ব্ৰাহ্মী লিপিসমূহ

এই প্ৰবন্ধটো ব্ৰাহ্মী লিপিসমূহৰৰ বিষয়ে। ব্ৰাহ্মী লিপিৰ বাবে ব্ৰাহ্মী লিপি চাওক।

ব্ৰাহ্মী লিপিসমূহ হ'ল আবুগিদা লিখন ব্যৱস্থাৰ এটা পৰিয়াল, যাক ভাৰতীয় লিপি বুলিও কোৱা হয়। সমগ্ৰ ভাৰতীয় উপমহাদেশ, দক্ষিণ-পূব এছিয়া আৰু পূব এছিয়াৰ কিছু অংশত ব্ৰাহ্মীক লিপি ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ব্ৰাহ্মীক লিপিৰ অন্তৰ্গত লিপিসমূহৰ আদি লিপি হ'ল ব্ৰাহ্মী লিপি। ব্ৰাহ্মী লিপি এটা প্ৰাচীন লিখন ব্যৱস্থাৰ নাম।^[1] যি খ্ৰীষ্টপূৰ্ব তৃতীয় শতিকাত সম্পূৰ্ণ বিকশিত লিপি হিচাপে প্ৰকাশ পাইছিল।^[2] ব্ৰাহ্মী লিপি হ'ল ধ্বনিগত বৰ্ণমালা লিপি, য’ত স্বৰবৰ্ণ আৰু ব্যঞ্জনবৰ্ণ পৃথক। ইয়াৰ বংশধৰ ব্ৰাহ্মিক লিপি আজিও সমগ্ৰ দক্ষিণ আৰু দক্ষিণ-পূব এছিয়াত ব্যৱহাৰ অব্যাহত আছে।^[3]

ইতিহাস

ব্ৰাহ্মী লিপিসমূহৰ উৎপত্তি হৈছিল ব্ৰাহ্মী লিপিৰ পৰা৷ ব্ৰাহ্মীৰ স্পষ্ট প্ৰমাণ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব তৃতীয় শতিকাৰ অৰ্থাৎ অশোকৰ ৰাজত্বকালৰ পৰাই পোৱা যায়, যিয়ে সাম্ৰাজ্যবাদী আদেশৰ বাবে লিপি ব্যৱহাৰ কৰিছিল৷ উত্তৰ ব্ৰাহ্মীয়ে গুপ্ত যুগত গুপ্ত লিপিৰ জন্ম দিছিল, যাৰ পৰা কালক্ৰমত বিভিন্ন শৈলীৰ লিপিৰ উৎপত্তি হৈছিল৷ সপ্তম বা অষ্টম শতিকাৰ দ্বাৰা বিকশিত এনে মধ্যযুগীয় লিপিৰ উল্লেখযোগ্য উদাহৰণ হ'ল নাগৰী, সিদ্ধম আৰু শাৰদা।

বৌদ্ধ ধৰ্মত সিদ্ধম লিপি বিশেষভাৱে গুৰুত্বপূৰ্ণ আছিল, কিয়নো ইয়াত বহুতো সূত্ৰ লিখা হৈছিল। সিদ্ধম হস্তলিপিৰ কলা আজিও জাপানত জীয়াই আছে৷ সম্ভৱতঃ বৌদ্ধ ধৰ্মৰ প্ৰসাৰৰ জৰিয়তে জাপানী লিখন শৈলীৰ আধুনিক কানা লিপিৰ উপস্থাপন আৰু অভিধানৰ ক্ৰম ভাৰতীয় লিপিৰ পৰাই উদ্ভৱ হোৱা বুলি বিশ্বাস কৰা হয়।

দক্ষিণ ব্ৰাহ্মীৰ বিকাশ ঘটি কদম্ব, পল্লৱ আৰু ভাটেলুট্টু লিপিলৈ, যিয়ে পাছলৈ দক্ষিণ ভাৰত আৰু দক্ষিণ-পূব এছিয়াৰ অন্যান্য লিপিলৈ বৈচিত্ৰ্যময় হৈ পৰে। ব্ৰাহ্মী লিপিসমূহ ভাৰতীয় শিক্ষাৰ প্ৰসাৰৰ যোগেদি বিয়পি পৰে। লিপিসমূহ স্বাভাৱিকতে দক্ষিণ-পূব এছিয়ালৈ বিয়পি পৰিছিল, বাণিজ্যিক পথৰ বন্দৰসমূহত।^[4] এই ব্যৱসায়িক স্থানসমূহত ভাৰতৰ পৰা উৎপত্তি হোৱা লিপি ব্যৱহাৰ কৰা সংস্কৃত ভাষাত প্ৰাচীন শিলালিপি পোৱা গৈছে। প্ৰথমতে ভাৰতীয় ভাষাত শিলালিপি তৈয়াৰ কৰা হৈছিল যদিও পিছলৈ সেই লিপিৰ সহায়ত স্থানীয় দক্ষিণ-পূব এছিয়াৰ ভাষা লিখা হৈছিল। ইয়াৰ পিছত স্থানীয় জাতৰ লিপিৰ বিকাশ ঘটিছিল। অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত লিপিসমূহ বিচ্ছিন্ন হৈ আঞ্চলিক লিপিলৈ পৃথক হৈছিল।^[5]

• 
  অশোকৰ ষষ্ঠ স্তম্ভ আদেশৰ এটা খণ্ড, ব্ৰাহ্মী লিপিত
• 
  উপমহাদেশৰ পৰা ব্ৰাহ্মিক লিপি পৰিয়ালৰ (আৰু খাৰোষ্ঠী) প্ৰসাৰ।

দক্ষিণ ভাৰতীয় ব্ৰাহ্মীৰ ভিতৰত প্ৰাচীন কন্নড়, পল্লৱ আৰু ভট্টেলুট্টু লিপি অধিক প্ৰধান। এই লিপিসমূহে দক্ষিণ আৰু দক্ষিণ-পূব এছিয়াত বিভিন্ন শ্ৰেণীত শাখা-প্ৰশাখা বিস্তৃত কৰিছিল।

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব তৃতীয় শতিকাত ভাট্টিপ্ৰ’লু বৌদ্ধ ধৰ্মৰ কেন্দ্ৰবিন্দু হৈ পৰে আৰু এই ঠাইৰ পৰাই বৌদ্ধ ধৰ্ম পূব এছিয়ালৈ বিয়পি পৰে। কাকতলীয়াকৈ ক’বলৈ গ’লে বৰ্তমানৰ তেলুগু লিপি এই ভাট্টিপ্ৰ’লু বা কন্নড়-তেলুগু লিপিৰ পৰাই উদ্ভৱ হৈছে।

প্ৰথমতে তামিল ব্ৰাহ্মী লিপিৰ ক্ৰমান্বয়ে বিকাশ ঘটিছিল, যাৰ বাবে বৰ্তমানৰ তামিল লিপিত অন্যান্য ভাৰতীয় লিপিৰ দৰে বৰ্ণমালাত তুলনামূলকভাৱে কম সংখ্যক আখৰ আছে, মহাপ্ৰাণ আৰু সঘোষ বৰ্ণৰ কোনো পৃথক স্থান নাই।

বৈশিষ্ট্য

কিছুমান বৈশিষ্ট্য, যিবোৰ বেছিভাগ লিপিতে উপস্থিত যদিও সকলো লিপিতে নহয়, সেইবোৰ হ’ল-

