খণ্ড 69 (19): 606–610. May 2020. doi:10.15585/mmwr.mm6919e6. PMID 32407303. https://www.cdc.gov/mmwr/volumes/69/wr/pdfs/mm6919e6-H.pdf. 
  70. ↑ "Getting a handle on asymptomatic SARS-CoV-2 infection | Scripps Research" (en ভাষাত). www.scripps.edu. https://www.scripps.edu/science-and-medicine/translational-institute/about/news/sarc-cov-2-infection/index.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 16 May 2020. 
  71. ↑ "New coronavirus stable for hours on surfaces". National Institutes of Health. 17 March 2020. https://www.nih.gov/news-events/news-releases/new-coronavirus-stable-hours-surfaces। আহৰণ কৰা হৈছে: 30 April 2020. 
  72. ↑ "Aerosol and Surface Stability of SARS-CoV-2 as Compared with SARS-CoV-1". The New England Journal of Medicine খণ্ড 382 (16): 1564–1567. April 2020. doi:10.1056/NEJMc2004973. PMID 32182409. 
  73. ↑ "Household cleaners and disinfectants can cause health problems when not used properly.". Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 24 April 2020. https://twitter.com/cdcgov/status/1253742258853199872?lang=en। আহৰণ কৰা হৈছে: 6 May 2020. 
  74. ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ <ref> টেগ; Saliva2020 নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই
  75. ↑ "COVID-19 and Our Communities–ACON–We are a New South Wales based health promotion organisation specialising in HIV prevention, HIV support and lesbian, gay, bisexual, transgender and intersex (LGBTI) health". Acon.org.au. https://www.acon.org.au/what-we-are-here-for/covid19/। আহৰণ কৰা হৈছে: 29 April 2020. 
  76. ↑ "Sex and Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)". nyc.gov. 27 March 2020. https://www1.nyc.gov/assets/doh/downloads/pdf/imm/covid-sex-guidance.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 29 April 2020. 
  77. ↑ "Aerosol generating procedures and risk of transmission of acute respiratory infections to healthcare workers: a systematic review". PLOS ONE খণ্ড 7 (4): e35797. 2012. doi:10.1371/journal.pone.0035797. PMID 22563403. 
  78. ↑ "Novel Coronavirus—Information for Clinicians". Australian Government Dept of Health. https://www.health.gov.au/sites/default/files/documents/2020/03/coronavirus-covid-19-information-for-clinicians.pdf. 
  79. ↑ Bingmann, Annika (22 May 2020). "Latest findings by Ulm virologists - New coronavirus detected in breast milk". Archived from the original on 7 June 2020. https://web.archive.org/web/20200607012648/https://www.uni-ulm.de/en/med/faculty/med-detailseiten/news-detail/article/moeglicher-uebertragungsweg-von-sars-cov-2-erstmals-neues-coronavirus-in-muttermilch-nachgewiesen-1/। আহৰণ কৰা হৈছে: 5 June 2020. 
  80. ↑ "Detection of SARS-CoV-2 in human breastmilk" (English ভাষাত). Lancet খণ্ড 0 (10239): 1757–1758. May 2020. doi:10.1016/S0140-6736(20)31181-8. PMID 32446324. PMC 7241971. https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)31181-8/fulltext. 
  81. ↑ Gu, Jinyang; Han, Bing; Wang, Jian (27 February 2020). "COVID-19: Gastrointestinal manifestations and potential fecal-oral transmission". Gastroenterology. doi:10.1053/j.gastro.2020.02.054. ISSN 0016-5085. PMID 32142785. 
  82. ↑ Water Transmission and COVID-19 (CDC, accessed 19 March 2020)
  83. ↑ "Outbreak of severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 (SARS-CoV-2): increased transmission beyond China—fourth update". European Centre for Disease Prevention and Control. 14 February 2020. https://www.ecdc.europa.eu/sites/default/files/documents/SARS-CoV-2-risk-assessment-14-feb-2020.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 8 March 2020. 
