চাইবাৰ নাৰীবাদ (ইংৰাজী: Cyberfeminism) হৈছে এক নাৰীবাদী দৃষ্টিভংগী যিয়ে চাইবাৰ স্পেচ, ইণ্টাৰনেট আৰু প্ৰযুক্তিৰ মাজত থকা সম্পৰ্কক অগ্ৰাধিকাৰ দিয়ে। ইয়াক কোনো দৰ্শন, শিল্প পদ্ধতি, পদ্ধতি বা সম্প্ৰদায়ক বুজাবলৈ ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি।[1] ১৯৯০ চনৰ আৰম্ভণিতে ইণ্টাৰনেট, চাইবাৰস্পেচ আৰু সাধাৰণতে নতুন-মিডিয়া প্ৰযুক্তিৰ তত্ত্ব, সমালোচনা, অন্বেষণ আৰু পুনৰ নিৰ্মাণৰ প্ৰতি আগ্ৰহী নাৰীবাদীসকলৰ কৰ্মক বুজাবলৈ এই শব্দটো উদ্ভাৱন কৰা হৈছিল। চাইবাৰ নাৰীবাদী (চাইবাৰফেমিনিষ্ট) শব্দটোৰ ব্যৱহাৰৰ বাবে ভিএনএছ মেট্ৰিক্সৰ A Cyberfeminist Manifesto for the 21st Centuryক কৃতিত্ব দিব পাৰি, যিখন ১৯৯১ চনত অনলাইনত প্ৰকাশ পাইছিল।[2][3][4]
চাইবাৰ নাৰীবাদী চিন্তাধাৰা গঠনৰ মূল অনুঘটকৰ কাৰণ ডনা হাৰাৱেৰ "এ চাইবৰ্গ মেনিফেষ্টো", তৃতীয় ঢৌৰ নাৰীবাদ, উত্তৰ-গাঁথনিবাদী নাৰীবাদ, riot grrrl সংস্কৃতি আৰু প্ৰযুক্তিৰ আলোচনাৰ ভিতৰত নাৰীক একাষৰীয়া কৰি পেলোৱাৰ কথিত নাৰীবাদী সমালোচনা।
চাইবাৰ নাৰীবাদ হৈছে এক প্ৰকাৰৰ মিত্ৰতা যিয়ে পৰিচয় আৰু সংজ্ঞাৰ যিকোনো ধৰণৰ সীমাবদ্ধতাক অৱজ্ঞা কৰিব বিচাৰে আৰু আমূল উন্মুক্ততাৰ সম্ভাৱনাত প্ৰকৃতাৰ্থত উত্তৰ আধুনিক হ'ব বিচাৰে।[1] ১৯৯৭ চনৰ অল্ড বয়ছ নেটৱৰ্কৰ ১০০টা বিৰোধী গৱেষণা-পত্ৰৰ পৰা এই কথা প্ৰতীয়মান হৈছিল যিয়ে "cyberfeminism is not"ৰ ১০০টা উপায় তালিকাভুক্ত কৰা হৈছে।[5] অল্ড বয়ছ নেটৱৰ্কৰ কৰ্নেলিয়া ছলফ্ৰেংকে কয় যে:[6]
চাইবাৰফেমিনিজম এক কল্পকথা। কল্পকথা হৈছে চিনাক্ত কৰিব নোৱাৰা উৎপত্তিৰ বা বিভিন্ন উৎপত্তিৰ কাহিনী। কল্পকথা এটা কেন্দ্ৰীয় কাহিনীৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি গঢ় লৈ উঠে যি বিভিন্ন ভিন্নতাৰ বাবে বাৰম্বাৰ উত্থাপিত হয়। এটা কল্পকথাই ইতিহাসৰ লগতে এটা সত্যকো অস্বীকাৰ কৰে৷ আৰু ইয়াৰ অৰ্থ হৈছে স্থানসমূহত, বিভিন্ন কাহিনীৰ মাজৰ পাৰ্থক্যৰত সত্যৰ সন্ধান। চাইবাৰফেমিনিজমৰ বিষয়ে কল্পকথা হিচাপে কোৱাটো, ইয়াক ৰহস্যময় কৰি তোলাৰ উদ্দেশ্য নহয়, ই কেৱল ইংগিত দিয়ে যে চাইবাৰফেমিনিজম কেৱল বহুবচনতহে আছে।
চাইবাৰ নাৰীবাদ আংশিকভাৱে "প্ৰযুক্তি-বিজ্ঞানৰ সহজাতভাৱে পুৰুষসুলভ স্বভাৱৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা ১৯৮০ চনৰ নাৰীবাদী দৃষ্টিভংগীৰ নিৰাশাবাদ"ৰ প্ৰতিক্ৰিয়া হিচাপে উদ্ভৱ হৈছিল, যিটো নতুন ইণ্টাৰনেট প্ৰযুক্তিৰ প্ৰতি 'পুৰুষৰ বাবে খেলনা' ধাৰণাটোৰ বিৰুদ্ধে এক প্ৰতি-আন্দোলন। ট্ৰেভৰ স্কট মিলফোৰ্ডে প্ৰকাশ কৰা এখন গ্ৰন্থ অনুসৰি,[7] চাইবাৰ নাৰীবাদৰ উত্থানৰ আন এটা অৰিহণা আছিল নাৰীক প্ৰভাৱিত কৰা বিষয়সমূহৰ বিষয়ে অনলাইনত