• প্ৰতিটো ব্যঞ্জনবৰ্ণৰ এটা অন্তৰ্নিহিত স্বৰবৰ্ণ থাকে যিটো সাধাৰণতে এটা চুটি 'ə' (অসমীয়া, বাংলা আৰু ওড়িয়াত ধ্বনি সলনি হোৱাৰ বাবে ধ্বনি /ɔ/ হয়)। আন স্বৰবৰ্ণবোৰ বৰ্ণত যোগ দি লিখা হয়। সংস্কৃতত বিৰাম/হলন্ত/হসন্ত বুলি জনাজাত এটা চিহ্ন ব্যৱহাৰ কৰি অন্তৰ্নিহিত স্বৰবৰ্ণৰ অনুপস্থিতি বুজাব পাৰি, যদিও ইয়াৰ ব্যৱহাৰ কমেইহে হয়।
• প্ৰতিটো স্বৰবৰ্ণৰ দুটা ৰূপ থাকে, ব্যঞ্জনবৰ্ণৰ লগত সংলগ্ন নহ’লে এটা স্বতন্ত্ৰ ৰূপ আৰু ব্যঞ্জনবৰ্ণৰ লগত সংলগ্ন হ’লে এটা নিৰ্ভৰশীল ৰূপ। লিপিৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি ব্যঞ্জনবৰ্ণৰ বাওঁফালে, সোঁফালে, ওপৰত, তলত বা বাওঁ আৰু সোঁ দুয়োফালে ৰাখিব পাৰি।
• ব্যঞ্জনবৰ্ণ (দেৱনাগৰীত ৪ টালৈকে) বৰ্ণ একত্ৰিত কৰিব পাৰি। বেছিভাগ লিপিতেই ‘ৰ’ বৰ্ণটো অন্য ব্যঞ্জনবৰ্ণৰ লগত যুক্ত হ'লে বিশেষ চিহ্ন ব্যৱহৃত হয়।
• অনুনাসিক স্বৰধ্বনি আৰু সঘোষ স্বৰক চিহ্নিত কৰিবলৈ স্বৰবৰ্ণ অথবা স্বৰচিহ্নৰ লগত নিৰ্দিষ্ট চিহ্ন ব্যৱহৃত হয়। ‌ এই বৰ্ণানুক্ৰমিক ক্ৰমটো হ'ল: স্বৰবৰ্ণ, কণ্ঠ্য ব্যঞ্জনবৰ্ণ, তালব্য ব্যঞ্জনবৰ্ণ, মূৰ্ধন্য ব্যঞ্জনবৰ্ণ, দন্ত্য ব্যঞ্জনবৰ্ণ, ওষ্ঠ্য ব্যঞ্জনবৰ্ণ, অন্তঃস্থ ব্যঞ্জনবৰ্ণ, উষ্ম ব্যঞ্জনবৰ্ণ আৰু অন্যান্য ব্যঞ্জনবৰ্ণ। প্ৰতিটো ব্যঞ্জনবৰ্ণৰ গোটত চাৰিটা বৰ্ণ (সম্ভাব্য ঘোষতা আৰু শ্বাসপ্ৰাণৰ ভিত্তিত) আৰু এটা নাসিক বৰ্ণ থাকে।

