চীনা সৃষ্টিৰ পৌৰাণিক আখ্যান

চীনা সৃষ্টিৰ পৌৰাণিক আখ্যান চীনা সকলৰ পৰম্পৰাগত মহাবিশ্ব, পৃথিৱী আৰু জীৱনৰ উৎপত্তিৰ বিষয়ে প্ৰতীকী আখ্যান। এই আখ্যান সংস্কৃতিভেদে বেলেগ বেলেগ। এই পৌৰাণিক আখ্যানৰ বাবে "সৃষ্টিৰ আখ্যান"তকৈ "ব্ৰহ্মাণ্ডিক আখ্যান" বা "উৎপত্তিৰ আখ্যান" শব্দটো অধিক প্ৰযোজ্য, কিয়নো অতি কম সংখ্যক কাহিনীতে সৃষ্টিকৰ্তা দেৱতা বা ঐশ্বৰিক ইচ্ছা জড়িত হৈ থাকে। চীনা সৃষ্টিৰ আখ্যানসমূহ একশ্বৰবাদী পৰম্পৰা যেনে ইহুদী-খ্ৰীষ্টান আদিপুস্তকৰ সৃষ্টিৰ আখ্যানৰ পৰা মৌলিকভাৱে পৃথক। চীনা সাহিত্যসমূহে বহু সংখ্যক আৰু পৰস্পৰ বিৰোধী উৎপত্তিৰ আখ্যান লিপিবদ্ধ কৰিছে। পৰম্পৰাগতভাৱে চীনৰ নৱবৰ্ষত পৃথিৱীখন সৃষ্টি হৈছিল আৰু ইয়াৰ ১৫ দিনত জীৱ-জন্তু, মানুহ আৰু বহুতো দেৱতাৰ সৃষ্টি হৈছিল বুলি বিশ্বাস কৰা হয়।

চীনা মহাবিশ্বৰ তুলনামূলক পৌৰাণিক কাহিনীত কিছুমান চিনাকি বিষয়বস্তু আছে। উদাহৰণস্বৰূপে, বিশৃংখলতাৰ পৰা সৃষ্টি (চীনা হুণ্ডুন আৰু হাৱাইৰ কুমুলিপো), আদিম প্ৰাণীৰ অংগচ্ছেদ কৰা মৃতদেহ (পাংগু, ভাৰত-ইউৰোপীয় ইমো আৰু মেছ'পটেমিয়ান টিয়ামাট), বিশ্বৰ পিতৃ-মাতৃ ভাই-ভনী (ফুছি আৰু নুয়া আৰু জাপানী ইজানাগি আৰু ইজানামি), দ্বৈতবাদী ব্ৰহ্মাণ্ডবিজ্ঞান ( ইয়াং আৰু জৰদস্তৰৰ জিন আৰু আহুৰা মাজদা আৰু আংৰা মাইয়ু)। ইয়াৰ বিপৰীতে কিছু পৌৰাণিক বিষয়বস্তুসমূহ কেৱল চীনা পৌৰাণিক আখ্যানতহে পোৱা যায়। মেছ'পটেমিয়া, ইজিপ্ত আৰু গ্ৰীচৰ মিথসমূহে আদিম পানীৰ "আৰম্ভণি"ক একক মৌল হিচাপে বিশ্বাস কৰিছিল যদিও চীনা ব্ৰহ্মাণ্ডবিজ্ঞানত ক্যি আছিল মূল উপাদান ("শ্বাস; বায়ু; জীৱন শক্তি")। গৱেষক এন বিৰেলে ব্যাখ্যা কৰিছে যে ক্যি পদাৰ্থ, সময় আৰু স্থান নিয়ন্ত্ৰণ কৰা মহাজাগতিক শক্তি বুলি বিশ্বাস কৰা হৈছিল। চীনা পৌৰাণিক কাহিনী অনুসৰি এই শক্তি সৃষ্টিৰ মুহূৰ্ততে বাষ্পৰ নেবুলাছ উপাদানলৈ ৰূপান্তৰিত হৈছিল আৰু ই পুৰুষ আৰু মহিলা, য়িন আৰু ইয়াং, কঠিন আৰু কোমল পদাৰ্থ আদি দ্বৈত মৌলত ভাগ হৈছিল।"^[1]