  84. ↑ 84.0 84.1 "The proximal origin of SARS-CoV-2". Nature Medicine: 1–3. 17 March 2020. doi:10.1038/s41591-020-0820-9. https://www.nature.com/articles/s41591-020-0820-9। আহৰণ কৰা হৈছে: 18 March 2020. 
  85. ↑ "A Novel Coronavirus from Patients with Pneumonia in China, 2019". The New England Journal of Medicine খণ্ড 382 (8): 727–733. February 2020. doi:10.1056/NEJMoa2001017. PMID 31978945. 
  86. ↑ "Mystery deepens over animal source of coronavirus". Nature খণ্ড 579 (7797): 18–19. March 2020. doi:10.1038/d41586-020-00548-w. PMID 32127703. 
  87. ↑ "Functional assessment of cell entry and receptor usage for SARS-CoV-2 and other lineage B betacoronaviruses". Nature Microbiology: 1–8. 2020. doi:10.1038/s41564-020-0688-y. PMID 32094589. 
  88. ↑ "Angiotensin-converting enzyme 2 (ACE2) as a SARS-CoV-2 receptor: molecular mechanisms and potential therapeutic target". Intensive Care Medicine. March 2020. doi:10.1007/s00134-020-05985-9. PMID 32125455. 
  89. ↑ 89.0 89.1 89.2 "High expression of ACE2 receptor of 2019-nCoV on the epithelial cells of oral mucosa". International Journal of Oral Science খণ্ড 12 (1): 8. February 2020. doi:10.1038/s41368-020-0074-x. PMID 32094336. 
  90. ↑ "Angiotensin receptor blockers as tentative SARS‐CoV‐2 therapeutics". Drug Development Research. March 2020. doi:10.1002/ddr.21656. PMID 32129518. 
  91. ↑ Hamming, I.; Timens, W.; Bulthuis, M. L. C.; Lely, A. T.; Navis, G. J.; Goor, H. van (2004). "Tissue distribution of ACE2 protein, the functional receptor for SARS coronavirus. A first step in understanding SARS pathogenesis" (en ভাষাত). The Journal of Pathology খণ্ড 203 (2): 631–637. doi:10.1002/path.1570. ISSN 1096-9896. PMID 15141377. 
  92. ↑ Berger, Kevin (12 March 2020). "The Man Who Saw the Pandemic Coming". Nautilus. Archived from the original on 15 March 2020. https://web.archive.org/web/20200315180124/http://nautil.us/issue/83/intelligence/the-man-who-saw-the-pandemic-coming। আহৰণ কৰা হৈছে: 16 March 2020. 
  93. ↑ "Discovery of a novel coronavirus associated with the recent pneumonia outbreak in humans and its potential bat origin". bioRxiv. 23 January 2020. doi:10.1101/2020.01.22.914952. 
  94. ↑ "The Epidemiological Characteristics of an Outbreak of 2019 Novel Coronavirus Diseases (COVID-19)—China, 2020". China CDC Weekly (Chinese Center for Disease Control and Prevention) খণ্ড 2 (8): 113–122. 17 February 2020. http://weekly.chinacdc.cn/en/article/id/e53946e2-c6c4-41e9-9a9b-fea8db1a8f51। আহৰণ কৰা হৈছে: 18 March 2020. 
  95. ↑ "COVID-19: what is next for public health?". Lancet খণ্ড 395 (10224): 542–45. February 2020. doi:10.1016/S0140-6736(20)30374-3. PMID 32061313. 
  96. ↑ Davidson, Helen (13 March 2020). "First Covid-19 case happened in November, China government records show—report". The Guardian. https://www.theguardian.com/world/2020/mar/13/first-covid-19-case-happened-in-november-china-government-records-show-report. 
