মেল গে'জ

ফেলিক্স ট্ৰুটাট (১৮৪৪)ৰ নিউড গাৰ্ল অন এ পেন্থাৰ স্কিন (১৮৪৪)ত দেখা গৈছে যে এগৰাকী হেলনীয়াকৈ শুই থকা নগ্ন মহিলাক তেওঁৰ শোৱা কোঠাৰ খিৰিকীৰে পুৰুষৰ মুখ এখনে চাই আছে; চিত্ৰখনে পুৰুষ দৃষ্টিৰ ধাৰণাটোক "শক্তিশালীভাৱে উদাহৰণস্বৰূপে দাঙি ধৰে।" ^[1]

নাৰীবাদী তত্ত্বত পুৰুষৰ দৃষ্টি (Male Gaze) হৈছে দৃশ্য কলা^[2] আৰু সাহিত্যত^[3] নাৰী আৰু জগতখনক পুৰুষতান্ত্ৰিক, বিপৰীতকামি যৌন দৃষ্টিভংগীৰে চিত্ৰিত কৰা কাৰ্য যিয়ে নাৰীক বিপৰীতকামি পুৰুষৰ আনন্দৰ বাবে কামুক বস্তু বা বিষয় হিচাপে দৰ্শকৰ সন্মুখত উপস্থাপন আৰু প্ৰতিনিধিত্ব কৰে।^[4] আখ্যানমূলক চিনেমাৰ দৃশ্য আৰু নান্দনিক উপস্থাপনত পুৰুষৰ তিনিটা দৃষ্টিভংগী থাকে: (i) কেমেৰাৰ আঁৰৰ মানুহজনৰ, (ii) ছবিখনৰ চিনেমাৰ উপস্থাপনৰ ভিতৰৰ পুৰুষ চৰিত্ৰবোৰৰ; আৰু (iii) ছবিখনলৈ চাই থকা দৰ্শকৰ।^[5][6]

এই ধাৰণাটো ২০ শতিকাৰ ফৰাচী দৰ্শনত বিকশিত হোৱা এক ধাৰণা। "পুৰুষ দৃষ্টি" শব্দটোৰ ইংৰাজী প্ৰতিশব্দ মেল গেজ প্ৰথমে ইংৰাজ কলা সমালোচকজন বাৰ্গাৰে ১৯৭২ চনৰ জানুৱাৰী মাহত বিবিচিৰ বাবে প্ৰচাৰিত ধাৰাবাহিক ছবি Ways of Seeing ত ব্যৱহাৰ কৰিছিল আৰু পিছলৈ এখন কিতাপত, নাৰীক পণ্য হিচাপে লোৱাৰ বিশ্লেষণৰ অংশ হিচাপে ইউৰোপীয় চিত্ৰকলাৰ বিজ্ঞাপন আৰু নগ্নতাক প্ৰকাশ কৰিবৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিছিল।^[7] ব্ৰিটিছ চলচ্চিত্ৰ সমালোচক লাওৰা মালভেকে ধৰি নাৰীবাদীসকলৰ মাজত ই অতি সোনকালেই জনপ্ৰিয় হৈ পৰে, যিয়ে ইয়াক চিনেমাত নাৰী চৰিত্ৰটোৰ পৰম্পৰাগত সংবাদ মাধ্যমৰ উপস্থাপনৰ সমালোচনা কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰে^[8] আৰু এই বাক্যাংশটোৰ উদ্ভাৱন কৰে।^[9] ছিগমাণ্ড ফ্ৰয়েড আৰু জেক লেকানৰ মনোবিশ্লেষণাত্মক তত্ত্বসমূহ মালভেৰ পুৰুষৰ দৃষ্টি তত্ত্বৰ বিকাশৰ মূল ভেটি, কাৰণ ইয়াৰ দ্বাৰা এটা লেন্স প্ৰদান কৰা হয় যাৰ জৰিয়তে মালভেই চিনেমাৰ অভিজ্ঞতাৰ জৰিয়তে সন্তুষ্ট হোৱা "সুখদায়ক দেখাৰ আদিম ইচ্ছা"ৰ ব্যাখ্যা কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল।^[10]:807 নাৰী আৰু পৃথিৱীখনক চোৱাৰ ধৰণ হিচাপে পুৰুষৰ দৃষ্টিৰ মনোবিশ্লেষণাত্মক তত্ত্বত স্কোপফিলিয়া বা চোৱাৰ আনন্দৰ দৰে ফ্ৰয়েডীয় আৰু লেকানিয়ান ধাৰণা জড়িত হৈ থাকে। স্কোপ'ফিলিয়া আৰু স্কপট'ফিলিয়া শব্দ দুটাই কাৰোবাক বা কিবা এটাক চোৱাৰ পৰা পোৱা নান্দনিক আনন্দ আৰু যৌন আনন্দ দুয়োটাকে চিনাক্ত কৰে।^[10]:815 পুৰুষৰ দৃষ্টিভংগীক ধাৰণাগতভাৱে নাৰীৰ দৃষ্টিৰ সৈতে বিপৰীতমুখী কৰা হৈছে।^[11][12]