তুলনা

স্বৰবৰ্ণ

ISO
	a	ka	ā	kā	ê	kê	ô	kô	i	ki	ī	kī	u	ku	ū	kū	e	ke	ē	kē	ai	kai	o	ko	ō	kō	au	kau	ə	kə	r̥	kr̥	r̥̄	kr̥̄	l̥	kl̥	l̥̄	kl̥̄	aṁ	kaṁ	aḥ	kaḥ	k
অশোকা ব্ৰাহ্মী	𑀅	𑀓	𑀆	𑀓𑀸					𑀇	𑀓𑀺	𑀈	𑀓𑀻	𑀉	𑀓𑀼	𑀊	𑀓𑀽			𑀏	𑀓𑁂	𑀐	𑀓𑁃			𑀑	𑀓𑁄	𑀒	𑀓𑁅			𑀋	𑀓𑀾	𑀌	𑀓𑀿	𑀍	𑀓𑁀	𑀎	𑀓𑁁	𑀅𑀁	𑀓𑀁	𑀅𑀂	𑀓𑀂	𑀓𑁆
অসমীয়া-বাংলা	অ	ক	আ	কা	অ্যা	ক্যা			ই	কি	ঈ	কী	উ	কু	ঊ	কূ			এ	কে	ঐ	কৈ			ও	কো	ঔ	কৌ			ঋ	কৃ	ৠ	কৄ	ঌ	কৢ	ৡ	কৣ	অং	কং	অঃ	কঃ	ক্
তিৰহুতা	𑒁	𑒏	𑒂	𑒏𑒰					𑒃	𑒏𑒱	𑒄	𑒏𑒲	𑒅	𑒏𑒳	𑒆	𑒏𑒴		𑒏𑒺	𑒋	𑒏𑒹	𑒌	𑒏𑒻		𑒏𑒽	𑒍	𑒏𑒼	𑒎	𑒏𑒾			𑒇	𑒏𑒵	𑒈	𑒏𑒶	𑒉	𑒏𑒷	𑒊	𑒏𑒸	𑒁𑓀	𑒏𑓀	𑒁𑓁	𑒏𑓁	𑒏𑓂
নেৱা	𑐀	𑐎	𑐁	𑐎𑐵					𑐂	𑐎𑐶	𑐃	𑐎𑐷	𑐄	𑐎𑐸	𑐅	𑐎𑐹			𑐊	𑐎𑐾	𑐋	𑐎𑐿			𑐌	𑐎𑑀	𑐍	𑐎𑑁			𑐆	𑐎𑐺	𑐇	𑐎𑐻	𑐈	𑐎𑐼	𑐉	𑐎𑐽	𑐀𑑄	𑐎𑑄	𑐀𑑅	𑐎𑑅	𑐎𑑂
ওড়িয়া	ଅ	କ	ଆ	କା					ଇ	କି	ଈ	କୀ	ଉ	କୁ	ଊ	କୂ			ଏ	କେ	ଐ	କୈ			ଓ	କୋ	ଔ	କୌ			ଋ	କୃ	ୠ	କୄ	ଌ	କୢ	ୡ	କୣ	ଅଂ	କଂ	ଅଃ	କଃ	କ୍
দেৱনাগৰী	अ	क	आ	का	ॲ	कॅ	ऑ	कॉ	इ	कि	ई	की	उ	कु	ऊ	कू	ऎ	कॆ	ए	के	ऐ	कै	ऒ	कॊ	ओ	को	औ	कौ			ऋ	कृ	ॠ	कॄ	ऌ	कॢ	ॡ	कॣ	अं	कं	अः	कः	क्
কৈথী	𑂃	𑂍	𑂄	𑂍𑂰					𑂅	𑂍𑂱	𑂆	𑂍𑂲	𑂇	𑂍𑂳	𑂈	𑂍𑂴			𑂉	𑂍𑂵	𑂊	𑂍𑂶			𑂋	𑂍𑂷	𑂌	𑂍𑂸											𑂃𑂁	𑂍𑂁	𑂃𑂂	𑂍𑂂	𑂍𑂹
গুজৰাটী	અ	ક	આ	કા	ઍ	કૅ	ઑ	કૉ	ઇ	કિ	ઈ	કી	ઉ	કુ	ઊ	કૂ			એ	કે	ઐ	કૈ			ઓ	કો	ઔ	કૌ			ઋ	કૃ	ૠ	કૄ	ઌ	કૢ	ૡ	કૣ	અં	કં	અઃ	કઃ	ક્,ક્‍
গুৰমুখী	ਅ	ਕ	ਆ	ਕਾ					ਇ	ਕਿ	ਈ	ਕੀ	ਉ	ਕੁ	ਊ	ਕੂ			ਏ	ਕੇ	ਐ	ਕੈ			ਓ	ਕੋ	ਔ	ਕੌ											ਅਂ	ਕਂ	ਅਃ	ਕਃ	ਕ੍
ছিলঠীয়া নাগৰী		ꠇ	ꠀ	ꠇꠣ					ꠁ	ꠇꠤ			ꠃ	ꠇꠥ					ꠄ	ꠇꠦ	ꠅꠂ	ꠇꠂ			ꠅ	ꠇꠧ													ꠀꠋ	ꠇꠋ			ꠇ꠆
তিব্বতী	ཨ	ཀ	ཨཱ	ཀཱ					ཨི	ཀི	ཨཱི	ཀཱི	ཨུ	ཀུ	ཨཱུ	ཀཱུ			ཨེ	ཀེ	ཨཻ	ཀཻ			ཨོ	ཀོ	ཨཽ	ཀཽ			རྀ	ཀྲྀ	རཱྀ	ཀཷ	ལྀ	ཀླྀ	ལཱྀ	ཀླཱྀ	ཨཾ	ཀཾ	ཨཿ	ཀཿ	ཀ྄
মীতৈ (মণিপুৰী)	ꯑ	ꯀ	ꯑꯥ	ꯀꯥ					ꯏ	ꯀꯤ	ꯑꫫ	ꯀꫫ	ꯎ	ꯀꯨ	ꯑꫬ	ꯀꫬ			ꯑꯦ	ꯀꯦ	ꯑꯩ	ꯀꯩ			ꯑꯣ	ꯀꯣ	ꯑꯧ	ꯀꯧ											ꯑꯪ	ꯀꯪ	ꯑꫵ	ꯀꫵ	ꯛ
লেপচা	ᰣ	ᰀ	ᰣᰦ	ᰀᰦ					ᰣᰧ	ᰀᰧ	ᰣᰧᰶ	ᰀᰧᰶ	ᰣᰪ	ᰀᰪ	ᰣᰫ	ᰀᰫ			ᰣᰬ	ᰀᰬ					ᰣᰨ	ᰀᰨ	ᰣᰩ	ᰀᰩ											ᰣᰴ	ᰀᰴ
লিম্বু	ᤀ	ᤁ	ᤀᤠ	ᤁᤠ					ᤀᤡ	ᤁᤡ	ᤀᤡ᤺	ᤁᤡ᤺	ᤀᤢ	ᤁᤢ	ᤀᤢ᤺	ᤁᤢ᤺	ᤀᤧ	ᤁᤧ	ᤀᤣ	ᤁᤣ	ᤀᤤ	ᤁᤤ	ᤀᤨ	ᤁᤨ	ᤀᤥ	ᤁᤥ	ᤀᤦ	ᤁᤦ											ᤀᤲ	ᤁᤲ			ᤁ᤻
তামিল	அ	க	ஆ	கா					இ	கி	ஈ	கீ	உ	கு	ஊ	கூ	எ	கெ	ஏ	கே	ஐ	கை	ஒ	கொ	ஓ	கோ	ஔ	கௌ											அஂ	கஂ	அஃ	கஃ	க்
কন্নড়	ಅ	ಕ	ಆ	ಕಾ					ಇ	ಕಿ	ಈ	ಕೀ	ಉ	ಕು	ಊ	ಕೂ	ಎ	ಕೆ	ಏ	ಕೇ	ಐ	ಕೈ	ಒ	ಕೊ	ಓ	ಕೋ	ಔ	ಕೌ			ಋ	ಕೃ	ೠ	ಕೄ	ಌ	ಕೢ	ೡ	ಕೣ	అం	ಕಂ	అః	ಕಃ	ಕ್
তেলুগু	అ	క	ఆ	కా					ఇ	కి	ఈ	కీ	ఉ	కు	ఊ	కూ	ఎ	కె	ఏ	కే	ఐ	కై	ఒ	కొ	ఓ	కో	ఔ	కౌ			ఋ	కృ	ౠ	కౄ	ఌ	కౢ	ౡ	కౣ	అం	కం	అః	కః	క్
সিংহল	අ	ක	ආ	කා	ඇ	කැ	ඈ	කෑ	ඉ	කි	ඊ	කී	උ	කු	ඌ	කූ	එ	කෙ	ඒ	කේ	ඓ	කෛ	ඔ	කො	ඕ	කෝ	ඖ	කෞ			ඍ	කෘ	ඎ	කෲ	ඏ	කෟ	ඐ	කෳ	අං	කං	අඃ	කඃ	ක්
মালয়ালম	അ	ക	ആ	കാ					ഇ	കി	ഈ	കീ	ഉ	കു	ഊ	കൂ	എ	കെ	ഏ	കേ	ഐ	കൈ	ഒ	കൊ	ഓ	കോ	ഔ	കൗ			ഋ	കൃ	ൠ	കൄ	ഌ	കൢ	ൡ	കൣ	അം	കം	അഃ	കഃ	ക്,ക്‍