  97. ↑ Wiles, Siouxsie (9 March 2020). "The three phases of Covid-19 – and how we can make it manageable". The Spinoff. https://thespinoff.co.nz/society/09-03-2020/the-three-phases-of-covid-19-and-how-we-can-make-it-manageable/। আহৰণ কৰা হৈছে: 9 March 2020. 
  98. ↑ 98.0 98.1 98.2 "How will country-based mitigation measures influence the course of the COVID-19 epidemic?". Lancet খণ্ড 395 (10228): 931–934. March 2020. doi:10.1016/S0140-6736(20)30567-5. PMID 32164834. "A key issue for epidemiologists is helping policy makers decide the main objectives of mitigation—e.g. minimising morbidity and associated mortality, avoiding an epidemic peak that overwhelms health-care services, keeping the effects on the economy within manageable levels, and flattening the epidemic curve to wait for vaccine development and manufacture on scale and antiviral drug therapies.". 
  99. ↑ Barclay, Eliza (10 March 2020). "How canceled events and self-quarantines save lives, in one chart". Vox. https://www.vox.com/2020/3/10/21171481/coronavirus-us-cases-quarantine-cancellation. 
  100. ↑ Wiles, Siouxsie (14 March 2020). "After 'Flatten the Curve', we must now 'Stop the Spread'. Here's what that means". The Spinoff. https://thespinoff.co.nz/society/14-03-2020/after-flatten-the-curve-we-must-now-stop-the-spread-heres-what-that-means/। আহৰণ কৰা হৈছে: 13 March 2020. 
  101. ↑ "How will country-based mitigation measures influence the course of the COVID-19 epidemic?". Lancet খণ্ড 395 (10228): 931–934. March 2020. doi:10.1016/S0140-6736(20)30567-5. PMID 32164834. 
  102. ↑ 102.0 102.1 102.2 102.3 Centers for Disease Control (3 February 2020). "Coronavirus Disease 2019 (COVID-19): Prevention & Treatment" (en-us ভাষাত). https://www.cdc.gov/coronavirus/about/prevention.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 10 February 2020. 
  103. ↑ "Advice for Public". https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public। আহৰণ কৰা হৈছে: 10 February 2020. 
  104. ↑ "My Hand-Washing Song: Readers Offer Lyrics For A 20-Second Scrub" (en ভাষাত). NPR.org. https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2020/03/17/814221111/my-hand-washing-song-readers-offer-lyrics-for-a-20-second-scrub। আহৰণ কৰা হৈছে: 20 March 2020. 
  105. ↑ Maragakis, Lisa Lockerd. "Coronavirus, Social Distancing and Self Quarantine". John Hopkins Universitywww.hopkinsmedicine.org. https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/coronavirus/coronavirus-social-distancing-and-self-quarantine. 
  106. ↑ Parker-Pope, Tara (19 March 2020). "Deciding How Much Distance You Should Keep" (en-US ভাষাত). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2020/03/19/well/live/coronavirus-quarantine-social-distancing.html. 
  107. ↑ Grenfell, Rob; Drew, Trevor (17 February 2020). "Here's Why It's Taking So Long to Develop a Vaccine for the New Coronavirus". Science Alert. https://www.sciencealert.com/who-says-a-coronavirus-vaccine-is-18-months-away। আহৰণ কৰা হৈছে: 26 February 2020. 
  108. ↑ "When and how to use masks". World Health Organization (WHO). https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public/when-and-how-to-use-masks। আহৰণ কৰা হৈছে: 8 March 2020. 
  109. ↑ "For different groups of people: how to choose masks". NHC.gov.cn. National Health Commission of the People's Republic of China. 7 February 2020. http://en.nhc.gov.cn/2020-02/07/c_76337.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 22 March 2020. ""Disposable medical masks: Recommended for: · People in crowded places · Indoor working environment with a relatively dense population · People going to medical institutions · Children in kindergarten and students at school gathering to study and do other activities"" 
  110. ↑ "Prevention of Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)". Centre for Health Protection. Archived from the original on 21 March 2020. https://web.archive.org/web/20200321175110/https://www.chp.gov.hk/files/pdf/prevention_of_covid_19_en.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 22 March 2020. ""Wear a surgical mask when taking public transport or staying in crowded places."" 
