শুক্ৰাণু

মানৱ শুক্ৰাণু কোষৰ চিত্ৰ

শুক্ৰাণু ( pl. : শুক্ৰাণু বা শুক্ৰাণু ) হৈছে যৌন প্ৰজননৰ বিষমধৰ্মী ৰূপত থকা পুৰুষ প্ৰজনন কোষ বা গেমেট (যি ৰূপত এটা ডাঙৰ, স্ত্ৰী প্ৰজনন কোষ আৰু এটা সৰু, পুং প্ৰজনন কোষ থাকে)। জীৱ-জন্তুৱে নেজযুক্ত গতিশীল শুক্ৰাণু উৎপন্ন কৰে। আনহাতে কিছুমান ৰঙা শেলাই আৰু ভেঁকুৰে অচল শুক্ৰাণু কোষ উৎপন্ন কৰে। [1] ফুল ফুলা উদ্ভিদত পৰাগ ৰেণু ৰ ভিতৰত অগতিশীল শুক্ৰাণু থাকে, আনহাতে কিছুমান ফাৰ্ণ আৰু কিছুমান জিমনোস্পাৰ্মত গতিশীল শুক্ৰাণু থাকে। [2]

শুক্ৰাণু কোষৰ সৃষ্টি হয় শুক্ৰাণুজন্ম নামেৰে জনাজাত প্ৰক্ৰিয়াৰ সময়ত, যিটো এম্নিঅ'ট ( সৰীসৃপ আৰু স্তন্যপায়ী )ত অণ্ডকোষৰ বৰ্ধিত নলীত সংঘটিত হয়। [3] এই প্ৰক্ৰিয়াত কেইবাটাও ক্ৰমাগত শুক্ৰাণু কোষৰ পূৰ্বসূৰী উৎপাদন জড়িত হৈ থাকে, শুক্ৰাণু গ'নিয়াৰ পৰা আৰম্ভ কৰি, যিবোৰ শুক্ৰাণুচাইটলৈ পৃথক হয়। তাৰ পিছত শুক্ৰাণুচাইটবোৰে মেইঅ'ছিছৰ সন্মুখীন হয়, যাৰ ফলত ইহঁতৰ ক্ৰম'জমৰ সংখ্যা আধালৈ হ্ৰাস পায়, যিয়ে শুক্ৰাণুৰ সৃষ্টি কৰে। তাৰ পিছত শুক্ৰাণুবোৰ পৰিপক্ব হয় আৰু প্ৰাণীত ঠেং বা ফ্লেজেলাম গঠন কৰে, যাৰ ফলত পৰিপক্ব, গতিশীল শুক্ৰাণু কোষৰ জন্ম হয়। এই গোটেই প্ৰক্ৰিয়াটো অহৰহ ঘটে আৰু আৰম্ভণিৰ পৰা শেষলৈকে প্ৰায় ৩ মাহ সময় লাগে।

শুক্ৰাণু কোষ বিভাজিত হ'ব নোৱাৰে আৰু ইয়াৰ আয়ুস সীমিত, কিন্তু নিষেচনৰ সময়ত ডিম্ব কোষৰ সৈতে সংযোজনৰ পিছত এটা নতুন জীৱৰ বিকাশ আৰম্ভ হয়, যিটো টটিপটেণ্ট জাইগ'ট হিচাপে আৰম্ভ হয়। মানুহৰ শুক্ৰাণু কোষটো হেপ্লয়ড, যাতে ইয়াৰ ২৩টা ক্ৰম’জমে ডিম্বৰ ২৩টা ক্ৰম’জমৰ লগত মিলি ৪৬টা যোৰযুক্ত ক্ৰম’জমৰ সৈতে এটা ডাইপ্লয়ড কোষ গঠন কৰিব পাৰে। স্তন্যপায়ী প্ৰাণীৰ শুক্ৰাণু এপিডিডাইমিছত জমা হয় আৰু এই বীৰ্য লিংগৰনলীৰ মাজেৰে মুক্ত হয়।

শুক্ৰাণু শব্দটো গ্ৰীক শব্দ σπέρμα, শুক্ৰাণু, যাৰ অৰ্থ "বীজ"ৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে।

মাইক্ৰস্কোপৰ তলত মানুহৰ শুক্ৰাণু কোষৰ ভিডিঅ’

সাধাৰণতে মানি লোৱা হয় যে সমবিবাহ হৈছে শুক্ৰাণু আৰু কণীৰ পূৰ্বপুৰুষ। যিহেতু সমবিবাহৰ পৰা শুক্ৰাণু আৰু ডিম্বৰ বিৱৰ্তনৰ কোনো জীৱাশ্মৰ তথ্য নাই, সেয়েহে শুক্ৰাণুৰ বিৱৰ্তন বুজিবলৈ গাণিতিক আৰ্হিৰ ওপৰত প্ৰবল গুৰুত্ব দিয়া হৈছে। [4]

এটা ব্যাপক অনুমানত কোৱা হৈছে যে শুক্ৰাণুৰ বিকাশ দ্ৰুতগতিত হৈছিল, কিন্তু শুক্ৰাণুৰ বিকাশ দ্ৰুত হাৰত বা অন্যান্য পুৰুষ বৈশিষ্ট্যৰ আগতে হোৱা বুলি কোনো প্ৰত্যক্ষ প্ৰমাণ পোৱা নাই। [5]

তথ্যসূত্ৰ

[সম্পাদনা কৰক]
  1. "Spermatium definition and meaning" (en ভাষাত). Collins English Dictionary. https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/spermatium। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-02-20. 
  2. Kumar, Anil (2006) (en ভাষাত). Botany for Degree Gymnosperm (Multicolor সম্পাদনা). S. Chand Publishing. পৃষ্ঠা. 261. ISBN 978-81-219-2618-8. https://books.google.com/books?id=HTdFYFNxnWQC&pg=PA261. 
  3. "Animal reproductive system - Male systems" (en ভাষাত). Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/science/animal-reproductive-system। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-02-20. 
  4. Pitnick, Scott S.; Hosken, Dave J.; Birkhead, Tim R. (2008-11-21) (en ভাষাত). Sperm Biology: An Evolutionary Perspective. Academic Press. পৃষ্ঠা. 43–44. ISBN 978-0-08-091987-4. https://books.google.com/books?id=kctYNbO1fE0C&q=sperm+biology+isogamy. 
  5. Fitzpatrick, John L.; Bridge, C. Daisy; Snook, Rhonda R. (2020-08-12). "Repeated evidence that the accelerated evolution of sperm is associated with their fertilization function". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences খণ্ড 287 (1932): 20201286. doi:10.1098/rspb.2020.1286. PMID 32752988.