পৌৰাণিক কাহিনী

টাও টে চিং

প্ৰধান প্ৰবন্ধ: টাও টে চিং

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব চতুৰ্থ শতিকাৰ আগতে লিখা টাও টে চিঙত কমকৈ ৰহস্য থকা চীনা ব্ৰহ্মাণ্ডবিজ্ঞানৰ কথা কোৱা হৈছে আৰু ইয়াত সৃষ্টিৰ কিছুমান প্ৰাৰম্ভিক ইংগিত সন্নিবিষ্ট কৰা হৈছে।

আকাশ-পৃথিৱীৰ আগতে জন্ম লোৱা বৈশিষ্ট্যহীন অথচ সম্পূৰ্ণ কিবা এটা আছিল; নিস্তব্ধ—নিৰাকাৰ—ই আছিল অকলশৰীয়া আৰু অপৰিৱৰ্তিত। আমি ইয়াক আকাশ-পৃথিৱীৰ মাতৃ বুলি গণ্য কৰিব পাৰোঁ। সাধাৰণতে "পথ" বুলি কোৱা হয়।^[2]পথে ঐক্যৰ জন্ম দিলে, ঐক্যই দ্বৈততাৰ জন্ম দিলে, দ্বৈততাই ত্ৰিত্বৰ জন্ম দিলে, ত্ৰিত্বই অগণন সত্তাৰ জন্ম দিলে। অগণন জীৱই পিঠিত য়িন কঢ়িয়াই লৈ ফুৰে আৰু বুকুত য়াঙক আকোৱালি লয়। ইহঁতে এই বাষ্পবোৰ নিষ্ক্ৰিয় কৰে আৰু তাৰ দ্বাৰা সমন্বয় লাভ কৰে।^[3]

পিছৰ তাওবাদীসকলে এই ক্ৰমৰ ব্যাখ্যা টাও (ডাও, "পথ"), নিৰাকাৰ (উজি, "চূড়ান্তৰ অবিহনে"), একক (টাইজি, "মহান চূড়ান্ত") আৰু দ্বৈত (য়িন আৰু য়াং বা স্বৰ্গ আৰু... পৃথিৱী) হিছাপে কৰে।

বিশেষজ্ঞ জিৰাউডে যুক্তি আগবঢ়ায় যে টাও টে চিঙে টাওক "দীক্ষাৰ এক মহাজাগতিক নীতি" হিচাপে লোৱাৰ কোনো যুক্তি নাই যেন লাগে, ইয়াৰ মূল উৎস আৰ্কিটাইপাল পৌৰাণিক, বিশেষকৈ মহাজাগতিক বিষয়বস্তুৰ প্ৰতীকী স্মৃতিৰ পৰাই গঢ় লৈ উঠিছিল বুলি অনুমান কৰে।"^[4]

এই চু সৃষ্টিৰ আখ্যানক বিৰেলে "জীৱন্ত বিশ্ব ছবি" বুলি বৰ্ণনা কৰিছে। ইয়াত সৃষ্টিৰ কোনো প্ৰধান কাৰণ আৰু কোনো প্ৰথম সৃষ্টিকৰ্তাৰ কথা উল্লেখ কৰা হোৱা নাই। ^[5]