  111. ↑ Kuhakan, Jiraporn (12 March 2020). "'Better than nothing': Thailand encourages cloth masks amid surgical mask shortage". Reuters. https://www.reuters.com/article/us-health-coronavirus-thailand-masks/better-than-nothing-thailand-encourages-cloth-masks-amid-surgical-mask-shortage-idUSKBN20Z0UT. ""Thailand's health authorities are encouraging people to make cloth face masks at home to guard against the spread of the coronavirus amid a shortage of surgical masks. ... The droplet from coughing and sneezing is around five microns and we have tested already that cloth masks can protect against droplets bigger than one micron."" 
  112. ↑ "Shortage of personal protective equipment endangering health workers worldwide" (Press release). WHO. 3 March 2020. https://www.who.int/news-room/detail/03-03-2020-shortage-of-personal-protective-equipment-endangering-health-workers-worldwide। আহৰণ কৰা হৈছে: 24 March 2020. 
  113. ↑ "Guidance against wearing masks for the coronavirus is wrong – you should cover your face - The Boston Globe". BostonGlobe.com. https://www.bostonglobe.com/2020/03/19/opinion/guidance-against-wearing-masks-coronavirus-is-wrong-you-should-cover-your-face/. 
  114. ↑ "Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)—Prevention & Treatment". Centers for Disease Control and Prevention. U.S. Department of Health & Human Services. 10 March 2020. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/about/prevention.html. 
  115. ↑ Centers for Disease Control and Prevention (11 February 2020). "What to do if you are sick with 2019  Novel Coronavirus (2019-nCoV)" (en-us ভাষাত). https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/about/steps-when-sick.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 13 February 2020. 
  116. ↑ "WHO-recommended handrub formulations". WHO Guidelines on Hand Hygiene in Health Care: First Global Patient Safety Challenge Clean Care Is Safer Care.. World Health Organization. 19 March 2009. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK144054/। আহৰণ কৰা হৈছে: 19 March 2020. 
  117. ↑ "Sequence for Putting On Personal Protective Equipment (PPE)". CDC. https://www.cdc.gov/hai/pdfs/ppe/PPE-Sequence.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 8 March 2020. 
  118. ↑ 118.0 118.1 "Q&A: The novel coronavirus outbreak causing COVID-19". BMC Medicine খণ্ড 18 (1): 57. February 2020. doi:10.1186/s12916-020-01533-w. PMID 32106852. 
  119. ↑ "Clinical characteristics of novel coronavirus cases in tertiary hospitals in Hubei Province". Chinese Medical Journal: 1. February 2020. doi:10.1097/CM9.0000000000000744. PMID 32044814. 
  120. ↑ "Comorbidities and multi-organ injuries in the treatment of COVID-19". Lancet (Elsevier BV) খণ্ড 395 (10228): e52. March 2020. doi:10.1016/s0140-6736(20)30558-4. PMID 32171074. 
  121. ↑ "Covid-19: a puzzle with many missing pieces". BMJ খণ্ড 368: m627. February 2020. doi:10.1136/bmj.m627. PMID 32075791. 
  122. ↑ "Novel Coronavirus—COVID-19: What Emergency Clinicians Need to Know". www.ebmedicine.net. https://www.ebmedicine.net/topics/infectious-disease/COVID-19। আহৰণ কৰা হৈছে: 9 March 2020. 
  123. ↑ 123.0 123.1 "Clinical Characteristics of Coronavirus Disease 2019 in China". The New England Journal of Medicine (Massachusetts Medical Society). February 2020. doi:10.1056/nejmoa2002032. PMID 32109013. 