চাকমা	𑄃𑄧	𑄇𑄧	𑄃	𑄇	𑄃𑄬𑄬	𑄇𑄬𑄬	𑄃𑅅	𑄇𑅅	𑄄, 𑄃𑄨	𑄇𑄨	𑄃𑄩	𑄇𑄩	𑄅, 𑄃𑄪	𑄇𑄪	𑄃𑄫	𑄇𑄫			𑄆, 𑄃𑄬	𑄇𑄬	𑄃𑄰	𑄇𑄰			𑄃𑄮	𑄇𑄮	𑄃𑄯	𑄇𑄯											𑄃𑄧𑄁	𑄇𑄧𑄁	𑄃𑄧𑄂	𑄇𑄧𑄂	𑄇𑄴
বাৰ্মীজ	အ	က	အာ	ကာ					ဣ	ကိ	ဤ	ကီ	ဥ	ကု	ဦ	ကူ			ဧ	ကေ	အဲ	ကဲ	ဩ	ကော			အောင်	ကောင်			ၒ	ကၖ	ၓ	ကၗ	ၔ	ကၘ	ၕ	ကၙ	အံ	ကံ	အး	ကး	က်
টাই থাম	ᩋ	ᨠ	ᩋᩣ	ᨠᩣ/ᨠᩤ	ᩋᩯ	ᨠᩯ	(ᩋᩬᩴ,ᩋᩳ)	(ᨠᩬᩴ,ᨠᩳ)	ᩍ	ᨠᩥ	ᩎ	ᨠᩦ	ᩏ	ᨠᩩ	ᩐ	ᨠᩪ	(ᩋᩮᩡ)	(ᨠᩮᩡ)	ᩑ	ᨠᩮ	ᩋᩱ	ᨠᩱ	(ᩋᩰᩡ)	(ᨠᩰᩡ)	ᩒ,ᩋᩰ	ᨠᩰ,ᨠᩮᩣ	ᩋᩮᩢᩣ,ᩋᩯᩣ,ᩐᩣ	ᨠᩮᩢᩣ,ᨠᩮᩫᩣ,ᨠᩯᩣ			ᩁᩂ	ᨠᩂ							ᩋᩴ	ᨠᩴ	ᩋᩡ	ᨠᩡ	ᨠ᩺,ᨠ᩼
টাই লুই	ᦀ	ᦂ	ᦀᦱ	ᦂᦱ	ᦶᦀ	ᦶᦂ	(ᦀᦸ)	(ᦂᦸ)	ᦀᦲᦰ	ᦂᦲᦰ	ᦀᦲ	ᦂᦲ	ᦀᦳ	ᦂᦳ	ᦀᦴ	ᦂᦴ	(ᦵᦀᦰ)	(ᦵᦂᦰ)	ᦵᦀ	ᦵᦂ	ᦺᦀ	ᦺᦂ	(ᦷᦀᦰ)	(ᦷᦂᦰ)	ᦷᦀ	ᦷᦂ	ᦀᧁ	ᦂᧁ													ᦀᦰ	ᦂᦰ	ᧅ
খ্‌মেৰ	អ	ក	អា	កា					ឥ	កិ	ឦ	កី	ឧ	កុ	ឩ	កូ			ឯ	កេ	ឰ	កៃ			ឱ	កោ	ឳ	កៅ			ឫ	ក្ឫ	ឬ	ក្ឬ	ឭ	ក្ឭ	ឮ	ក្ឮ	អំ	កំ	អះ	កះ	ក៑
থাই	อ (อะ)	ก (กะ)	อา	กา	แอ	แก	(ออ)	(กอ)	อิ	กิ	อี	กี	อุ	กุ	อู	กู	(เอะ)	(เกะ)	เอ	เก	ไอ,ใอ	ไก,ใก	(โอะ)	(โกะ)	โอ	โก	เอา	เกา			ฤ	กฺฤ	ฤๅ	กฺฤๅ	ฦ	กฺฦ	ฦๅ	กฺฦๅ	อํ	กํ	อะ (อะฮฺ)	กะ (กะฮฺ)	กฺ (ก/ก์)
লাও	ອະ	ກະ	ອາ	ກາ	ແອ	ແກ	(ອອ)	(ກອ)	ອິ	ກິ	ອີ	ກີ	ອຸ	ກຸ	ອູ	ກູ	(ແອະ)	(ແກະ)	ເອ	ເກ	ໄອ,ໃອ	ໄກ,ໃກ	(ໂອະ)	(ໂກະ)	ໂອ	ໂກ	ເອົາ,ອາວ	ເກົາ,ກາວ											ອํ	ກํ	ອະ	ກະ	ກ
চাম	ꨀ	ꨆ	ꨀꨩ	ꨆꨩ					ꨁ	ꨆꨪ	ꨁꨩ	ꨆꨫ	ꨂ	ꨆꨭ	ꨂꨩ	ꨆꨭꨩ			ꨃ	ꨆꨯꨮ	ꨄ	ꨆꨰ			ꨅ	ꨆꨯ	ꨀꨯꨱ	ꨆꨯꨱ			ꨣꨮ	ꨆꨴꨮ	ꨣꨮꨩ	ꨆꨴꨮꨩ	ꨤꨮ	ꨆꨵꨮ	ꨤꨮꨩ	ꨆꨵꨮꨩ	ꨀꩌ	ꨆꩌ	ꨀꩍ	ꨆꩍ	ꩀ
কাৱী	𑼄	𑼒	𑼅	𑼒𑼴					𑼆	𑼒𑼶	𑼇	𑼒𑼷	𑼈	𑼒𑼸	𑼉	𑼒𑼹	𑼎	𑼒𑼾			𑼏	𑼒𑼿	𑼐	𑼒𑼾𑼴			𑼐𑼴	𑼒𑼿𑼴	𑼄𑽀	𑼒𑽀	𑼊	𑼒𑼺	𑼊𑼴	𑼒𑼺𑼴	𑼌	𑼒𑽂𑼌	𑼍	𑼒𑽂𑼭𑽀𑼴	𑼄𑼁	𑼒𑼁	𑼄𑼃	𑼒𑼃	𑼒𑽁
বালিনীজ	ᬅ	ᬓ	ᬆ	ᬓᬵ					ᬇ	ᬓᬶ	ᬈ	ᬓᬷ	ᬉ	ᬓᬸ	ᬊ	ᬓᬹ	ᬏ	ᬓᬾ			ᬐ	ᬓᬿ	ᬑ	ᬓᭀ			ᬒ	ᬓᭁ	ᬅᭂ	ᬓᭂ	ᬋ	ᬓᬺ	ᬌ	ᬓᬻ	ᬍ	ᬓᬼ	ᬎ	ᬓᬽ	ᬅᬂ	ᬓᬂ	ᬅᬄ	ᬓᬄ	ᬓ᭄
জাভানীজ	ꦄ	ꦏ	ꦄꦴ	ꦏꦴ					ꦆ	ꦏꦶ	ꦇ	ꦏꦷ	ꦈ	ꦏꦸ	ꦈꦴ	ꦏꦹ	ꦌ	ꦏꦺ			ꦍ	ꦏꦻ	ꦎ	ꦏꦺꦴ			ꦎꦴ	ꦏꦻꦴ	ꦄꦼ	ꦏꦼ	ꦉ	ꦏꦽ	ꦉꦴ	ꦏꦽꦴ	ꦊ	ꦏ꧀ꦊ	ꦋ	ꦏ꧀ꦋ	ꦄꦁ	ꦏꦁ	ꦄꦃ	ꦏꦃ	ꦏ꧀
ছুন্দানীজ	ᮃ	ᮊ							ᮄ	ᮊᮤ			ᮅ	ᮊᮥ			ᮆ	ᮊᮦ					ᮇ	ᮊᮧ					ᮈ	ᮊᮨ	ᮻ	ᮊ᮪ᮻ			ᮼ	ᮊ᮪ᮼ			ᮃᮀ	ᮊᮀ	ᮃᮂ	ᮊᮂ	ᮊ᮪
লোন্তাৰা	ᨕ	ᨀ							ᨕᨗ	ᨀᨗ			ᨕᨘ	ᨀᨘ			ᨕᨙ	ᨀᨙ					ᨕᨚ	ᨀᨚ					ᨕᨛ	ᨀᨛ
মাকাছাৰ	𑻱	𑻠							𑻱𑻳	𑻠𑻳			𑻱𑻴	𑻠𑻴			𑻱𑻵	𑻠𑻵					𑻱𑻶	𑻠𑻶
ৰেজাং	ꥆ	ꤰ			ꥆꥎ	ꤰꥎ	ꥆꥍ	ꤰꥍ	ꥆꥇ	ꤰꥇ			ꥆꥈ	ꤰꥈ			ꥆꥉ	ꤰꥉ			ꥆꥊ	ꤰꥊ	ꥆꥋ	ꤰꥋ			ꥆꥌ	ꤰꥌ											ꥆꥏ	ꤰꥏ	ꥆꥒ	ꤰꥒ	ꤰ꥓
বাতাক (তোবা)	ᯀ	ᯂ							ᯤ	ᯂᯪ			ᯥ	ᯂᯮ				ᯂᯩ						ᯂᯬ															ᯀᯰ	ᯂᯰ	ᯀᯱ	ᯂᯱ	ᯂ᯲
ব্যেব্যীন	ᜀ	ᜃ							ᜁ	ᜃᜒ			ᜂ	ᜃᜓ			ᜁ	ᜃᜒ					ᜂ	ᜃᜓ																			ᜃ᜔
বুহিদ	ᝀ	ᝃ							ᝁ	ᝃᝒ			ᝂ	ᝃᝓ
হানুনুও	ᜠ	ᜣ							ᜡ	ᜣᜲ			ᜢ	ᜣᜳ																													ᜣ᜴
তাগ্‌বান্‌ৱা	ᝠ	ᝣ							ᝡ	ᝣᝲ			ᝢ	ᝣᝳ
ISO	a	ka	ā	kā	ê	kê	ô	kô	i	ki	ī	kī	u	ku	ū	kū	e	ke	ē	kē	ai	kai	o	ko	ō	kō	au	kau	ə	kə	r̥	kr̥	r̥̄	kr̥̄	l̥	kl̥	l̥̄	kl̥̄	aṁ	kaṁ	aḥ	kaḥ	k
	a		ā		ê		ô		i		ī		u		ū		e		ē		ai		o		ō		au		ə		r̥		r̥̄		l̥		l̥̄		ṁ		ḥ

