তথ্য প্ৰযুক্তি আইন ২০০০

তথ্য প্ৰযুক্তি আইন ২০০০
দীঘল শিৰোনাম The Act to provide legal recognition for transactions carried out by means of electronic data interchange and other means of electronic communication, commonly referred to as "electronic commerce", which involve the use of alternatives to paper-based methods of communication and storage of information, to nusta editing electronic filing of documents with the Government agencies and further to amend the Indian Penal Code, the Indian Evidence Act, 1872, the Bankers' Books Evidence Act, 1891 and the Reserve Bank of India Act, 1934 and favour matters connected therewith or incidental thereto.
ভাষ্য	Information Technology Act, 2000
প্ৰণয়নকাৰী	ভাৰতীয় সংসদ
প্ৰণয়ন হয়	৯ জুন ২০০০
সম্মতিৰ তাৰিখ	৯ জুন ২০০০
স্বাক্ষৰ হয়	৯ মে' ২০০০
কাৰ্যকৰী হয়	১৭ অক্টোবৰ ২০০০
উত্থাপন কৰোঁতা	প্ৰমোদ মহাজন Minister of Communications and Information Technology
সংশোধনী
IT (Amendment) Act 2008
স্থিতি: সংশোধিত

তথ্য প্ৰযুক্তি আইন, ২০০০ (ইংৰাজী: Information Technology Act, 2000; চমু নাম ITA-2000, বা the IT Act) হ’ল ভাৰতীয় সংসদৰ এখন আইন (২০২০ চনৰ ২১ নং নথি) যিখনে ২০০০ চনৰ ১৭ অক্টোবৰৰ পৰা কাৰ্যকৰী হয়। ই চাইবাৰ ক্ৰাইম আৰু ইলেকট্ৰনিক বাণিজ্যৰ লেনদেনৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা ভাৰতৰ প্ৰাথমিক আইন।

পটভূমি

আন্তৰ্জাতিক বাণিজ্য আইন সম্পৰ্কীয় যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ আয়োগটোৱে ১৯৯৬ চনত ইলেক্ট্ৰনিক বাণিজ্যৰ ওপৰত এখন আদৰ্শ আইন (Model Law) যুগুত কৰিছিল। ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ সাধাৰণ পৰিষদে ১৯৯৭ চনৰ ৩০ জানুৱাৰী তাৰিখে প্ৰস্তাৱ (Resolution) নং ৫১/১৬২ ৰ জৰিয়তে ইয়াৰ সদস্যভুক্ত ৰাষ্ট্ৰসমূহে তথাকথিত আদৰ্শ আইনখনক সংশোধিত আকাৰত বলবৎকৰণত অনুকূল বিবেচনা কৰে। আদৰ্শ আইনখনে ইলেক্ট্ৰনিক যোগাযোগ ব্যৱস্থা লগতে কাগজ সৰ্বস্ব যোগাযোগ পদ্ধতি প্ৰয়োগকাৰীসকলক সুষম আইনী প্ৰতিৰক্ষা প্ৰদানত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে। ভাৰত চৰকাৰেও ইয়াৰ আন্তৰ্জাতিক দায়বদ্ধতা ৰক্ষণাবেক্ষণ দিয়াৰ উদ্দেশ্যে ২০০০ চনত প্ৰযুক্তি সম্পৰ্কীয় এখন আইন বলবৎ কৰে, যাক তথ্য প্ৰযুক্তি আইন ২০০০ বুলি জনা যায়।^[1]

এই তথ্য প্ৰযুক্তি বিলখন ২০০০ চনৰ বাজেট অধিবেশনত সন্মতি পাইছিল আৰু ৰাষ্ট্ৰপতি কে.আৰ. নাৰায়ণনৰ দ্বাৰা ২০০০ চনৰ ৯ মেত স্বাক্ষৰিত হৈছিল। বিলখন তৎকালীন তথ্য প্ৰযুক্তি মন্ত্ৰী প্ৰমোদ মহাজনৰ নেতৃত্বত এটি দলৰ কৰ্মকৰ্তাৰ দ্বাৰা চূড়ান্ত কৰা হৈছিল।^[2]

সংক্ষেপ

তথ্য প্ৰযুক্তি আইনত ৪টা অনুচ্ছেদ, ১৩টা অধ্যায় আৰু ৯৪টা ধাৰা সন্নিৱিষ্ট হৈ আছে। এই আইনখন সমগ্ৰ ভাৰততে প্ৰযোজ্য। কোনো অপৰাধ যদি ভাৰতৰ অৱস্থিতত কোনো কম্পিউটাৰ বা নেটৱৰ্কৰ সৈতে জড়িত হৈ থাকে, তেন্তে অন্যান্য জাতীয়তাৰ ব্যক্তিকো এই আইনৰ জৰিয়তে আটক কৰিব পাৰিব।^[3]

এই আইনত বিভিন্ন সংশোধনেৰে ৪টা অনুচ্ছেদ সংযোজিত কৰা হৈছে-^[3]

1. ভাৰতীয় দণ্ডবিধি আইন ১৮৬০ (IPC 1860)
2. ভাৰতীয় সাক্ষ্য অধিনিয়ম ১৮৭২ (Indian Evidence Act 1872)
3. বেংকৰ সাক্ষ্য আইন ১৮৯১ (BEA 1891)
4. ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংক আইন ১৯৩৪ (RBIA 1934)

চাইবাৰ সুৰক্ষিত কৰি থকা অনালাভকাৰী প্ৰতিষ্ঠানসমূহ

• Information Sharing and Analysis Center (ISAC), New Delhi (https://www.isac.io)
• End Now Foundation, Hyderabad. (https://endnowfoundation.org)
• Incognito Forensic Foundation, Bangalore, Chennai (https://ifflab.org/ Archived 2020-09-20 at the Wayback Machine)
• Filternet Foundation, Uttar Pradesh, Varanasi (https://www.filternet.in/)

লগতে পঢ়ক

• Shreya Singhal v. Union of India (Supreme Court of India 24 March 2015). Text
• David Rizk (10 June 2011). "New Indian Internet Intermediary Regulations Pose Serious Threats to Net Users’ Freedom of Expression". Electronic Frontier Foundation. https://www.eff.org/deeplinks/2011/06/new-indian-internet-intermediary-regulations-pose. 

তথ্যসূত্ৰ

1. Das, Khanindra. Regulatory Framework of Business-2. Union book publication. পৃষ্ঠা. 201. 
2. "IT Act to come into force from August 15". Rediff. 9 August 2000. http://www.rediff.com/business/2000/aug/09itact.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 14 April 2015. 
3. Sujata Pawar; Yogesh Kolekar (23 March 2015). Essentials of Information Technology Law. Notion Press. পৃষ্ঠা. 296–306. ISBN 978-93-84878-57-3. https://books.google.com/books?id=m6mjBwAAQBAJ&pg=PT296। আহৰণ কৰা হৈছে: 14 April 2015. 

বাহ্যিক সংযোগ

• "Information Technology Act, 2000 with 2008 amendments". http://www.itlaw.in.