মহিলাৰ বক্তৃতা আৰু অংশগ্ৰহণৰ অভাৱ। চাইবাৰ নাৰীবাদী শিল্পী ফেইথ ৱাইল্ডিঙে যুক্তি দিয়াৰ দৰে: "যদি নাৰীবাদক ইয়াৰ চাইবাৰ সম্ভাৱনাৰ বাবে পৰ্যাপ্ত হ'ব লাগে তেন্তে ই সামাজিক বাস্তৱতা আৰু জীৱনৰ পৰিস্থিতিৰ পৰিৱৰ্তনশীল জটিলতাৰ সৈতে খাপ খুৱাবলৈ উৎপৰিৱৰ্তিত হ'ব লাগিব; কাৰণ যোগাযোগ প্ৰযুক্তি আৰু টেকন' বিজ্ঞানে সকলোৰে ওপৰত পেলোৱা গভীৰ প্ৰভাৱৰ ফলত সেইবোৰ পৰিৱৰ্তিত হয়। চাইবাৰ নাৰীবাদীসকলে নাৰীবাদী তাত্ত্বিক অন্তৰ্দৃষ্টি আৰু কৌশলগত সঁজুলি ব্যৱহাৰ কৰি চাইবাৰ কৌশলৰ সৈতে যোগ দি ইণ্টাৰনেটৰ চফট্ ৱেৰ আৰু হাৰ্ডৱেৰত সংকেতযুক্ত অতি বাস্তৱিক যৌনতাবাদ, বৰ্ণবাদ আৰু সামৰিকতাবাদৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়াটো তেওঁলোকৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল৷"
১৯৮৫ চনত লিখা "এ চাইবৰ্গ মেনিফেষ্টো: চাইন্স, টেকন'লজি, এণ্ড ছ'চিয়েলিষ্ট-ফেমিনিজম ইন দ্য লেট টুৱেণ্টিথ চেঞ্চুৰী" নামৰ ৰচনাখন চিমিয়ানছ, চাইবৰ্গছ এণ্ড ৱমেন: দ্য ৰিইনভেনচন অৱ নেচাৰ (১৯৯১)ত পুনৰ ছপা কৰা হৈছে। [8] হাৰাৱেৰ ৰচনাখনত কোৱা হৈছে যে চাইবৰ্গে ৰাজহুৱা আৰু ব্যক্তিগত ক্ষেত্ৰখনক অতিক্ৰম কৰিবলৈ সক্ষম হয়, কিন্তু আত্ম আৰু আনৰ মাজৰ পাৰ্থক্যৰ জৰিয়তে বুজাবুজিৰ ভাৱ গঢ়ি তুলিবলৈ তেওঁলোকৰ উৎপত্তি বা প্ৰকৃতিৰ সৈতে চিনাক্তকৰণৰ ক্ষমতা নাথাকে। শ্বুলামিথ ফায়াৰষ্টোন আৰু তেওঁৰ গ্ৰন্থ দ্য ডায়েলেক্টিক অৱ চেক্স: দ্য কেছ ফৰ ফেমিনিষ্ট ৰিভল্যুচনক চাইবাৰ নাৰীবাদীৰ ক্ষেত্ৰত হাৰাৱেৰ কামৰ পূৰ্বসূৰী হিচাপে নামকৰণ কৰা হৈছে।[9] ফায়াৰষ্টোনৰ কামে প্ৰজনন প্ৰযুক্তি আৰু ইয়াক আগুৱাই নিয়াৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে যাতে প্ৰসৱৰ সৈতে জড়িত নাৰী পৰিচয়ৰ সংযোগ নাইকিয়া হয়।[10] ফায়াৰষ্টোনে বিশ্বাস কৰিছিল যে প্ৰজননৰ চাৰিওফালে থকা ভূমিকা নাইকিয়া হ'লে লিংগ বৈষম্য আৰু নাৰীৰ ওপৰত অত্যাচাৰৰ সমাধান হ’ব পাৰে। ফায়াৰষ্টোন আৰু হাৰাৱে দুয়োৰে আদৰ্শ আছিল ব্যক্তিক এণ্ড্ৰজিনাছ কৰি তোলাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি, আৰু দুয়োগৰাকী মহিলাই বিচাৰিছিল যে সমাজে প্ৰযুক্তিৰ উন্নতিৰ দ্বাৰা জীৱবিজ্ঞানৰ বাহিৰলৈ আগবাঢ়ি যাওক।[9]
চাইবাৰ নাৰীবাদক নেটৱৰ্কযুক্ত নাৰীবাদৰ পূৰ্বসূৰী বুলি গণ্য কৰা হয়। চাইবাৰনাৰীবাদৰ নাৰীবাদী বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তি অধ্যয়নৰ ক্ষেত্ৰখনৰ লগতো সম্পৰ্ক আছে।
ব্ৰিটিছ সাংস্কৃতিক তত্ত্ববিদ চেডি প্লাণ্টে পশ্চিমীয়া সমাজ আৰু ইয়াৰ বাসিন্দাসকলৰ ওপৰত প্ৰযুক্তিৰ নাৰীসুলভ প্ৰভাৱৰ সংজ্ঞা নিৰূপণৰ বাবে তেওঁৰ প্ৰস্তুত-কৌশল বৰ্ণনা কৰিবলৈ চাইবাৰ নাৰীবাদক বাছি লৈছিল।[11]