প্ৰেক্ষাপট

অস্তিত্ববাদী দাৰ্শনিক জিন-পল ছাৰ্ট্ৰে বিয়িং এণ্ড নথিংনেছ (১৯৪৩)ত লে ৰিগাৰ্ড, দ্য গেজৰ ধাৰণাটো প্ৰৱৰ্তন কৰিছিল, য’ত আন এজন মানুহক চোৱাৰ কাৰ্য্যই বিষয়ভিত্তিক শক্তিৰ পাৰ্থক্যৰ সৃষ্টি কৰে, যিটো দৃষ্টি নিক্ষেপ কৰাজনে অনুভৱ কৰে কাৰণ চোৱা ব্যক্তিজনক মানুহ হিচাপে নহয়, পণ্য হিচাপেহে ধৰা হয়।^[13] পুৰুষ দৃষ্টিৰ ধাৰণাটো "ভিজুৱেল প্লেজাৰ এণ্ড নেৰেটিভ চিনেমা " (১৯৭৫) ৰচনাখনত উপস্থাপন, ব্যাখ্যা আৰু বিকশিত কৰা হৈছে, য'ত লাওৰা মালভেই প্ৰস্তাৱ দিছে যে যৌন বৈষম্য — পুৰুষ আৰু মহিলাৰ মাজত সামাজিক আৰু ৰাজনৈতিক ক্ষমতাৰ বিষমতা — হৈছে নাৰী আৰু পুৰুষৰ চিনেমাৰ উপস্থাপনত এক নিয়ন্ত্ৰণকাৰী সামাজিক শক্তি। পুৰুষৰ দৃষ্টি (পুৰুষ দৰ্শকৰ নান্দনিক আনন্দ) হৈছে পিতৃতন্ত্ৰৰ মতাদৰ্শ আৰু বক্তৃতাৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা এক সামাজিক গঠন।^[14][10] সংবাদ মাধ্যমৰ অধ্যয়ন আৰু নাৰীবাদী চলচ্চিত্ৰ তত্ত্বৰ ক্ষেত্ৰত পুৰুষৰ দৃষ্টিভংগী ধাৰণাগতভাৱে ভয়’ৰিজম (যৌন আনন্দ হিচাপে দেখা), স্কোপ’ফিলিয়া (চাই পোৱা আনন্দ), আৰু নাৰ্চিছিজম (নিজৰ আত্মচিন্তাৰ পৰা আনন্দ)ৰ আচৰণৰ সৈতে জড়িত।

মালভেৰ তত্ত্বৰ আন এটা জটিল অংশ পুৰুষৰ কেষ্ট্ৰেচন উদ্বেগৰ ফ্ৰয়েডীয় মনোবিশ্লেষণাত্মক ধাৰণাটোৰ ওপৰত নিৰ্মিত। মহিলাগৰাকীৰ ফেলাছৰ অভাৱৰ বাবে তেওঁৰ উপস্থিতিয়ে পুৰুষৰ অচেতনতাত অপ্ৰিয়তা জগাই তোলে।^[10] এই অপ্ৰীতিকৰতাক লাঘৱ কৰিবলৈ মালভেই তত্ত্ব আগবঢ়ায় যে সংবাদ মাধ্যমৰ উপস্থাপনত নাৰীক পুৰুষৰ বস্তুনিষ্ঠতাৰ নিষ্ক্ৰিয় গ্ৰাহকলৈ ৰূপান্তৰিত কৰা হয়।^[10] পৰ্দাত নাৰীৰ শৰীৰৰ কেৱল উপস্থিতিক তেওঁৰ নাৰীত্বৰ অতি যৌনকৰণৰ দ্বাৰা ওফৰাই পেলোৱা হয়।^[10] মালভেৰ বাবে পুৰুষৰ দৃষ্টিৰ নিষ্ক্ৰিয় গ্ৰাহক হিচাপে নাৰীক যৌনতাকৰণ কৰি কেষ্ট্ৰেচন ভয় ৰোধ কৰিব পৰা দুটা উপায় আছে: ভয়'ৰিজম-চেডিজম আৰু ফেটিশ্বাইজেচন।^[10] মালভেৰ বিশ্লেষণত ভয়’ৰিজম-ছেডিজমে উল্লেখ কৰিছে যে “অপৰাধবোধ নিৰ্ণয় কৰাত (কেষ্ট্ৰেচনৰ সৈতে তৎক্ষণাত জড়িত), নিয়ন্ত্ৰণৰ দাবী কৰা আৰু দোষী ব্যক্তিক শাস্তি বা ক্ষমাৰ জৰিয়তে বশ কৰাত আনন্দ নিহিত হৈ আছে” যিটো মালভেই লক্ষ্য কৰিছে যে ই কৰাতকৈ আখ্যানমূলক চিনেমাৰ গাঁথনিৰ সৈতে অধিক মিল খায় স্কোপফিলিয়া ফেটিচিজেচন।^[10] ফেটিছিষ্টিক স্কোপফিলিয়াই নাৰীৰ শৰীৰৰ অংশবোৰ খণ্ডিত আৰু অতিযৌনকৰণ কৰি নাৰীৰ উপস্থিতিৰ সৈতে জড়িত কেষ্ট্ৰেচন ভয়ৰ ভাবুকি হ্ৰাস কৰে।^[15]

আখ্যানমূলক ছবি এখনত পুৰুষৰ দৃষ্টিৰ দৃশ্যগত দৃষ্টিভংগী হৈছে দৰ্শকৰ দৃষ্টিভংগী হিচাপে কেমেৰাৰ দৃষ্টিৰেখা — যিজন বিষয়কামী পুৰুষৰ দৃষ্টিশক্তি নাৰীৰ শৰীৰৰ বৈশিষ্ট্যৰ ওপৰত ৰৈ যায়। আখ্যানমূলক চিনেমাত পুৰুষৰ দৃষ্টিভংগীয়ে সাধাৰণতে নাৰী চৰিত্ৰটোক (মহিলা, ছোৱালী, শিশু) কামুকতাৰ দুটা স্তৰত প্ৰদৰ্শন কৰে: (i) চিত্ৰগ্ৰহণ কৰা কাহিনীটোৰ চৰিত্ৰবোৰৰ প্ৰতি কামনাৰ কামুক বস্তু হিচাপে; আৰু (ii) চিত্ৰগ্ৰহণ কৰা কাহিনীটোৰ পুৰুষ দৰ্শকৰ বাবে কামনাৰ কামোদ্দীপক বস্তু হিচাপে। এনে দৃশ্যায়নে সক্ৰিয় দৰ্শকৰ পুৰুষৰ দৃষ্টিৰ বাবে নাৰীক নিষ্ক্ৰিয় বস্তু হিচাপে প্ৰতিনিধিত্ব কৰি প্ৰধান পুৰুষ আৰু প্ৰধান নাৰীৰ ভূমিকা প্ৰতিষ্ঠা কৰে। নিষ্ক্ৰিয় বস্তু (নাৰী) আৰু সক্ৰিয় দৰ্শক (পুৰুষ)ৰ সামাজিক যোৰাটো পিতৃতন্ত্ৰৰ এক কাৰ্য্যকৰী ভিত্তি, অৰ্থাৎ লিংগ ভূমিকা যিবোৰ মূলসুঁতিৰ, বাণিজ্যিক চিনেমাৰ নান্দনিকতা (পাঠ্য, দৃশ্য, প্ৰতীকী)ত আৰু ইয়াৰ দ্বাৰা সাংস্কৃতিকভাৱে শক্তিশালী কৰা হয়; য'ত চিনেমাসমূহত পুৰুষৰ দৃষ্টিভংগীক মহিলাৰ চাৱনিতকৈ অধিক গুৰুত্বপূৰ্ণ বুলি দেখুওৱা হৈছে, যিটো পুৰুষ আৰু মহিলাৰ মাজত আৰ্থ-ৰাজনৈতিক ক্ষমতাৰ বৈষম্যৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কৰা নান্দনিক পছন্দ।^{[10]:14[11]:127}

পিতৃতন্ত্ৰৰ মতাদৰ্শগত ভিত্তি হিচাপে আৰ্থ-ৰাজনৈতিক বৈষম্যক মূল্যবোধৰ ব্যৱস্থা হিচাপে উপলব্ধি কৰা হয় যাৰ দ্বাৰা পুৰুষে সৃষ্টি কৰা প্ৰতিষ্ঠানসমূহে (যেনে চিনেমাৰ ব্যৱসায়, বিজ্ঞাপন, ফেশ্বন) একপক্ষীয়ভাৱে সমাজত "প্ৰাকৃতিক আৰু স্বাভাৱিক" কি সেইটো নিৰ্ধাৰণ কৰে।^[16] সময়ত এটা সম্প্ৰদায়ৰ মানুহে বিশ্বাস কৰে যে পিতৃতন্ত্ৰৰ কৃত্ৰিম মূল্যবোধ, সামাজিক ব্যৱস্থা হিচাপে সমাজৰ বস্তুৰ "প্ৰাকৃতিক আৰু স্বাভাৱিক" ক্ৰম কাৰণ পুৰুষে নাৰীক চায় আৰু নাৰীক পুৰুষে চায়। পশ্চিমীয়া "নীচ মহিলা" আৰু "উচ্চ পুৰুষ"ৰ স্তৰটো পুৰুষ আৰু মহিলাক যৌন সমাতাৰ বিপৰীতে, যৌন বিৰোধী হিচাপে ভুলকৈ উপস্থাপন কৰাৰ পৰাই উদ্ভৱ হৈছে।^[16]

তথ্যসূত্ৰ

1. Hoy, Pat C.; DiYanni, Robert (1999-11-23) (en ভাষাত). Encounters: Essays for Exploration and Inquiry. McGraw-Hill Companies,Incorporated. পৃষ্ঠা. IV. ISBN 978-0-07-229045-5. https://books.google.com/books?id=7nHlAAAAMAAJ. 
2. "Feminist Aesthetics". Stanford Encyclopedia of Philosophy. Winter 2012. Retrieved 13 May 2015. Assumes a standard point of view that is masculine and heterosexual. . . . The phrase 'male gaze' refers to the frequent framing of objects of visual art so that the viewer is situated in a masculine position of appreciation. 
3. That the male gaze applies to literature and to the visual arts: Łuczyńska-Hołdys, Małgorzata (2013). Soft-Shed Kisses: Re-visioning the Femme Fatale in English Poetry of the 19th Century, Cambridge Scholars Publishing, p. 15.
4. Eaton, E.W. (September 2008). "Feminist Philosophy of Art". Philosophy Compass (Wiley-Blackwell) খণ্ড 3 (5): 873–893. doi:10.1111/j.1747-9991.2008.00154.x. 
5. Devereaux, Mary (1995). "Oppressive Texts, Resisting Readers, and the Gendered Spectator: The "New" Aesthetics". In Brand, Peggy Z.; Korsmeyer, Carolyn. Feminism and tradition in aesthetics. প্ৰকাশক University Park, Pennsylvania: Penn State University Press. পৃষ্ঠা. 126. ISBN 9780271043968. 
6. Walters, Suzanna Danuta (1995). "Visual Pressures: On Gender and Looking". In Walters, Suzanna Danuta. Material Girls: Making Sense of Feminist Cultural Theory. প্ৰকাশক Berkeley, California: University of California Press. পৃষ্ঠা. 57. ISBN 9780520089778. 
7. Bell, Vicki (2017-01-14). "How John Berger changed our ways of seeing art" (en ভাষাত). The Independent. https://www.independent.co.uk/arts-entertainment/art/features/john-berger-ways-seeing-a7518001.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2021-05-24. 
8. A Companion to Women in the Ancient World, edited by Sharon L. James, Sheila Dillon, p. 75, 2012, Wiley, আই.এচ.বি.এন. 1444355007, 9781444355000
9. "6 Female Artists on What the Male Gaze Means to Them" (en-US ভাষাত). Repeller. 2016-09-22. Archived from the original on 2021-01-20. https://web.archive.org/web/20210120190154/https://repeller.com/male-gaze-definition/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2021-03-03. 
10. Mulvey, Laura (Autumn 1975). "Visual Pleasure and Narrative Cinema". Screen খণ্ড 16 (3): 6–18. doi:10.1093/screen/16.3.6. 

    Also available as: Mulvey, Laura (2009), "Visual pleasure and narrative cinema", in Mulvey, Laura, Visual and other pleasures (2nd সম্পাদনা), প্ৰকাশক Houndmills, Basingstoke, Hampshire England New York: Palgrave Macmillan, pp. 14–30, ISBN 9780230576469.  Pdf via Amherst College. Archived 2016-03-04 at the Wayback Machine

11. Sassatelli, Roberta (September 2011). "Interview with Laura Mulvey: Gender, Gaze and Technology in Film Culture". Theory, Culture & Society খণ্ড 28 (5): 123–143. doi:10.1177/0263276411398278. 
12. Jacobsson, Eva-Maria (1999). A Female Gaze? (Report). প্ৰকাশক Stockholm, Sweden: Royal Institute of Technology. http://cid.nada.kth.se/pdf/cid_51.pdf. 
13. Stack, George J; Plant, Robert W (1982). "The Phenomenon of "The Look"". Philosophy and Phenomenological Research খণ্ড 42 (3): 359. doi:10.2307/2107492. "By their presence -- most forcibly by looking into your eyes -- other people compel you to realize that you are an object for them, Sartre (1948) argues.". 
14. Ritzer, George (August 11, 2004). Encyclopedia of Social Theory. SAGE Publications. ISBN 9781452265469. https://books.google.com/books?id=mTZ1AwAAQBAJ&pg=PT505. 
15. Streeter, Thomas; Hintlian, Nicole; Chipetz, Samantha; Callender, Susanna (2005). "This is Not Sex: A Web Essay on the Male Gaze, Fashion Advertising, and the Pose". http://www.uvm.edu/~tstreete/powerpose/index.html.  Essay about the male gaze in advertising.
16. Pritchard, Annette; Morgan, Nigel J. (October 2000). "Privileging the Male Gaze: Gendered Tourism Landscapes". Annals of Tourism Research খণ্ড 27 (4): 884–905. doi:10.1016/S0160-7383(99)00113-9.