জেলেপী
 | |
| অন্য নাম | জিলাপী, জিলেবী, জিলবী, জিলিপি, জেলাবি, জেৰি, মুছাবক, জুলবিয়া, জ'লবিয়া, জালাবিয়া, পানী ৱালালু |
|---|---|
| প্ৰকাৰ | মুখৰোচক |
| অঞ্চল | পশ্চিম এছিয়া, ভাৰতীয় উপ-মহাদেশ, আফ্ৰিকা |
| পৰিবেশনৰ উষ্ণতা | গৰম বা ঠাণ্ডা |
| মুখ্য উপাদান | ময়দা আটা বা চেনিযুক্ত পিঠাগুৰি, কেশৰ, ঘি, চেনি বা মৌ |
| ভিন্ন প্ৰকাৰ | তিল তেল, তিল, দৈ, দালচেনি, নেমু, ইলাচি, লগতে খাদ্যৰ আকৃতি সলনি হ’ব পাৰে |
| অনুৰূপ ব্যঞ্জন | চেনা জালেবি, ইমাৰতি, শাহি জিলাপি, বামিয়হ, লোকমা, জালাবিয়েহ। |
জেলেপী বা স্থানভেদে জিলাপী বা জেলেবি এবিধ মিঠা খাদ্য৷ এটা ফাৰ্চী শব্দ “জলব’’ৰ পৰা জেলেপী নামটোৰ সৃষ্টি হৈছে৷ ’জলব’ শব্দৰ অৰ্থ ঘূৰণীয়াকৈ পাক খাই যোৱা[1] ভাৰতত বিশেষকৈ পূজা বা আন উৎসৱ পাৰ্বনত জেলেপীৰ প্ৰচলন হোৱা দেখা যায়৷ ই বৰ্তমান আমাৰ সমাজত এক পৰম্পৰাগত মিঠাই হিচাপে পৰিগণিত হৈ পৰিছে৷
ইতিহাস
[সম্পাদনা কৰক]মিঠা খাদ্যত জেলেপীৰ ব্যৱহাৰ অতি প্ৰাচীন৷ ইৰানত ৰমজান মাহৰ ইফতাৰৰ সময়ত এইবিধ মিঠাই খোৱা হৈছিল৷ দশম শতিকাত ইবন ছায়াৰ আল-ৱাৰৰাকৰ আৰবী ভাষাত লিখা কিতাব-আল-তাবিখ গ্ৰন্থত “জালাবিয়া’’ নামে এক মিঠা খাদ্যৰ কথা উল্লেখ আছে৷ ত্ৰয়োদশ শতিকাত পাৰ্চিয়াত মুহাম্মদ বিন হাছান আল-বাগদাদীৰ এখন খাদ্য সম্বন্ধীয় গ্ৰন্থতো একে ধৰণৰ খাদ্য উল্লেখ আছে৷ বাণিজ্যিক কাৰণত ভাৰত আৰু ইৰানৰ সম্পৰ্কৰ ফলতে এইবিধ মিঠাইৰ ভাৰতলৈ আগমন হয় আৰু জেলেপী বা জেলেবি নামেৰে জনাজাত হয়৷ পঞ্চদশ শতিকাত ভাৰতৰ আনন্দোৎসৱ বা পূজা আদিত ব্যৱহৃত খাদ্য হৈ পৰে এই জেলেপী৷ ১৪৫০ চনত ৰচনা কৰা প্ৰিয়মকৰ্ণৰ্পকথা কিতাপত জেলেপী খোৱাৰ কথা বৰ্ণনা কৰা আছে৷ ষোড়শ শতিকাৰ কিতাপ ভোজনা কুতুহালা নামে খাদ্য প্ৰস্তুতকৰণ সম্বন্ধীয় কিতাপত জেলেপীৰ প্ৰস্তুত বিধি লিখা আছে৷ তদুপৰি, সংস্কৃত গ্ৰন্থ “গুন্যগুণবোধিনী’’তো জেলেপীৰ ৰন্ধন পদ্ধতিৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰা আছে৷[2]
জেলেপীৰ প্ৰকাৰ
[সম্পাদনা কৰক]আকাৰ, ৰং আৰু উপকৰণৰ সামান্য তাৰতম্যলৈ লক্ষ্য কৰি জেলেপীৰ কেইটামান বেলেগ বেলেগ ৰূপ দেখা যায়; যেনে, ইমাৰতি বা আমৃতি, ঝংগিৰি, জালেবা, পনীৰ জেলেপী, চানা জেলেপী, মাৱা জলেবি আদি৷
প্ৰস্তুত বিধি
[সম্পাদনা কৰক]জেলেপীত সাধাৰণতে পাঁচটা পাক থাকে৷ এই পাঁচটা পাকক মানুহৰ জটিল মানসিকতাৰ লগত তুলনা কৰা হয় বুলি কোৱা হয়৷ আনহাতে আৰৱ দেশত প্ৰচলিত ধাৰণামতে দীঘলকৈ তৈয়াৰ কৰিলে সহজে ভাঙি যাব বুলি পাক খুৱাই সৰু কৰি তৈয়াৰ কৰা হয়৷[3] অসমতো লোককথাত “জেলেপীৰ পাক’’ বুলি এটা খণ্ডবাক্যৰ প্ৰচলন আছে৷ ই নেতিবাচক ভাৱে ব্যৱহৃত হয়৷ কোনো লোকে আচল কথা পোনে পোনে নকৈ পাকে-প্ৰকাৰে ক’লে “জেলেপীৰ পাক লগাই কোৱা বুলি কোৱা শুনা যায়৷[1] পাঁচটা পাক থকা এই জেলেপী ময়দাৰে তৈয়াৰ কৰা হয়৷ তেল বা ঘিউত ৰঙচুৱাকৈ ভাজি ঘনকৈ পগাই থোৱা চেনিৰ গৰম ৰসত ডুবাই ৰসাল কৰি কোৱাৰ উপযোগী কৰি তোলা হয়৷ ময়দা দুঘণ্টামান আগতেই পানীৰে লেপথেপীয়া কৰি সানি থৈ পিছত কাপোৰত টোপোলা বান্ধি এটা সৰু ফুটাৰে একেৰাহে ৰছী এডাল পাক খুৱাই পেলোৱাৰ দৰে গৰম তেলত পেলাই ভজা হয়৷[2] ভজা হ’লেই চেনিৰ ৰসত কিছুপৰ ডুবাই তুলি অনা হয়৷ কোনো কোনো লোকে চাউল আৰু বাকলি নথকা মাটিদাইল বা ৰহৰ দাইলৰ গুড়ি আৰু প্ৰকাৰভেদে পনীৰ, মাৱা, চানা আদিও ব্যৱহাৰ কৰে৷
তথ্য সূত্ৰ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ 1.0 1.1 বৰুৱা, শান্তনু কৌশিক (১-১৫ অক্টোবৰ ২০২২). "জেলেপীৰ ইটো-সিটো". প্ৰান্তিক.
- ↑ 2.0 2.1 কলিতা, সঞ্জয় (অক্টোবৰ ২০২২). "পূজাৰ আকৰ্ষণ জেলেপী". আইনা.
- ↑ জেলেপীত কিয় পাঁচটা পাক থাকে. https://dainikagradoot.in/blog/2022/09/23/jalebi-recipe-%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A4-%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A7%9F-%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%81%E0%A6%9A%E0%A6%9F%E0%A6%BE-%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%95-%E0%A6%A5/.