"নিৰাকাৰ বিস্তৃতি"ৰ পৰা কুঁৱলীময় বাষ্পৰ আদিম উপাদানটো স্বতঃস্ফূৰ্তভাৱে সৃষ্টিশীল শক্তি হিচাপে ওলাই আহে, যিটো জৈৱিকভাৱে এটা গোট হিচাপে গঢ় লৈ উঠে। দ্বৈত শক্তিবোৰ ইটোৱে সিটোৰ বিপৰীতকৈ থকা যেনে: ওপৰৰ আৰু তলৰ গোলক, আন্ধাৰ আৰু পোহৰ, য়িন আৰু ইয়াং - যাৰ ৰহস্যময় ৰূপান্তৰে বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডখনক পৰিপাটি কৰে।"অন্ধকাৰত জন্ম লোৱা, এজনে আকাশ সৃষ্টি কৰে আৰু আনজনে পৃথিৱী সৃষ্টি কৰে। ইমান বিশাল! ক’ত শেষ হ’ব কোনেও নাজানে। ইমান বহল! ক’ত শেষ হ’ব কোনেও নাজানে। তাৰ পিছত ইহঁতে য়িন আৰু য়াঙৰ মাজত পাৰ্থক্য কৰি আঠটা কাৰ্ডিনেল দিশত বিভক্ত হয়। দৃঢ় আৰু উৎপাদনে ইটোৱে সিটোক গঠন কৰে; অগণন বস্তুৱে তেতিয়া আকৃতি লয়। অশান্ত সজীৱতাই তেতিয়া জীৱ হৈ পৰে; পৰিশোধিত জীৱনৰ শক্তিখিনি মানুহ ৰূপে সৃষ্টি হৈ পৰে।^[6]

বিৰেলে কৈছে যে দুটা আদিম আত্মা বা দেৱতাৰ মাজৰ এই বিমূৰ্ত য়িন-য়াং দ্বৈতবাদ "তেতিয়াৰ যুক্তিসংগত ভাৱে অস্বীকাৰ কৰা আৰু হ্ৰাস কৰা বহু পুৰণি পৌৰাণিক আৰ্হিৰ অৱশিষ্ট" হ'ব পাৰে, যিটো আক্কাডিয়ান ইনোমা এলিছৰ সৃষ্টি পৌৰাণিক আখ্যান এটাৰ সৈতে তুলনা কৰিব পাৰি,।^[7]

লিংচিয়ান

১২০ খ্ৰীষ্টাব্দৰ আশে-পাশে পলিমেথ জাং হেঙে লিখা লিংজিয়ান (靈憲)ত আকাশ আৰু পৃথিৱী সৃষ্টিৰ বিষয়ে সম্যক বিৱৰণ দিয়া হৈছে।

মহান প্লেইননেছ (বা মহান বেচিছ, টাইছু, 太素) আগমনৰ আগতে অন্ধকাৰ অলসতা আৰু ৰহস্যময় নিস্তব্ধতা, ম্লান আৰু আন্ধাৰ আছিল। ইয়াৰ ছবি সৃষ্টি নহয় ইয়াৰ মাজত শূন্যতা আছিল; ইয়াৰ বাহিৰৰ অস্তিত্ব নাছিল। যুগ যুগ ধৰি সকলো এনেকৈয়ে থাকিল; ইয়াক অস্পষ্টতা বা মিংচিং [mingxing, 溟涬] বোলা হয়। এইটোৱেই আছিল দাওৰ উৎস... যেতিয়া দাওৰ ঠাল ঠেঙুলি বাঢ়িছিল, তেতিয়া সত্তাৰ জন্ম হৈছিল আৰু ৰূপৰ সৃষ্টি হৈছিল। এই পৰ্যায়ত মূল চি বিভাজিত হয়,প্ৰথম বিভাজন কঠিন আৰু কোমল হয় আৰু তাৰ পাছত বিশুদ্ধ আৰু অস্বচ্ছতাই ভিন্ন অৱস্থান লয়। বাহিৰত স্বৰ্গ সৃষ্টি হৈছিল আৰু ভিতৰত পৃথিৱীয়ে থিতাপি লৈছিল। স্বৰ্গই নিজৰ শৰীৰটো য়াঙৰ পৰা লৈছিল, গতিকে ই ঘূৰণীয়া আৰু চলন্ত আছিল; পৃথিৱীয়ে নিজৰ শৰীৰটো য়িনৰ পৰা লৈছিল, সেয়ে ই সমতল আৰু শান্ত আছিল। গতিৰ জৰিয়তে কাৰ্য্য আৰু অনুদানৰ উপস্থিতি আছিল; মৌনতাৰ মাজেৰে সংযোগ আৰু ৰূপান্তৰ ঘটিছিল। প্ৰজনন একেলগে বান্ধি হৈছিল আৰু সময়ৰ লগে লগে সকলো ধৰণৰ বস্তু বাঢ়ি আহিছিল। ইয়াক মহান উৎপত্তি (টাইয়ুয়ান, 太元]l) বুলি কোৱা হয়। ই আছিল ডাউৰ ফল।^[8]