ব্যঞ্জনবৰ্ণ

ISO	ka	kha	ga	gha	ṅa	ca	cha	ja	jha	ña	ṭa	ṭha	ḍa	ḍha	ṇa	ta	tha	da	dha	na	ṉa	pa	pha/fa	ba	bha	ma	ya	ẏa	ra	ṟa	la	ḷa	ḻa	va	śa	ṣa	sa	ha	kṣa	ṯa
অশোকা ব্ৰাহ্মী	𑀓	𑀔	𑀕	𑀖	𑀗	𑀘	𑀙	𑀚	𑀛	𑀜	𑀝	𑀞	𑀟	𑀠	𑀡	𑀢	𑀣	𑀤	𑀥	𑀦		𑀧	𑀨	𑀩	𑀪	𑀫	𑀬		𑀭		𑀮	𑀴		𑀯	𑀰	𑀱	𑀲	𑀳
অসমীয়া -বাংলা	ক	খ	গ	ঘ	ঙ	চ	ছ	জ	ঝ	ঞ	ট	ঠ	ড	ঢ	ণ	ত	থ	দ	ধ	ন		প	ফ	ব	ভ	ম	য	য়	ৰ / ব়		ল			ৱ	শ	ষ	স	হ	ক্ষ	ৎ
তিৰহুতা	𑒏	𑒐	𑒑	𑒒	𑒓	𑒔	𑒕	𑒖	𑒗	𑒘	𑒙	𑒚	𑒛	𑒜	𑒝	𑒞	𑒟	𑒠	𑒡	𑒢		𑒣	𑒤	𑒥	𑒦	𑒧	𑒨		𑒩		𑒪				𑒬	𑒭	𑒮	𑒯
নেৱা প্ৰচলিত	𑐎	𑐏	𑐐	𑐑	𑐒	𑐔	𑐕	𑐖	𑐗	𑐘	𑐚	𑐛	𑐜	𑐝	𑐞	𑐟	𑐠	𑐡	𑐢	𑐣	𑐣𑑆	𑐥	𑐦	𑐧	𑐨	𑐩	𑐫	𑐫𑑆	𑐬	𑐬𑑆	𑐮	𑐮𑑆	𑐲𑑆	𑐰	𑐱	𑐲	𑐳	𑐴	𑐎𑑂𑐲
ওড়িয়া	କ	ଖ	ଗ	ଘ	ଙ	ଚ	ଛ	ଜ	ଝ	ଞ	ଟ	ଠ	ଡ	ଢ	ଣ	ତ	ଥ	ଦ	ଧ	ନ		ପ	ଫ	ବ	ଭ	ମ	ଯ	ୟ	ର		ଲ	ଳ		ୱ	ଶ	ଷ	ସ	ହ	କ୍ଷ
দেৱনাগৰী	क	ख	ग	घ	ङ	च	छ	ज	झ	ञ	ट	ठ	ड	ढ	ण	त	थ	द	ध	न	ऩ	प	फ	ब	भ	म	य	य़	र	ऱ	ल	ळ	ऴ	व	श	ष	स	ह	क्ष
কৈথী	𑂍	𑂎	𑂏	𑂐	𑂑	𑂒	𑂓	𑂔	𑂕	𑂖	𑂗	𑂘	𑂙	𑂛	𑂝	𑂞	𑂟	𑂠	𑂡	𑂢		𑂣	𑂤	𑂥	𑂦	𑂧	𑂨		𑂩		𑂪			𑂫	𑂬	𑂭	𑂮	𑂯
গুজৰাটী	ક	ખ	ગ	ઘ	ઙ	ચ	છ	જ	ઝ	ઞ	ટ	ઠ	ડ	ઢ	ણ	ત	થ	દ	ધ	ન		પ	ફ	બ	ભ	મ	ય		ર		લ	ળ		વ	શ	ષ	સ	હ	ક્ષ
গুৰমুখী	ਕ	ਖ	ਗ	ਘ	ਙ	ਚ	ਛ	ਜ	ਝ	ਞ	ਟ	ਠ	ਡ	ਢ	ਣ	ਤ	ਥ	ਦ	ਧ	ਨ		ਪ	ਫ	ਬ	ਭ	ਮ	ਯ		ਰ		ਲ	ਲ਼		ਵ	ਸ਼		ਸ	ਹ
ছিলঠীয়া নাগৰী	ꠇ	ꠈ	ꠉ	ꠊ		ꠌ	ꠍ	ꠎ	ꠏ		ꠐ	ꠑ	ꠒ	ꠓ		ꠔ	ꠕ	ꠖ	ꠗ	ꠘ		ꠙ	ꠚ	ꠛ	ꠜ	ꠝ			ꠞ		ꠟ						ꠡ	ꠢ
তিব্বতী	ཀ	ཁ	ག	གྷ	ང	ཅ	ཆ	ཇ	ཛྷ	ཉ	ཊ	ཋ	ཌ	ཌྷ	ཎ	ཏ	ཐ	ད	དྷ	ན		པ	ཕ	བ	བྷ	མ	ཡ		ར	ཬ	ལ			ཝ	ཤ	ཥ	ས	ཧ
মীতৈ (মণিপুৰী)	ꯀ	ꯈ	ꯒ	ꯘ	ꯉ	ꯆ	ꫢ	ꯖ	ꯓ	ꫣ	ꫤ	ꫥ	ꫦ	ꫧ	ꫨ	ꯇ	ꯊ	ꯗ	ꯙ	ꯅ		ꯄ	ꯐ	ꯕ	ꯚ	ꯃ	ꯌ		ꯔ		ꯂ			ꯋ	ꫩ	ꫪ	ꯁ	ꯍ
লেপচা	ᰀ	ᰂ	ᰃ		ᰅ	ᰆ	ᰇ	ᰈ		ᰉ	ᱍ	ᱎ	ᱏ			ᰊ	ᰋ	ᰌ		ᰍ		ᰎ	ᰐ	ᰓ		ᰕ	ᰚ		ᰛ		ᰜ			ᰟ	ᰡ	ᰡ᰷	ᰠ	ᰝ
লিম্বু	ᤁ	ᤂ	ᤃ	ᤄ	ᤅ	ᤆ	ᤇ	ᤈ	ᤉ	ᤊ						ᤋ	ᤌ	ᤍ	ᤎ	ᤏ		ᤐ	ᤑ	ᤒ	ᤓ	ᤔ	ᤕ		ᤖ		ᤗ			ᤘ	ᤙ	ᤚ	ᤛ	ᤜ
গ্ৰন্থ	𑌕	𑌖	𑌗	𑌘	𑌙	𑌚	𑌛	𑌜	𑌝	𑌞	𑌟	𑌠	𑌡	𑌢	𑌣	𑌤	𑌥	𑌦	𑌧	𑌨		𑌪	𑌫	𑌬	𑌭	𑌮	𑌯		𑌰		𑌲	𑌳		𑌵	𑌶	𑌷	𑌸	𑌹	𑌕𑍍𑌷
তামিল	க				ங	ச		ஜ		ஞ	ட				ண	த				ந	ன	ப				ம	ய		ர	ற	ல	ள	ழ	வ	ஶ	ஷ	ஸ	ஹ	க்ஷ
কন্নড়	ಕ	ಖ	ಗ	ಘ	ಙ	ಚ	ಛ	ಜ	ಝ	ಞ	ಟ	ಠ	ಡ	ಢ	ಣ	ತ	ಥ	ದ	ಧ	ನ		ಪ	ಫ	ಬ	ಭ	ಮ	ಯ		ರ	ಱ	ಲ	ಳ	ೞ	ವ	ಶ	ಷ	ಸ	ಹ	ಕ್ಷ
তেলুগু	క	ఖ	గ	ఘ	ఙ	చ	ఛ	జ	ఝ	ఞ	ట	ఠ	డ	ఢ	ణ	త	థ	ద	ధ	న		ప	ఫ	బ	భ	మ	య		ర	ఱ	ల	ళ	ఴ	వ	శ	ష	స	హ	క్ష
সিংহল	ක	ඛ	ග	ඝ	ඞ	ච	ඡ	ජ	ඣ	ඤ	ට	ඨ	ඩ	ඪ	ණ	ත	ථ	ද	ධ	න		ප	ඵ	බ	භ	ම	ය		ර		ල	ළ		ව	ශ	ෂ	ස	හ	ක්‍ෂ