  124. ↑ Henry, Brandon Michael (2020). "COVID-19, ECMO, and lymphopenia: a word of caution". The Lancet Respiratory Medicine (Elsevier BV). doi:10.1016/s2213-2600(20)30119-3. ISSN 2213-2600. PMID 32178774. 
  125. ↑ AFP (19 March 2020). "Updated: WHO Now Doesn't Recommend Avoiding Ibuprofen For COVID-19 Symptoms". ScienceAlert. https://www.sciencealert.com/who-recommends-to-avoid-taking-ibuprofen-for-covid-19-symptoms। আহৰণ কৰা হৈছে: 19 March 2020. 
  126. ↑ Day, Michael (17 March 2020). "Covid-19: ibuprofen should not be used for managing symptoms, say doctors and scientists". BMJ খণ্ড 368: m1086. doi:10.1136/bmj.m1086. PMID 32184201. https://www.bmj.com/content/368/bmj.m1086। আহৰণ কৰা হৈছে: 18 March 2020. 
  127. ↑ Day, Michael (17 March 2020). "Covid-19: ibuprofen should not be used for managing symptoms, say doctors and scientists" (en ভাষাত). BMJ খণ্ড 368: m1086. doi:10.1136/bmj.m1086. ISSN 1756-1833. PMID 32184201. https://www.bmj.com/content/368/bmj.m1086. 
  128. ↑ de Simone, Giovanni. "Position Statement of the ESC Council on Hypertension on ACE-Inhibitors and Angiotensin Receptor Blockers". Council on Hypertension of the European Society of Cardiology. https://www.escardio.org/Councils/Council-on-Hypertension-(CHT)/News/position-statement-of-the-esc-council-on-hypertension-on-ace-inhibitors-and-ang। আহৰণ কৰা হৈছে: 24 March 2020. 
  129. ↑ "2019 Novel coronavirus: where we are and what we know". Infection. February 2020. doi:10.1007/s15010-020-01401-y. PMID 32072569. 
  130. ↑ "Clinical management of severe acute respiratory infection when novel coronavirus (nCoV) infection is suspected". World Health Organization (WHO). https://www.who.int/publications-detail/clinical-management-of-severe-acute-respiratory-infection-when-novel-coronavirus-(ncov)-infection-is-suspected। আহৰণ কৰা হৈছে: 13 February 2020. 
  131. ↑ Farkas, Josh (March 2020) (English ভাষাত) (digital). COVID-19—The Internet Book of Critical Care (Reference manual). প্ৰকাশক USA: EMCrit. https://emcrit.org/ibcc/covid19/। আহৰণ কৰা হৈছে: 13 March 2020. 
  132. ↑ "COVID19—Resources for Health Care Professionals". Penn Libraries. 11 March 2020. Archived from the original on 14 March 2020. https://web.archive.org/web/20200314035631/https://guides.library.upenn.edu/covid-19। আহৰণ কৰা হৈছে: 13 March 2020. 
  133. ↑ "Staff safety during emergency airway management for COVID-19 in Hong Kong". Lancet Respiratory Medicine. February 2020. doi:10.1016/s2213-2600(20)30084-9. PMID 32105633. 
  134. ↑ Filtering out Confusion: Frequently Asked Questions about Respiratory Protection, User Seal Check. The National Institute for Occupational Safety and Health (April 2018). Retrieved 16 March 2020.
  135. ↑ Proper N95 Respirator Use for Respiratory Protection Preparedness. NIOSH Science Blog (16 March 2020). Retrieved 16 March 2020.
  136. ↑ "Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)". Centers for Disease Control and Prevention. 11 February 2020. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/infection-control/control-recommendations.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 11 March 2020. 
  137. ↑ "Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)". Centers for Disease Control and Prevention. 11 February 2020. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/hcp/caring-for-patients.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 8 March 2020. 
