| গৌৰা দেৱী | |
|---|---|
| জন্ম | ১৯২৫ লতা, চোমলি জিলা, উত্তৰাখণ্ড, ভাৰত |
| মৃত্যু | ৪ জুলাই ১৯৯১ |
| ৰাষ্ট্ৰীয়তা | ভাৰতীয় |
| জনা যায় | চিপকো আন্দোলন |
গৌৰা দেৱী (১৯২৫ – ১৯৯১) ভাৰতৰ এগৰাকী তৃণমূল পৰ্যায়ৰ কৰ্মী আৰু এগৰাকী গ্ৰাম্য মহিলা সম্প্ৰদায়ৰ নেত্ৰী আছিল, যিয়ে চিপকো আন্দোলনত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছিল।[1]
গৌৰা দেৱীৰ জন্ম হৈছিল ১৯২৫[2] চনত উত্তৰাখণ্ড ৰাজ্যৰ লতা নামৰ এখন গাঁৱত। তেওঁ আলকানন্দা নদীৰ কাষৰ ৰায়নী নামৰ গাঁও এখনলৈ গুচি গৈছিল। ২২ বছৰ বয়সত তেওঁ সন্তানৰ সৈতে বিধৱা হৈ পৰিছিল। তেওঁৰ নতুন গাঁওখন তিব্বতৰ সীমান্তৰ ওচৰতে আছিল।[1] চিপকো আন্দোলনৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত গৌৰা দেৱী মহিলা মংগল দল (মহিলা কল্যাণ সংস্থা)ৰ নেতৃত্ব দিবলৈ নিৰ্বাচিত হয়। সংস্থাটোৱে সামূহিক অৰণ্য সুৰক্ষাৰ কাম কৰিছিল।[3][4]
১৯৭৪ চনত গৌৰা দেৱীয়ে চিপকো আন্দোলনত আগভাগ লৈছিল। ১৯৭৪ চনৰ ২৫ মাৰ্চত এগৰাকী কণমানি ছোৱালীয়ে তেওঁক জনাইছিল যে, স্থানীয় কাঠকটীয়াসকলে তেওঁলোকৰ গাঁৱৰ ওচৰত গছ কাটি আছে। ৰেনি গাঁৱৰ মানুহবোৰক সেনাই ব্যৱহাৰ কৰা মাটিৰ ক্ষতিপূৰণ চৰকাৰে দিব বুলি খবৰ পাই গাঁৱৰ পৰা ঠগ খাইছিল।[1] গৌৰা দেৱী আৰু আন ২৭ গৰাকী মহিলাই কাঠকটীয়াসকলক বাধা দিয়াৰ সিদ্ধান্ত লয়। তেওঁ মানুহবোৰৰ মুখামুখি হৈ গছ কাটি পেলোৱাৰ পৰিৱৰ্তে তেওঁক গুলীয়াই হত্যা কৰিবলৈ প্ৰত্যাহ্বান জনায় আৰু তেওঁ হাবিখনক "বনদেৱতা" (জংঘলৰ ঈশ্বৰ) আৰু তেওঁ মায়কা (মাতৃৰ ঘৰ) বুলি বৰ্ণনা কৰে। অৱশেষত আন মহিলাৰ সহায়ত তেওঁ অস্ত্ৰধাৰী কাঠকটীয়াৰ নিৰ্যাতন আৰু ভাবুকিৰ পিছতো গছবোৰক সাৱটি ধৰি কাঠ কটাৰ কাম বন্ধ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। গৌৰা দেৱী আৰু গাঁৱৰ মহিলাসকলে সেই নিশা গছবোৰৰ ওপৰত পহৰা দিছিল আৰু পিছৰ তিনি-চাৰি দিনত আন গাঁও আৰু গাঁৱৰ মানুহেও এই কাৰ্য্যত যোগদান কৰিছিল।[1] কাঠ কটা মানুহবোৰে গছবোৰ এৰি গুচি গৈছিল।[5][6][7] এই ঘটনাৰ পিছত উত্তৰ প্ৰদেশ চৰকাৰে গছ কটাৰ বিষয়টোৰ তদন্তৰ বাবে বিশেষজ্ঞৰ এখন কমিটী গঠন কৰে, আৰু কাঠ কোম্পানীটোৱে ৰেনীৰ পৰা নিজৰ লোকসকলক আঁতৰাই পেলায়। কমিটীয়ে উল্লেখ কৰে যে ৰেনী বনাঞ্চলখন পৰিৱেশ সংবেদনশীল অঞ্চল আৰু তাত কোনো ধৰণৰ গছ কাটিব নালাগে। ইয়াৰ পিছত উত্তৰ প্ৰদেশ চৰকাৰে ১১৫০ কিলোমিটাৰ বৰ্গক্ষেত্ৰতকৈ অধিক এলেকাত সকলো গছ কটাৰ ওপৰত ১০ বছৰৰ বাবে নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰে।[7]
১৯৯১ চনৰ জুলাই মাহত গৌৰা দেৱীৰ ৬৬ বছৰ বয়সত মৃত্যু হয়।[8][9]