মালয়ালম	ക	ഖ	ഗ	ഘ	ങ	ച	ഛ	ജ	ഝ	ഞ	ട	ഠ	ഡ	ഢ	ണ	ത	ഥ	ദ	ധ	ന	ഩ	പ	ഫ	ബ	ഭ	മ	യ		ര	റ	ല	ള	ഴ	വ	ശ	ഷ	സ	ഹ	ക്ഷ	ഺ
ʼPhags-pa	ꡀ	ꡁ	ꡂ	ꡂꡜ	ꡃ	ꡄ	ꡅ	ꡆ	ꡆꡜ	ꡇ	ꡩ	ꡪ	ꡫ	ꡫꡜ	ꡬ	ꡈ	ꡉ	ꡊ	ꡊꡜ}}	ꡋ		ꡌ	ꡍ	ꡎ	ꡎꡜ	ꡏ	ꡗ		ꡘ		ꡙ			ꡓ	ꡚ		ꡛ	ꡜ
চাকমা	𑄇	𑄈	𑄉	𑄊	𑄋	𑄌	𑄍	𑄎	𑄏	𑄐	𑄑	𑄒	𑄓	𑄔	𑄕	𑄖	𑄗	𑄘	𑄙	𑄚		𑄛	𑄜	𑄝	𑄞	𑄟	𑄠	𑄡	𑄢		𑄣	𑅄		𑄤			𑄥	𑄦
বাৰ্মীজ	က	ခ	ဂ	ဃ	င	စ	ဆ	ဇ	ဈ	ဉ /  ည	ဋ	ဌ	ဍ	ဎ	ဏ	တ	ထ	ဒ	ဓ	န		ပ	ဖ	ဗ	ဘ	မ	ယ		ရ		လ	ဠ		ဝ	ၐ	ၑ	သ	ဟ
টাই থাম	ᨠ	ᨡ,ᨢ	ᨣ,ᨤ	ᨥ	ᨦ	ᨧ	ᨨ	ᨩ,ᨪ	ᨫ	ᨬ	ᨭ	ᨮ	ᨯ	ᨰ	ᨱ	ᨲ	ᨳ	ᨴ	ᨵ	ᨶ		ᨷ,ᨸ	ᨹ,ᨺ	ᨻ,ᨼ	ᨽ	ᨾ	ᨿ,ᩀ		ᩁ		ᩃ	ᩊ		ᩅ	ᩆ	ᩇ	ᩈ	ᩉ,ᩌ
টাই লুই	ᦂ	ᦃ	ᦅ,ᦆ		ᦇ	ᦈ		ᦋ,ᦌ					ᦡ,ᦤ			ᦎ	ᦏ	ᦑ	ᦒ	ᦓ		ᦢ,ᦥ,ᦔ	ᦕ,ᦚ	ᦗ,ᦝ	ᦘ	ᦙ	ᦍ,ᦊ		ᦣ		ᦟ			ᦞ			ᦉ	ᦠ
খ্‌মেৰ	ក	ខ	គ	ឃ	ង	ច	ឆ	ជ	ឈ	ញ	ដ	ឋ	ឌ	ឍ	ណ	ត	ថ	ទ	ធ	ន		ប	ផ	ព	ភ	ម	យ		រ		ល	ឡ		វ	ឝ	ឞ	ស	ហ
থাই	ก	ข,ฃ	ค,ฅ	ฆ	ง	จ	ฉ	ช,ซ	ฌ	ญ	ฎ,ฏ	ฐ	ฑ	ฒ	ณ	ด,ต	ถ	ท	ธ	น		บ,ป	ผ,ฝ	พ,ฟ	ภ	ม	ย		ร		ล	ฬ		ว	ศ	ษ	ส	ห,ฮ
লাও	ກ	ຂ	ຄ	ຆ	ງ	ຈ	ຉ	ຊ	ຌ	ຎ	ຏ	ຐ	ຑ	ຒ	ຓ	ດ,ຕ	ຖ	ທ	ຘ	ນ		ບ,ປ	ຜ,ຝ	ພ,ຟ	ຠ	ມ	ຍ		ຣ		ລ	ຬ		ວ	ຨ	ຩ	ສ	ຫ
চাম	ꨆ	ꨇ	ꨈ	ꨉ	ꨋ	ꨌ	ꨍ	ꨎ	ꨏ	ꨑ						ꨓ	ꨔ	ꨕ	ꨖ	ꨘ		ꨚ	ꨜ	ꨝ	ꨞ	ꨠ	ꨢ		ꨣ		ꨤ			ꨥ		ꨦ	ꨧ	ꨨ
কাৱী	𑼒	𑼓	𑼔	𑼕	𑼖	𑼗	𑼘	𑼙	𑼚	𑼛	𑼜	𑼝	𑼞	𑼟	𑼠	𑼡	𑼢	𑼣	𑼤	𑼥	𑼳	𑼦	𑼧	𑼨	𑼩	𑼪	𑼫		𑼬		𑼭			𑼮	𑼯	𑼰	𑼱	𑼲
বালিনীজ	ᬓ	ᬔ	ᬕ	ᬖ	ᬗ	ᬘ	ᬙ	ᬚ	ᬛ	ᬜ	ᬝ	ᬞ	ᬟ	ᬠ	ᬡ	ᬢ	ᬣ	ᬤ	ᬥ	ᬦ	ᭌ	ᬧ	ᬨ	ᬩ	ᬪ	ᬫ	ᬬ		ᬭ		ᬮ			ᬯ	ᬰ	ᬱ	ᬲ	ᬳ
জাভানীজ	ꦏ	ꦑ	ꦒ	ꦓ	ꦔ	ꦕ	ꦖ	ꦗ	ꦙ	ꦚ	ꦛ	ꦜ	ꦝ	ꦞ	ꦟ	ꦠ	ꦡ	ꦢ	ꦣ	ꦤ	ꦘ	ꦥ	ꦦ	ꦧ	ꦨ	ꦩ	ꦪ		ꦫ		ꦭ			ꦮ	ꦯ	ꦰ	ꦱ	ꦲ
ছুন্দানীজ	ᮊ	ᮮ	ᮌ		ᮍ	ᮎ		ᮏ		ᮑ						ᮒ		ᮓ		ᮔ		ᮕ		ᮘ	ᮽ	ᮙ	ᮚ		ᮛ		ᮜ			ᮝ	ᮯ		ᮞ	ᮠ
লোন্তাৰা	ᨀ		ᨁ		ᨂ	ᨌ		ᨍ		ᨎ						ᨈ		ᨉ		ᨊ		ᨄ		ᨅ		ᨆ	ᨐ		ᨑ		ᨒ			ᨓ			ᨔ	ᨕ
মাকাছাৰ	𑻠		𑻡		𑻢	𑻩		𑻪		𑻫						𑻦		𑻧		𑻨		𑻣		𑻤		𑻥	𑻬		𑻭		𑻮			𑻯			𑻰	𑻱
ৰেজাং	ꤰ		ꤱ		ꤲ	ꤹ		ꤺ		ꤻ						ꤳ		ꤴ		ꤵ		ꤶ		ꤷ		ꤸ	ꤿ		ꤽ		ꤾ			ꥀ			ꤼ	ꥁ
বাতাক (তোবা)	ᯂ		ᯎ		ᯝ			ᯐ		ᯠ/ᯛ						ᯖ		ᯑ		ᯉ		ᯇ		ᯅ		ᯔ			ᯒ		ᯞ			ᯞ			ᯘ	ᯂ
ব্যেব্যীন	ᜃ		ᜄ		ᜅ											ᜆ		ᜇ		ᜈ		ᜉ		ᜊ		ᜋ	ᜌ		ᜇ / ᜍ		ᜎ			ᜏ			ᜐ	ᜑ
বুহিদ	ᝃ		ᝄ		ᝅ											ᝆ		ᝇ		ᝈ		ᝉ		ᝊ		ᝋ	ᝌ		ᝍ		ᝎ			ᝏ			ᝐ	ᝑ
হানুনুও	ᜣ		ᜤ		ᜥ											ᜦ		ᜧ		ᜨ		ᜩ		ᜪ		ᜫ	ᜬ		ᜭ		ᜮ			ᜯ			ᜰ	ᜱ
তাগ্‌বান্‌ৱা	ᝣ		ᝤ		ᝥ											ᝦ		ᝧ		ᝨ		ᝩ		ᝪ		ᝫ	ᝬ				ᝮ			ᝯ			ᝰ
ISO	ka	kha	ga	gha	ṅa	ca	cha	ja	jha	ña	ṭa	ṭha	ḍa	ḍha	ṇa	ta	tha	da	dha	na	ṉa	pa	pha	ba	bha	ma	ya	ẏa	ra	ṟa	la	ḷa	ḻa	va	śa	ṣa	sa	ha	kṣa	ṯa