  138. ↑ "Strategies for Optimizing the Supply of Eye Protection". CDC. 11 February 2020. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/hcp/ppe-strategy/eye-protection.html. 
  139. ↑ CDC (11 February 2020). "Interim Infection Prevention and Control Recommendations for Patients with Suspected or Confirmed Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) in Healthcare Settings" (en-us ভাষাত). Centers for Disease Control and Prevention. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/infection-control/control-recommendations.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 25 March 2020. 
  140. ↑ "Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) Frequently Asked Questions". Food and Drug Administration. https://www.fda.gov/emergency-preparedness-and-response/mcm-issues/coronavirus-disease-2019-covid-19-frehttps://oc.wikipedia.org/wiki/Malauti%C3%A1_de_coronavirus_de_2019quently-asked-questions#5e78ba94b86da. 
  141. ↑ "Strategies for Optimizing the Supply of Facemasks". CDC. 11 February 2020. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/hcp/ppe-strategy/face-masks.html. 
  142. ↑ 142.0 142.1 142.2 "Care for Critically Ill Patients With COVID-19". JAMA. 11 March 2020. doi:10.1001/jama.2020.3633. PMID 32159735. https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2762996. 
  143. ↑ World Health Organization (28 January 2020). "Clinical management of severe acute respiratory infection when novel coronavirus (2019-nCoV) infection is suspected". https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/clinical-management-of-novel-cov.pdf. 
  144. ↑ Ferguson, N.; Laydon, D.; Nedjati Gilani, G.; Imai, N.; Ainslie, K.; Baguelin, M.; Bhatia, S.; Boonyasiri, A. et al. (16 March 2020). Report 9: Impact of non-pharmaceutical interventions (NPIs) to reduce COVID19 mortality and healthcare demand. Imperial College London. Table 1. doi:10.25561/77482. http://spiral.imperial.ac.uk/handle/10044/1/77482. 
  145. ↑ 145.0 145.1 Scott, Dylan (16 March 2020). "Coronavirus is exposing all of the weaknesses in the US health system High health care costs and low medical capacity made the US uniquely vulnerable to the coronavirus.". Vox. https://www.vox.com/policy-and-politics/2020/3/16/21173766/coronavirus-covid-19-us-cases-health-care-system. 
  146. ↑ https://meduza.io/amp/en/feature/2020/03/21/the-ventilator-problem
  147. ↑ 147.0 147.1 "Therapeutic options for the 2019  novel coronavirus (2019-nCoV)". Nature Reviews. Drug Discovery খণ্ড 19 (3): 149–150. March 2020. doi:10.1038/d41573-020-00016-0. PMID 32127666. 
  148. ↑ "Chinese doctors using plasma therapy on coronavirus, WHO says 'very valid' approach". Reuters. 17 February 2020. https://www.reuters.com/article/us-china-health-hospital-idUSKBN20B1M6. 
  149. ↑ Steenhuysen, Julie; Kelland, Kate (24 January 2020). "With Wuhan virus genetic code in hand, scientists begin work on a vaccine". Reuters. https://www.reuters.com/article/us-china-health-vaccines-idUSKBN1ZN2J8. 
  150. ↑ Duddu, Praveen (19 February 2020). "Coronavirus outbreak: Vaccines/drugs in the pipeline for Covid-19". clinicaltrialsarena.com. Archived from the original on 19 February 2020. https://web.archive.org/web/20200219184512/https://www.clinicaltrialsarena.com/analysis/coronavirus-mers-cov-drugs/। আহৰণ কৰা হৈছে: 27 March 2020. 
  151. ↑ "Drug treatment options for the 2019-new coronavirus (2019-nCoV).". Biosci Trends খণ্ড 14 (1): 69–71. 28 January 2020. doi:10.5582/bst.2020.01020. PMID 31996494. 
  152. ↑ "Novel coronavirus disease 2019 (COVID-19) pandemic: increased transmission in the EU/EEA and the UK – sixth update". ecdc. https://www.ecdc.europa.eu/sites/default/files/documents/RRA-sixth-update-Outbreak-of-novel-coronavirus-disease-2019-COVID-19.pdf. 
