| বীণা টেণ্ডন | |
|---|---|
| জন্ম | ০৭ ছেপ্টেম্বৰ, ১৯৪৯ (৭৫ বছৰ) কাশীপুৰ, উত্তৰাখণ্ড, ভাৰত |
| পেচা | পৰজীৱবিজ্ঞানী শিক্ষাবিদ |
| সক্ৰিয় হৈ থকা সময় | ১৯৭৮ৰ পৰা |
| জনা যায় | পৰজীৱবিজ্ঞান |
| দাম্পত্যসঙ্গী | প্ৰমোদ টেণ্ডন |
| সন্তান | এজন পুত্ৰ |
| বঁটা, সন্মান, পুৰস্কাৰ আদি | পদ্মশ্ৰী ই. কে জানকী আম্মাল বঁটা আই এছ পি জীৱনজোৰা কৃতিত্ব বঁটা |
বীণা টেণ্ডন (ইংৰাজী: Veena Tandon) এগৰাকী ভাৰতীয় পৰজীৱী বিশেষজ্ঞ, শিক্ষাবিদ আৰু লক্ষ্ণৌৰ নাছিৰ বায়’টেক পাৰ্কৰ জ্যেষ্ঠ বিজ্ঞানী।[1] তেওঁ নৰ্থ ইষ্টাৰ্ণ হিল ইউনিভাৰ্চিটিৰ প্ৰাক্তন প্ৰাণীবিজ্ঞানৰ অধ্যাপক আৰু উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ হেলমিন্থ পেৰাচাইট তথ্য ডাটাবেছৰ মুখ্য প্ৰৰোচক হিচাপে কাম কৰে।[2] খাদ্য মূল্যৰ জীৱ-জন্তুক আক্ৰান্ত কৰা কৃমিৰ সংক্ৰমণৰ ওপৰত কৰা গৱেষণাৰ বাবে পৰিচিত আৰু পৰজীৱী বিজ্ঞানৰ ওপৰত দুখন কিতাপ আৰু কেইবাটাও প্ৰবন্ধৰ লেখিকা।[3]
বিজ্ঞানৰ ক্ষেত্ৰলৈ আগবঢ়োৱা অৱদানৰ বাবে ভাৰত চৰকাৰে ২০১৬ চনত তেওঁক দেশৰ চতুৰ্থ সৰ্বোচ্চ অসামৰিক সন্মান পদ্মশ্ৰী প্ৰদান কৰে।[4]
১৯৪৯ চনৰ ৭ ছেপ্টেম্বৰত ভাৰতৰ উত্তৰাখণ্ড ৰাজ্যৰ কাশীপুৰত বীণা টেণ্ডনৰ জন্ম হৈছিল।[1] ১৯৬৭ চনত চণ্ডীগড়ৰ পাঞ্জাৱ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা প্ৰাণীবিজ্ঞান (বি এছ চি-অন)ত স্নাতক হোৱাৰ পাছত ১৯৬৮ চনত স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী (এম এছ চি) সম্পূৰ্ণ কৰে আৰু ১৯৭৩ চনত একেখন প্ৰতিষ্ঠানৰ পৰা ডক্টৰেট ডিগ্ৰী (পি এইচ ডি) লাভ কৰে। ১৯৭৮–৭৯ চনৰ ভিতৰত ইৰভাইনৰ কেলিফৰ্ণিয়া বিশ্ববিদ্যালয়ৰ আণৱিক জীৱবিজ্ঞান আৰু জৈৱ ৰসায়ন বিভাগতো ডক্টৰেট ডিগ্ৰীৰ পিছৰ গৱেষণা কৰিছিল; তেওঁৰ গৱেষণাৰ বিষয় আছিল মগজু আৰু যকৃতৰ কলাত মদ্যপানৰ বিৰূপ প্ৰভাৱ। হিমাচল প্ৰদেশ বিশ্ববিদ্যালয়ত সহকাৰী অধ্যাপিকা হিচাপে কৰ্মজীৱন আৰম্ভ কৰিছিল যদিও শ্বিলঙৰ নৰ্থ ইষ্টাৰ্ণ হিল ইউনিভাৰ্চিটিৰ প্ৰাণীবিজ্ঞান বিভাগলৈ সহকাৰী অধ্যাপিকা হিচাপে গুচি যায় আৰু তাতেই অধ্যাপিকা হিচাপে চুপাৰ এনুৱেশ্যনলৈকে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে।[5] অৱসৰৰ পাছত তেওঁ লক্ষ্ণৌৰ বায়’টেক পাৰ্কত যোগদান কৰি ভাৰতৰ নেশ্যনেল একাডেমী অৱ চাইন্সেছৰ প্লেটিনাম জয়ন্তী ফেল’শ্বিপত হেলমিন’লজিকেল গৱেষণা অব্যাহত ৰাখে আৰু প্ৰতিষ্ঠানটোৰ নাছিৰ জ্যেষ্ঠ বিজ্ঞানী।[5]
টেণ্ডনে পশুধনক প্ৰভাৱিত কৰা পৰজীৱীৰ ওপৰত অগ্ৰণী গৱেষণা কৰা বুলি জনা যায় আৰু তেওঁৰ গৱেষণাই ভাৰতৰ উত্তৰ-পূব অঞ্চলৰ পৰজীৱীৰ জীৱ বৈচিত্ৰ্যৰ বিষয়ে ভালদৰে বুজিবলৈ সহায় কৰা বুলি জানিব পৰা গৈছে।[6] তেওঁ ডি আই টি - উত্তৰ-পূব পৰজীৱী তথ্য বিশ্লেষণ কেন্দ্ৰৰ প্ৰধান অনুসন্ধানকাৰী যিয়ে উত্তৰ-পূব ভাৰত হেলমিন্থ পৰজীৱীৰ তথ্যকোষ (NEIHPID) প্ৰস্তুত কৰাৰ কামত জড়িত।[2] তেওঁৰ গৱেষণাসমূহ ৩৪০টাতকৈও অধিক গৱেষণা-পত্ৰৰ জৰিয়তে নথিভুক্ত কৰা হৈছে, ইয়াৰে বহুতো আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পিয়েৰ ৰিভিউ জাৰ্নেলত প্ৰকাশ পাইছে।[7][8] ইয়াৰ উপৰিও তেওঁ দুখন গ্ৰন্থ লিখিছে, পিকটৰিয়েল গাইড টু ট্ৰেমেট'ডছ অৱ লাইভষ্টক এণ্ড প'ল্ট্ৰি ইন ইণ্ডিয়া[9] আৰু বাঁহ ফুল আৰু ৰোডেণ্ট কণ্ট্ৰ'ল।[10] ইয়াৰ উপৰিও তেওঁ উত্তৰ-পূব ভাৰত হেলমিন্থ পৰজীৱী তথ্য তথ্যকোষ (NEIHPID): হেলমিন্থ পৰজীৱীৰ বাবে জ্ঞান ভিত্তি, অঞ্চলটোৰ পৰজীৱী জীৱ বৈচিত্ৰ্যৰ তথ্যকোষৰ সহ-লেখিকা,[11] আৰু ভাৰত চৰকাৰৰ বৈজ্ঞানিক পৰামৰ্শদাতা সমিতিৰ লগতে বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তি বিভাগৰ জৈৱ প্ৰযুক্তিৰ টাস্ক ফ'ৰ্চৰ সদস্য হিচাপেও কাম কৰি আহিছে।[5]
বীণা টেণ্ডনৰ শিক্ষাবিদ তথা নৰ্থ ইষ্টাৰ্ণ হিল ইউনিভাৰ্চিটিৰ প্ৰাক্তন উপাচাৰ্য প্ৰমোদ টেণ্ডনৰ সৈতে বিবাহপাশত আৱদ্ধ হৈছে। দম্পতীহালৰ একমাত্ৰ পুত্ৰ প্ৰতীক টেণ্ডন এজন কম্পিউটাৰ অভিযন্তা আৰু লেখক।[12]
ভাৰতৰ নেচনেল একাডেমী অৱ চাইন্সেছে ১৯৯৮ চনত টেণ্ডনক ফেলো হিচাপে নিৰ্বাচিত কৰে[13] আৰু ২০০৫ চনত তেওঁ ইণ্ডিয়ান ছ'চাইটি ফৰ পেৰাচাইট'লজীৰ নিৰ্বাচিত ফেলো হয়।[14] ভাৰতীয় জুলজিকেল ছ’চাইটি আৰু ভাৰতীয় হেলমিন্থ’লজিকেল ছ’চাইটিৰ ফেলো হিচাপেও তেওঁ ২০০৩–০৬ চনৰ ভিতৰত পৰিৱেশ, বন আৰু জলবায়ু পৰিৱৰ্তন মন্ত্ৰালয়ৰ শ্ৰেণীবিভাজন - পশু বিজ্ঞানৰ অধ্যক্ষ হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল।[6]
গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধ্যাপক আৰ পি চৌধুৰী এনডাউমেণ্ট বক্তৃতা, কলকাতাৰ প্ৰাণীবিজ্ঞান সমিতিৰ অধ্যাপক এম এম চক্ৰৱৰ্তী স্মৃতি বক্তৃতা আৰু ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় বিজ্ঞান একাডেমীৰ অধ্যাপিকা অৰ্চনা শৰ্মা সোঁৱৰণী বক্তৃতা আদি বহু বিজ্ঞান সন্মিলনত বীজ ভাষণ প্ৰদান কৰিছে।[15][1] তেওঁ পৰিৱেশ আৰু বন মন্ত্ৰালয়ৰ প্ৰাণী শ্ৰেণীবিভাজনৰ ই.কে. জানকী আম্মল বঁটা লাভ কৰিছে আৰু 2011 চনত ভাৰতীয় পৰজীৱী বিজ্ঞান সমিতিৰ জীৱনকালৰ সাফল্য বঁটা লাভ কৰিছে।[1] ভাৰত চৰকাৰে ২০১৬ চনত তেওঁক পদ্মশ্ৰীৰ অসামৰিক সন্মান প্ৰদান কৰে।[16]