টোকা

• তিৰহুতা লিপিৰ অসমীয়া লিপিৰ সৈতে যথেষ্ট সাদৃশ্য আছে। ওপৰত দিয়া তালিকাত থকা তিৰহুতা লিপি কিছুমান ম'বাইলত চাপৰ্ট নকৰিব পাৰে। যদিহে চাপৰ্ট নকৰে, তেন্তে তিৰহুতা লিপি পৃষ্ঠাটো চাব পাৰে।
• কামতাপুৰী লিপি অসমীয়া লিপিৰ সৈতে প্ৰায় একেই। কেৱল কেইটামান বৰ্ণ বেলেগ।^[6] সেইকেইটা হ'ল:
  • অ =
  • আ =
  • ঋ =
  • ৠ =
  • এ্য =
  • ্য =
  • ফ =
• অন্যান্য চিহ্নসমূহ

অসমীয়া-বাংলা	নেৱা প্ৰচলিত	ওড়িয়া	দেৱনাগৰী	গুজৰাটী
ঁ	𑑃	ଁ	ँ	ੱ
৺		୰
৳				૱
	𑑉	ॐ	ॐ	ૐ
। ,॥	𑑋 𑑌	। ,॥	। ,॥, .	.
			ऽ

সংখ্যা

হিন্দু-আৰবীয়	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9
Brahmi  numbers		𑁒	𑁓	𑁔	𑁕	𑁖	𑁗	𑁘	𑁙	𑁚
Brahmi  digits	𑁦	𑁧	𑁨	𑁩	𑁪	𑁫	𑁬	𑁭	𑁮	𑁯
অসমীয়া-বাংলা	০	১	২	৩	৪	৫	৬	৭	৮	৯
তিৰহুতা
ওড়িয়া	୦	୧	୨	୩	୪	୫	୬	୭	୮	୯
দেৱনাগৰী	०	१	२	३	४	५	६	७	८	९
গুজৰাটী	૦	૧	૨	૩	૪	૫	૬	૭	૮	૯
গুৰমুখী	੦	੧	੨	੩	੪	੫	੬	੭	੮	੯
নেৱা প্ৰচলিত	𑑐‎	𑑑‎	𑑒‎	𑑓‎	𑑔‎	𑑕‎	𑑖‎	𑑗‎	𑑘‎	𑑙
তিব্বতী	༠	༡	༢	༣	༤	༥	༦	༧	༨	༩
সৌৰাষ্ট্ৰ	꣐	꣑	꣒	꣓	꣔	꣕	꣖	꣗	꣘	꣙
চাকমা	𑄶	𑄷	𑄸	𑄹	𑄺	𑄻	𑄼	𑄽	𑄾	𑄿
শাৰদা	𑇐	𑇑	𑇒	𑇓	𑇔	𑇕	𑇖	𑇗	𑇘	𑇙
মোডী	𑙐‎	𑙑‎	𑙒	𑙓‎	𑙔‎	𑙕	𑙖‎	𑙗	𑙘‎	𑙙
টাকৰী	𑛀	𑛁	𑛂	𑛃	𑛄	𑛅	𑛆	𑛇	𑛈	𑛉
Khudabadi	𑋰	𑋱	𑋲	𑋳	𑋴	𑋵	𑋶	𑋷	𑋸	𑋹
মীতৈ (মণিপুৰী)	꯰	꯱	꯲	꯳	꯴	꯵	꯶	꯷	꯸	꯹
মংগোলীয়	᠐	᠑	᠒	᠓	᠔	᠕	᠖	᠗	᠘	᠙
লেপচা	᱀	᱁	᱂	᱃	᱄	᱅	᱆	᱇	᱈	᱉
লিম্বু	᥆	᥇	᥈	᥉	᥊	᥋	᥌	᥍	᥎	᥏
Sinhala astrological numbers	෦	෧	෨	෩	෪	෫	෬	෭	෮	෯
Sinhala archaic numbers		𑇡	𑇢	𑇣	𑇤	𑇥	𑇦	𑇧	𑇨	𑇩
তামিল	೦	௧	௨	௩	௪	௫	௬	௭	௮	௯
তেলুগু	౦	౧	౨	౩	౪	౫	౬	౭	౮	౯
কন্নড়	೦	೧	೨	೩	೪	೫	೬	೭	೮	೯
মালয়ালম	൦	൧	൨	൩	൪	൫	൬	൭	൮	൯
আহোম	𑜰	𑜱	𑜲	𑜳	𑜴	𑜵	𑜶	𑜷	𑜸	𑜹
বাৰ্মীজ	၀	၁	၂	၃	၄	၅	၆	၇	၈	၉
Tai Tham Astrological Numbers	᪀	᪁	᪂	᪃	᪄	᪅	᪆	᪇	᪈	᪉
টাই লুই	᧐	᧑	᧒	᧓	᧔	᧕	᧖	᧗	᧘	᧙
শান	႐	႑	႒	႓	႔	႕	႖	႗	႘	႙
খ্‌মেৰ	០	១	២	៣	៤	៥	៦	៧	៨	៩
থাই	๐	๑	๒	๓	๔	๕	๖	๗	๘	๙
লাও	໐	໑	໒	໓	໔	໕	໖	໗	໘	໙
টাই থাম	᪐	᪑	᪒	᪓	᪔	᪕	᪖	᪗	᪘	᪙
চাম	꩐	꩑	꩒	꩓	꩔	꩕	꩖	꩗	꩘	꩙
বালিনীজ	᭐	᭑	᭒	᭓	᭔	᭕	᭖	᭗	᭘	᭙
জাভানীজ	꧐	꧑	꧒	꧓	꧔	꧕	꧖	꧗	꧘	꧙
ছুন্দানীজ	᮰	᮱	᮲	᮳	᮴	᮵	᮶	᮷	᮸	᮹
ছিলঠীয়া নাগৰী
Hindu-Arabic	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9

• কৈথী সংখ্যা (০-ৰ পৰা ৯-লৈ)

অতিৰিক্ত বৰ্ণ

• বিভিন্ন ভাষাত ব্যৱহৃত অন্যান্য চিহ্ন
  • ঽ, ৲, ৳, ৴, ৵, ৶, ৸, ৹, ৺, ৻ (অসমীয়া-বাংলা)
  • ୳, ୴, ୵, ୶, ୷, ଽ (ওড়িয়া)
  • ੴ, ੍ਰ, ੍ਹ (গুৰমুখী/পঞ্জাবী ভাষা)
  • 𑑊‎, 𑑝‎, 𑑛‎ (নেৱা প্ৰচলিত লিপি)
  • 𑂻, 𑂼 (কৈথী)
  • ꠨, ꠩, ꠪, ꠫ (ছিলঠীয়া নাগৰী)

• দেৱনাগৰী লিপিৰ অতিৰিক্ত বৰ্ণ/চিহ্ন
  • ऍ, ऑ, ऎ, ऒ, ॵ, ॳ, ॴ, ॶ, ॷ
  • ॅ, ॉ, ॆ, ॊ, ॏ, ऺ, ऻ, ॖ, ॗ
  • ऄ, ॲ, ॹ, ॺ, ॻ, ॼ, ॾ, ॿ, ॸ
  • ऀ, ॒, ॑, ॽ, ऩ, ऱ, ऴ, ळ
  • ॰, ॓, ॔, ॎ
  • ऩ, ऱ, ऴ, क़, ख़, ग़, ज़, फ़, य़
  • ꣲ, ꣳ, ꣴ, ꣵ, ꣶ, ꣷ, ꣸, ꣹, ꣺, ꣻ, ꣼, ꣽ
  • ꣠ ꣡ ꣢ ꣣ ꣤ ꣥ ꣦ ꣧ ꣨ ꣩ ꣪ ꣫ ꣬ ꣭ ꣮ ꣯ ꣰ ꣱

ব্ৰাহ্মী লিপিৰ পৰা উৎপত্তি হোৱা লিপিসমূহ

উত্তৰ ব্ৰাহ্মী

• গুপ্ত, চতুৰ্থ শতিকা
  • শৰদা
    • লণ্ডা
      • গুৰমুখী
      • খোজকী
      • খুদাবাদী
      • মহাজনী
      • মুলতানী
    • টাকৰী
      • চাম্বা
      • ডোগৰী
      • চিৰমৌৰী
  • সিদ্ধম
    • নাগৰী
      • দেৱনাগৰী
      • মোডী
      • গুজৰাটী
      • নন্দিনগৰী
      • কৈথী
        • ছিলঠীয়া নাগৰী
    • কামৰূপী
      • অসমীয়া^[7]
    • গৌড়ী
      • অসমীয়া-বাংলা (পূব নাগৰী)
        • অসমীয়া^[7]
        • বাংলা
      • তিৰহুতা (মিথিলক্ষৰ)
      • ওডিয়া
    • নেপালী
      • ভুজিমোল
      • ৰঞ্জনা
        • ছোয়োম্বো
      • নেৱা প্ৰচলিত
  • তিব্বতী
    • মীতৈ মায়েক (মণিপুৰী)
    • লেপচা
      • লিম্বু
    • ক্ষেমা
    • ʼফাগছ-পা
      • জানাবজাৰ বৰ্গ লিপি
    • মাৰ্চেন
      • মাৰ্চুং
      • পুংছ-চেন
      • পুংছ-চুং
      • দ্ৰুষা
  • ডাইভছ আকুৰু
  • কলিংগ
  • ভাইকসুকি
• তোচৰিয়ান (হেলনীয়া ব্ৰাহ্মী)

দক্ষিণ ব্ৰাহ্মী

• তামিল-ব্ৰাহ্মী, খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় শতিকা
  • পল্লৱ
    • তামিল
    • গ্ৰন্থ
      • মালয়ালম
      • তিগালাৰী/তুলু
      • সৌৰাষ্ট্ৰ
    • খ্মেৰ
      • খোম থাই
      • আদি-টাই
        • সুখোথাই
          • থাই
          • ফকখাম
            • থাই নই
              • লাও
        • টাই ভিয়েট
        • দাই ডন
        • লাই টাই
        • লাই পাও
    • চাম
    • কৱী
      • বালিনীজ
      • বতক
      • বুদা
      • জাভানীজ
      • পুৰণি সুন্দানীজ
        • সুন্দানীজ
      • লন্তৰা
      • মকাছাৰ
        • উলু লিপি
        • ইন্‌কুং
        • লাম্পুং
        • লেম্বাক
        • অগান
        • পাছেমাহ
        • ৰেজাং
        • ছেৰাৱাই
      • বাইবাইন
        • বুহিদ
        • হানুনুও
        • তাগবানৱা
        • কুলিতান
        • বাছাহান
    • সোম–বাৰ্মীজ
      • আধুনিক সোম
      • বাৰ্মীজ
        • চাকমা
        • ছ'গাৱ কাৰেন
        • শন
        • তঞ্চঙ্গ্যা
        • লিক-টাই লিপি
          • আহোম
          • খামতী
          • টাই লে
      • টাই থাম
        • নতুন টাই লুই
    • প্যূ
  • ভাটেলুট্টু
    • কোলেজুথু
    • মলায়নমা (মালয়ালম)
  • সিংহল
• ভট্টিপ্ৰলু লিপি
• কদম্ব
  • তেলুগু-কন্নড়
    • তেলুগু
    • কন্নড়
      • গোয়কানাদি

তথ্যসূত্ৰ

1. Salomon 1998, পৃষ্ঠা 17. "Until the late nineteenth century, the script of the Aśokan (non-Kharosthi) inscriptions and its immediate derivatives was referred to by various names such as 'lath' or 'Lat', 'Southern Aśokan', 'Indian Pali', 'Mauryan', and so on. The application to it of the name Brahmi [sc. lipi], which stands at the head of the Buddhist and Jaina script lists, was first suggested by T[errien] de Lacouperie, who noted that in the Chinese Buddhist encyclopedia Fa yiian chu lin the scripts whose names corresponded to the Brahmi and Kharosthi of the Lalitavistara are described as written from left to right and from right to left, respectively. He therefore suggested that the name Brahmi should refer to the left-to-right 'Indo-Pali' script of the Aśokan pillar inscriptions, and Kharosthi to the right-to-left 'Bactro-Pali' script of the rock inscriptions from the northwest."
2. Salomon 1998, পৃষ্ঠা 17. "...  the Brahmi script appeared in the third century BCE as a fully developed pan-Indian national script (sometimes used as a second script even within the proper territory of Kharosthi in the north-west) and continued to play this role throughout history, becoming the parent of all of the modern Indic scripts both within India and beyond. Thus, with the exceptions of the Indus script in the protohistoric period, of Kharosthi in the northwest in the ancient period, and of the Perso–Arabic and European scripts in the medieval and modern periods, respectively, the history of writing in India is virtually synonymous with the history of the Brahmi script and its derivatives."
3. "Brahmi". Encyclopedia Britannica. 1999. Archived from the original on 2020-07-19. Retrieved 2017-03-21. Among the many descendants of Brāhmī are Devanāgarī (used for Sanskrit, Hindi and other Indian languages), the Bengali and Gujarati scripts and those of the Dravidian languages  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
4. Court, C. (1996). Introduction. In P. T. Daniels & W. Bright (Eds.) The World's Writing Systems (pp. 443). Oxford: Oxford University Press.
5. Court, C. (1996). The spread of Brahmi Script into Southeast Asia. In P. T. Daniels & W. Bright (Eds.) The World's Writing Systems (pp. 445–449). Oxford: Oxford University Press.
6. https://www.omniglot.com/writing/rangpuri.htm
7. Sproat, ৰিচাৰ্ড (2006-07-20). "ব্ৰাহ্মীৰ পৰা উৎপন্ন লিপি, লিপি লেআউট, আৰু ছেগমেণ্টেল সজাগতা". লিখিত ভাষা আৰু সাক্ষৰতা খণ্ড 9 (1). doi:১০.১০৭৫/wll.৯.১.০৫spr. ISSN ১৩৮৭-৬৭৩২. http://dx.doi.org/10.1075/wll.9.1.05spr.