  153. ↑ "Novel coronavirus named 'Covid-19': WHO". TODAYonline. https://www.todayonline.com/world/wuhan-novel-coronavirus-named-covid-19-who. 
  154. ↑ "The coronavirus spreads racism against—and among—ethnic Chinese". The Economist. 17 February 2020. https://www.economist.com/china/2020/02/17/the-coronavirus-spreads-racism-against-and-among-ethnic-chinese. 
  155. ↑ 155.0 155.1 "Naming the coronavirus disease (COVID-19) and the virus that causes it". World Health Organization (WHO). https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance/naming-the-coronavirus-disease-(covid-2019)-and-the-virus-that-causes-it। আহৰণ কৰা হৈছে: 13 March 2020. 
  156. ↑ "Novel Coronavirus(2019-nCoV) Situation Report—10". World Health Organization (WHO). 30 January 2020. https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/20200130-sitrep-10-ncov.pdf?sfvrsn=d0b2e480_2। আহৰণ কৰা হৈছে: 15 March 2020. 
  157. ↑ "Virology: Coronaviruses". Nature খণ্ড 220 (5168): 650. 1968. doi:10.1038/220650b0. ISSN 0028-0836. 
  158. ↑ Definition of Coronavirus by Merriam-Webster, Merriam-Webster, https://www.merriam-webster.com/dictionary/coronavirus, আহৰণ কৰা হৈছে: 24 March 2020 
  159. ↑ Definition of Corona by Merriam-Webster, Merriam-Webster, https://www.merriam-webster.com/dictionary/corona, আহৰণ কৰা হৈছে: 24 March 2020 
  160. ↑ https://www.usatoday.com/story/news/politics/2020/03/18/coronavirus-sen-john-cornyn-says-chinese-eating-bats-spread-virus/2869342001/
  161. ↑ https://www.politico.com/news/2020/03/18/trump-pandemic-drumbeat-coronavirus-135392
  162. ↑ https://www.axios.com/coronavirus-china-wuhan-republicans-e9c2cd35-c5bb-42df-9e30-94364548d1fb.html
  163. ↑ https://edition.cnn.com/2020/03/18/opinions/trumps-malicious-use-of-chinese-virus-filipovic/index.html
  164. ↑ "Trump doubles down on 'China virus, ' demands to know who in White House used phrase 'Kung Flu"" (en ভাষাত). Fox News. 2020-03-18. https://www.foxnews.com/politics/trump-coronavirus-china-virus-white-house-kung-fluh। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-03-18. 
  165. ↑ "A last, desperate pivot: Trump and his allies go full racist on coronavirus" (en ভাষাত). Salon. 2020-03-19. https://www.salon.com/2020/03/19/a-last-desperate-pivot-trump-and-his-allies-go-full-racist-on-coronavirus/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-03-19. 
  166. ↑ Wang, Li-sheng; Wang, Yi-ru; Ye, Da-wei; Liu, Qing-quan (19 March 2020). "A review of the 2019 Novel Coronavirus (COVID-19) based on current evidence" (en ভাষাত). International Journal of Antimicrobial Agents: 105948. doi:10.1016/j.ijantimicag.2020.105948. ISSN 0924-8579. PMID 32201353. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0924857920300984। আহৰণ কৰা হৈছে: 27 March 2020. 

বাহ্যিক সংযোগ

[সম্পাদনা কৰক]
ৱিকিমিডিয়া কমন্সত কৰ'না ভাইৰাছ ৰোগ ২০১৯ সম্পৰ্কীয় মিডিয়া ফাইল আছে।

স্বাস্থ্য অভিকৰ্তা:

ডাইৰেক্টৰী:

মেডিকেল জাৰ্ণেল:

অন্যান্য: