নাৰীবাদী কলা কাৰ্যসূচী (ইংৰাজী: Feminist Art Program) হৈছে ১৯৭০ চনত শিল্পী জুডি চিকাগোৱে বিকশিত কৰা আৰু শিল্পী ৰীতা যোকোই, মিৰিয়াম শ্বাপিৰো আদিয়ে অব্যাহত ৰখা মহিলাসকলৰ কলেজ পৰ্যায়ৰ কলা কাৰ্যসূচী। শিল্প শিক্ষা আৰু শিল্প জগতখনৰ লিংগ বৈষম্য দূৰ কৰাৰ উপায় হিচাপে ফ্ৰেছনো ষ্টেট কলেজত এই কাৰ্যসূচী আৰম্ভ হৈছিল। ১৯৭১ চনত জুডি চিকাগো আৰু মিৰিয়াম শ্বাপিৰোৱে নতুনকৈ গঠিত কেলিফৰ্ণিয়া ইনষ্টিটিউট অৱ দ্য আৰ্টছলৈ নাৰীবাদী কলা কাৰ্যসূচী আনিছিল আৰু ১৯৯২ চনত অৱসৰ লোৱালৈকে ৰীটা যোকোইয়ে ফ্ৰেছনো নাৰীবাদী কলা কাৰ্যসূচী চলাই আছিল। ১৯৭৬ চনলৈকে কেলিফৰ্ণিয়া ইনষ্টিটিউট অৱ দ্য আৰ্টছৰ এফ এ পি সক্ৰিয় আছিল। ফেমিনিষ্ট আৰ্ট প্ৰগ্ৰেমৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলে মহিলা লেখিকা, মহিলা শিল্পীক পঢ়িছিল। গোটৰ চেতনা বৃদ্ধিৰ অধিবেশনৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি তেওঁলোকে নাৰী হোৱাৰ বিষয়ে শিল্প নিৰ্মাণ কৰিছিল। প্ৰায়ে এই কাৰ্যসূচীক আৰ্ট স্কুলৰ বাকী অংশৰ পৰা পৃথক কৰা হৈছিল যাতে মহিলাসকলে বিবেচনাশীল সমালোচনাৰ পৰা আঁতৰত থকা সেউজগৃহৰ দৰে পৰিৱেশত বিকাশ কৰিব পাৰে।[1] বিচ্ছিন্নতাবাদী মতাদৰ্শক লিংগক শক্তিশালী কৰা বুলি সমালোচনা কৰা হৈছে যদিও এফ এ পিয়ে নাৰীবাদী শিল্পৰ ওপৰত স্থায়ী ছাপ পেলাইছে যিটো পুৰ্বদৃষ্টি, গোট প্ৰদৰ্শনী, আৰু মূল প্ৰকল্পসমূহৰ সৃষ্টিশীল পুনৰ্নিৰ্মাণত দেখা যায়।
মূল নাৰীবাদী কলা কাৰ্যসূচীটো শিল্পী জুডি চিকাগোৱে প্ৰস্তুত কৰিছিল। ১৯৭০ চনত ফ্ৰেছনো ষ্টেট কলেজত, বৰ্তমানৰ কেলিফৰ্ণিয়া ষ্টেট ইউনিভাৰ্চিটি, ফ্ৰেছনোত এনেধৰণৰ প্ৰথম কাৰ্যসূচী আৰম্ভ কৰা হৈছিল। ১৯৭১ চনৰ বসন্ত কালত ই ১৫ ইউনিটৰ সম্পূৰ্ণ কাৰ্যসূচীত পৰিণত হয়। এইটোৱেই আছিল আমেৰিকাৰ প্ৰথম নাৰীবাদী কলা কাৰ্যসূচী। পোন্ধৰজন ছাত্ৰই চিকাগোৰ অধীনত ফ্ৰেছনো ষ্টেট কলেজত অধ্যয়ন কৰিছিল। তেওঁলোক আছিল: ড'ৰী আটলাণ্টিছ, চুজান ব'ড, গেইল এস্কোলা, ভেনালিন গ্ৰীণ, চুজেন লেচি, কে লেং, কেৰেন লেকক, জান লেষ্টাৰ, ক্ৰীছ ৰাছ, জুডি শ্বেফাৰ, হেনৰিটা স্পাৰ্কমেন, ফেইথ ৱাইল্ডিং, শ্বাউনী উলেনমেন, নেন্সি ইউডেলমেন আৰু চেৰিল জুৰিলগেন।[2] শিল্পী ভিকি হলে জুডি চিকাগোৰ শিক্ষক সহায়িকা হিচাপে কাম কৰিছিল।[3] এই মহিলাসকলে একেলগে ফেমিনিষ্ট আৰ্ট প্ৰগ্ৰেম হিচাপে ফ্ৰেছনোৰ ডাউনটাউনৰ ১২৭৫ মেপেল এভিনিউত থকা এটা অফ-কেম্পাছ ষ্টুডিঅ’ ভাড়া কৰি পুনৰ নিৰ্মাণ কৰিছিল। ইয়াত তেওঁলোকে শিল্পৰ ক্ষেত্ৰত সহযোগিতা কৰিছিল আৰু তেওঁলোকৰ জীৱনৰ অভিজ্ঞতাৰ বিষয়ে পঢ়া গোট আৰু আলোচনা গোট অনুষ্ঠিত কৰিছিল যিয়ে তাৰ পিছত তেওঁলোকৰ শিল্পক প্ৰভাৱিত কৰিছিল।
ফ্ৰেছনো ফেমিনিষ্ট আৰ্ট প্ৰগ্ৰেমে অন্যান্য নাৰীবাদী কলা প্ৰচেষ্টাৰ বাবে আৰ্হি হিচাপে কাম কৰিছিল যেনে উইমেনহাউছ, যিটো আছিল সহযোগিতামূলক নাৰীবাদী শিল্প প্ৰদৰ্শনী। ১৯৭১ চনত ফেমিনিষ্ট আৰ্ট প্ৰগ্ৰেম কেলিফৰ্ণিয়া ইনষ্টিটিউট অৱ আৰ্টছলৈ যোৱাৰ পিছত এইটোৱেই আছিল প্ৰথমটো প্ৰজেক্ট। সেই প্ৰগ্ৰেমত শ্বিলা ডি ব্ৰেটভিল আৰু আৰ্লিন ৰেভেনেও অধ্যাপনা কৰিছিল। ফ্ৰেছনো প্ৰকল্পৰ দৰেই উইমেনহাউছেও নাৰীবাদী ষ্টুডিঅ' স্থানলৈ বিকশিত হৈছিল আৰু সহযোগী মহিলা শিল্পৰ ধাৰণাটোক প্ৰচাৰ কৰিছিল। .[2]
চিকাগোৱে কেলআৰ্টছলৈ যোৱাৰ পিছত ফ্ৰেছনো ষ্টেট কলেজৰ ক্লাছটো ১৯৭১ চনৰ পৰা ১৯৭৩ চনলৈকে ৰীতা যোক'ইয়ে আৰু তাৰ পিছত ১৯৭৩ চনত জয়ছ আইকেনে ১৯৯২ চনত অৱসৰ লোৱালৈকে অব্যাহত ৰাখে।[lower-alpha 1]
পিছলৈ চিকাগো আৰু মিৰিয়াম শ্বাপিৰোৱে কেলিফৰ্ণিয়া ইনষ্টিটিউট অৱ দ্য আৰ্টছত ফেমিনিষ্ট আৰ্ট প্ৰগ্ৰেম (FAP) পুনৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰে।
১৯৭১ চনত কেলিফৰ্ণিয়াৰ ভেলেন্সিয়াৰ কেলিফৰ্ণিয়া ইনষ্টিটিউট অৱ দ্য আৰ্টছত জুডি চিকাগো আৰু মিৰিয়াম শ্বাপিৰোৱে ফেমিনিষ্ট আৰ্ট প্ৰগ্ৰেম (FAP) সৃষ্টি কৰিছিল। ১৯৭০–১৯৭১ চনত মহিলাৰ বাবে কৰা শ্ৰেণীত প্ৰথমবাৰৰ বাবে চেষ্টা কৰা "আমূল শৈক্ষিক কৌশল"ৰ ওপৰত নিৰ্মাণ কৰি, যেতিয়া তেওঁ চিকাগোৰ ফ্ৰেছনো ষ্টেটত কাম কৰিছিল আৰু শ্বাপিৰ'ই এই কাৰ্যসূচীক, কেৱল মহিলাসকলৰ বাবে সুলভ এই ধৰণৰ প্ৰথমটো কাৰ্যসূচী হিচাপে গঢ়ি তুলিছিল। বিশেষকৈ চিকাগোৱে অনুভৱ কৰিছিল যে তেওঁ এগৰাকী কলা ইতিহাসবিদ হিচাপে নিজৰ শিক্ষা "পুনৰ" কৰিব লাগিব কাৰণ তেওঁক একান্তভাৱে পুৰুষে শিকাইছিল। এই পটভূমিয়ে তেওঁক এগৰাকী শিল্পী হিচাপে পুৰুষৰ দৃষ্টিভংগীৰ বাবে বাধ্য কৰাইছিল আৰু তেওঁৰ "নিজৰ ৰূপ, কলাত্মক ভাষা আৰু বিষয়বস্তু" গঢ়ি তুলিবলৈ অনুমতি দিয়া নাছিল বুলি তেওঁ বিবেচনা কৰিছিল।[1]
১৯৭৩ চনত লছ এঞ্জেলছত জুডি চিকাগো, আৰ্লিন ৰেভেন আৰু শ্বিলা লেভ্ৰাণ্ট ডি ব্ৰেটভিলে দুবছৰীয়া নাৰীবাদী কলা কাৰ্যসূচী হিচাপে নাৰীবাদী ষ্টুডিঅ' কৰ্মশালা প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। কাৰ্যসূচীৰ মহিলাসকলে মহিলাৰ কলা আৰু সংস্কৃতি প্ৰদৰ্শন কৰা প্ৰথমটো স্বতন্ত্ৰ কেন্দ্ৰ মহিলা ভৱন বিচাৰি উলিওৱা আৰু সৃষ্টি কৰাত সহায় কৰিছিল। কেলআৰ্টছৰ পুৰুষ-প্ৰধান পৰিৱেশৰ প্ৰতি মোহভংগ হৈ আৰু নিজৰ স্থানৰ কামনা কৰি অনুষদে নিজৰ শ্ৰেণীসমূহক অ-শ্ৰেণীবদ্ধ গাঁথনিৰ আৰ্হি তৈয়াৰ কৰিছিল আৰু ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলক কম পৰম্পৰাগত কলা যেনে: পৰিৱেশ্য কলা আৰু গ্ৰাফিক ডিজাইনত প্ৰশিক্ষণ দিয়াত মনোনিৱেশ কৰিছিল। ১৯৭৪ চনত চিকাগোৱে নাৰীবাদী ষ্টুডিঅ' কৰ্মশালা এৰি দ্য ডিনাৰ পাৰ্টিৰ কাম কৰে। দশকৰ শেষত ৰেভেন আৰু ডি ব্ৰেটভিলেয়ে অণুষ্ঠানটো এৰি গুচি যায় আৰু কাৰ্যসূচীটো প্ৰাক্তন ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলে বৰ্তাই ৰাখে। কিন্তু ৰাজনৈতিক জলবায়ুৰ পৰিৱৰ্তন আৰু ৰাজহুৱা পুঁজি হ্ৰাস পোৱাৰ লগে লগে নাৰীবাদী ষ্টুডিঅ’ কৰ্মশালাত নামভৰ্তি হ্ৰাস পায়। ১৯৮১ চনত এই কাৰ্যসূচী বন্ধ হয় যদিও মহিলাৰ ভৱনটো ১৯৯১ চনলৈকে খোলা আছিল।[4][5]
উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: <ref>
টেগ্সমূহ "lower-alpha" নামৰ এটা গোটৰ বাবে আছে, কিন্তু তাৰ <references group="lower-alpha"/>
টেগ্ পোৱা নগ'ল