পৰবৰ্তী পুথি

ন'-কনফুচিয়াছবাদী দাৰ্শনিক ঝৌ ডুনীয়ে তেওঁৰ টাইজি টুছুও (太極圖說, "পৰম চূড়ান্ত ব্যাখ্যা কৰা চিত্ৰ")ত বহুমুখী ব্ৰহ্মাণ্ডবিজ্ঞান প্ৰদান কৰিছিল, যিয়ে আই চিঙক তাওবাদ আৰু চীনা বৌদ্ধ ধৰ্মৰ সৈতে একত্ৰিত কৰিছিল।

নুৱা, ফুচি আৰু পাংগু পৌৰাণিক কাহিনী

ভৌতিক জগতৰ বৃহৎ জগতৰ ভিতৰত থকা অণুবিশ্বৰ বস্তু। ডাঙৰ পুত্ৰ পুগুৰ মৃত্যুৰ সময়ত তেওঁৰ শৰীৰৰ ৰূপান্তৰ ঘটে। তেওঁৰ উশাহটো বতাহ আৰু ডাৱৰ হৈ পৰিল; তাৰ কণ্ঠ বজ্ৰপাত হৈ পৰিল। তেওঁৰ বাওঁ চকুটো সূৰ্য্য হৈ পৰিল; তেওঁৰ সোঁ চকুটো চন্দ্ৰ হৈ পৰিল। তেওঁৰ চাৰিটা অংগ (হাত আৰু ভৰি) আৰু পাঁচটা চৰম অংশ সলনি হৈ চাৰিটা কাৰ্ডিনেল বিন্দু আৰু পাঁচটা শিখৰ হৈ পৰিল। তেওঁৰ তেজ আৰু বীৰ্য পৰিবৰ্তিত হৈ পানী আৰু নদী হৈ পৰিল।তেওঁৰ পেশী আৰু শিৰাবোৰ পৃথিৱীৰ ধমনী হৈ পৰিল; তেওঁৰ মাংস পথাৰ আৰু মাটি হৈ পৰিল। তেওঁৰ চুলি আৰু দাড়ি তৰা হৈ পৰিল; তেওঁৰ শৰীৰৰ নোম গছ-গছনি হৈ পৰিল। তেওঁৰ দাঁত আৰু হাড়বোৰ ধাতু আৰু শিল হৈ পৰিল; তেওঁৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ ৰাজহাড় মুকুতা আৰু জেড হৈ পৰে। তাৰ ঘাম আৰু শৰীৰৰ তৰল পদাৰ্থবোৰ পাতলীয়া বৰষুণ হৈ পৰে। তেওঁৰ শৰীৰৰ সকলো উকনী বতাহৰ স্পৰ্শত ক’লা চুলিৰ মানুহলৈ বিকশিত হৈছিল।

লিংকনে পাংগু আৰু ভাৰত-ইউৰোপীয় বিশ্ব-আখ্যানৰ মাজত সাদৃশ্য বিচাৰি পাইছিল, যেনে আদিম সত্তাৰ মাংস পৃথিৱীলৈ ঘূৰি যোৱা আৰু চুলি উদ্ভিদ হোৱা।তিয়ানলং আৰু দিয়া পুৰাণ আন এটা আখ্যন মতে দেও লগা টিয়ানলং আৰু ডায়াৰ সন্তান প্ৰথম মানুহ আছিল। চীনা ব্ৰহ্মাণ্ডবিজ্ঞানৰ সমগ্ৰ ব্যৱস্থাটো "বস্তুবাদৰ ওপৰত প্ৰতিষ্ঠিত"।^[9]

এই "চীন বিশেষ ক্ষেত্ৰ হিচাপে" তত্ত্ব ২০ শতিকাৰ পণ্ডিতসকলৰ মাজত বিশ্বাসৰ এটা বিষয়ত পৰিণত হয়। ফৰাচী চীনাবিজ্ঞানী মাৰ্চেল গ্ৰেনেটৰ প্ৰভাৱশালী চীনা চিন্তাধাৰাত এইদৰে কোৱা হৈছে: চীনে ৰাজনীতিক দিয়া বিশেষ সুবিধাজনক স্থানটো লক্ষ্য কৰাটো প্ৰয়োজন। তেওঁলোকৰ বাবে পৃথিৱীৰ ইতিহাস সভ্যতাৰ আৰম্ভণিৰ আগৰ নহয়। ই কোনো সৃষ্টিৰ আবৃত্তি বা মহাজাগতিক অনুমানৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা নাই, বৰঞ্চ সাধু ৰজাৰ জীৱনীৰ পৰাহে উদ্ভৱ হৈছে। প্ৰাচীন চীনা নায়কসকলৰ জীৱনীত অসংখ্য পৌৰাণিক উপাদান সন্নিবিষ্ট কৰা হৈছে; কিন্তু কিছু সালসলনি নোহোৱাকৈ কোনো মহাজাগতিক বিষয় চীনা সাহিত্যত প্ৰৱেশ হোৱা নাই। সকলো কিংবদন্তিয়ে মানৱ ইতিহাসৰ পৰিঘটনাবোৰৰ খবৰ দিয়াৰ অভিনয় কৰে.... ৰাজনৈতিক ব্যস্ততাৰ প্ৰাধান্যৰ লগত চীনাসকলৰ বাবে সৃষ্টিৰ সকলো তত্ত্বৰ প্ৰতি গভীৰ বিকৰ্ষণ হৈছিল।

লগতে চাওক

তথ্য সংগ্ৰহ

1. Birrell, Anne (1993), p.23
2. Mair (1990) p.90
3. Mair (1990) p.9
4. Girardot (1976) p.300
5. Birrell (1993) p.26
6. Hawkes (1985) p.127
7. Birrell (1993) p.27
8. Cullen (2008) p. 47
9. Lincoln (1986), pp. 5-20

উৎস প্ৰসংগ

• Birrell, Anne (1993), Chinese Mythology: An Introduction, Baltimore: Johns Hopkins University Press.
• Bodde, Derk (1961), "Myths of Ancient China", Mythologies of the Ancient World, Anchor, pp. 367–408.
• Cullen, Christopher (2008), "Cosmogony: Overview", The Encyclopedia of Taoism, Routledge, pp. 47–8.
• Forke, Alfred (1925), The World-Conception of the Chinese: Their Astronomical, Cosmological and Physico-philosophical Speculations, Probsthain.
• Girardot, Norman J. (1976), "The Problem of Creation Mythology in the Study of Chinese Religion", History of Religions, vol. No. 15.4, pp. 289–318.
• Granet, Marcel (1934), La Pensée Chinoise. (in French)
• Hawkes, David, ed. (1985), The Songs of the South: An Anthology of Ancient Chinese Poems by Qu Yuan and Other Poets, Penguin.
• Jan Yün-hua (1977), "The Silk Manuscripts on Taoism", T'oung Pao, vol. 63, pp. 65–84.
• Lincoln, Bruce (1986), Myth, Cosmos, and Society: Indo-European Themes of Creation and Destruction, Cambridge: Harvard University Press.
• Mair, Victor H., ed. (1990), Tao Te Ching: The Classic Book of Integrity and the Way, Bantam Books.
• Major, John S. (1978), "Myth, Cosmogony, and the Origins of Chinese Science", Journal of Chinese Philosophy, pp. 1–20.
• Major, John S.; et al., eds. (2010), The Huainanzi: A Guide to the Theory and Practice of Government in Early Han China, New York: Columbia University Press.
• Medhurst, Walter Henry (1838), China: Its State and Prospects, with Especial Reference to the Spread of the Gospel, Crocker & Brewster.
• Mote, Fredrick F. (1971), Intellectual Foundation of China, Alfred A. Knopf.
• Werner, E.T.C. (1922), "Cosmogony—P'an Ku and the Creation Myth", Myths and Legends of China, Harrap, pp. 76–92.