ৰাজনৈতিক দল
ৰাজনৈতিক দল (ইংৰাজী: Political party) হৈছে এনে এক সংগঠন যি এখন দেশৰ নিৰ্বাচনত প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰিবলৈ প্ৰাৰ্থীসকলক সমন্বয় কৰে। এক ৰাজনৈতিক দলৰ সদস্যসকলৰ মাজত ৰাজনীতিৰ বিষয়ে সচৰাচৰ একে ধৰণৰ ধাৰণা থকা আৰু দলবোৰে নিৰ্দিষ্ট আদৰ্শগত বা নীতিগত লক্ষ্যৰ প্ৰচাৰ কৰে।
ৰাজনৈতিক দলবোৰ প্ৰায় প্ৰতিখন দেশৰ ৰাজনীতিৰ এক মুখ্য অংশ হৈ পৰিছে, কিয়নো যোৱা কেইশতিকামানত আধুনিক দল সংগঠনবোৰৰ বিশ্বজুৰি বিকাশ ঘটিছে আৰু বিয়পি পৰিছে। কিছুমান দেশৰ কেৱল এটা ৰাজনৈতিক দল থাকিব পাৰে আনহাতে আন দেশত একুৰিৰো অধিক থাকিব পাৰে, কিন্তু এখন দেশৰ বাবে কোনো ৰাজনৈতিক দল নথকাটো অত্যন্ত বিৰল। স্বৈৰতন্ত্ৰ আৰু গণতন্ত্ৰ দুয়োটা ৰাজনৈতিক ব্যৱস্থাতে ৰাজনৈতিক দলসমূহৰ ভূমিকা গুৰুত্বপূৰ্ণ, যদিও সাধাৰণতে গণতন্ত্ৰত স্বৈৰতন্ত্ৰতকৈ অধিক ৰাজনৈতিক দল থকা দেখা যায়। স্বৈৰতন্ত্ৰৰ প্ৰায়ে কেৱল এটা ৰাজনৈতিক দল থাকে যি দেশখন শাসন কৰে, আনহাতে কিছুমান ৰাজনৈতিক বিজ্ঞানীয়ে দুটা বা ততোধিক দলৰ মাজত প্ৰতিযোগিতাক গণতন্ত্ৰৰ এক অপৰিহাৰ্য অংশ বুলি বিবেচনা কৰে।
ৰাজনৈতিক দলবোৰ সমাজত ইতিমধ্যে বিদ্যমান বিভাজনৰ, যেনে নিম্ন আৰু উচ্চ শ্ৰেণীৰ মাজৰ বিভাজন, পৰা বিকশিত হ'ব পাৰে আৰু তেওঁলোকে তেওঁলোকৰ সদস্যসকলক সহযোগিতা কৰিবলৈ উৎসাহিত কৰি ৰাজনৈতিক সিদ্ধান্ত লোৱাৰ প্ৰক্ৰিয়াটো সুশৃংখল কৰে। ৰাজনৈতিক দলবোৰত সাধাৰণতে এজন দলৰ নেতা থাকে, যি দলৰ কাৰ্যকলাপৰ সিদ্ধান্তত প্ৰাথমিক দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰে; দলৰ কাৰ্যবাহী সদস্য থাকে, যিসকলে নেতা বাছনি কৰে আৰু প্ৰশাসনিক তথা সাংগঠনিক কাম কৰে; আৰু দলৰ সদস্য থাকে, যিসকলে দলটোক সহায় কৰিবলৈ স্বেচ্ছাই সহায় কৰে, ধন দান কৰে, আৰু ইয়াৰ প্ৰাৰ্থীসকলক ভোটদান কৰে। বহুতো বেলেগ বেলেগ ধৰণে ৰাজনৈতিক দলবোৰ গঠন হ'ব পাৰে আৰু ভোটাৰসকলৰ সৈতে সংযোগ স্থাপন কৰিব পাৰে। নাগৰিকসকলে ৰাজনৈতিক দলবোৰক দিয়া দান-বৰঙণিসমূহ প্ৰায়ে আইনৰ দ্বাৰা নিয়ন্ত্ৰিত হয়, আৰু কেতিয়াবা দলবোৰে এনেদৰে শাসন ব্যৱস্থা চলায় যাতে তেওঁলোকক সময় আৰু ধন দান কৰা লোকসকলক সহায় হয়।
বহুতো ৰাজনৈতিক দল আদৰ্শগত লক্ষ্যৰ দ্বাৰা অনুপ্ৰাণিত হয়। গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচনত উদাৰ, ৰক্ষণশীল আৰু সমাজতান্ত্ৰিক দলসমূহৰ মাজত প্ৰতিযোগিতা হোৱা সচৰাচৰ দেখা যায়; বৃহৎ ৰাজনৈতিক দলসমূহৰ অন্যান্য উমৈহতীয়া মতাদৰ্শৰ ভিতৰত আছে সাম্যবাদ, জনপ্ৰিয়তাবাদ, জাতীয়তাবাদ আৰু ইছলামবাদ। বিভিন্ন দেশৰ ৰাজনৈতিক দলবোৰে প্ৰায়ে নিজকে এক নিৰ্দিষ্ট আদৰ্শৰ সৈতে পৰিচয় দিবলৈ একে ধৰণৰ ৰং আৰু প্ৰতীক গ্ৰহণ কৰে। অৱশ্যে বহুতো ৰাজনৈতিক দলৰ কোনো আদৰ্শগত সম্পৰ্ক নাথাকে, আৰু তাৰ পৰিৱৰ্তে দলতো মুখ্যতঃ পৃষ্ঠপোষকতা, ক্লায়েণ্টেলিজম বা এজন নিৰ্দিষ্ট ৰাজনৈতিক উদ্যোগীৰ উন্নতিত নিয়োজিত থাকিব পাৰে।
সংজ্ঞা
[সম্পাদনা কৰক]ৰাজনৈতিক দলবোৰ হৈছে সামূহিক সত্তা যি ৰাজনৈতিক কাৰ্যালয়ৰ বাবে প্ৰতিযোগিতা কৰে।[1]:3 এটা ৰাজনৈতিক দলৰ সদস্যসকলে এটা অংশীদাৰী উমৈহতীয়া নামৰ অধীনত নিৰ্বাচনত প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰে। এক সংকীৰ্ণ সংজ্ঞাত, এটা ৰাজনৈতিক দলক কেৱল দলৰ নামৰ অধীনত কাৰ্যালয়ৰ বাবে প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰা প্ৰাৰ্থীৰ গোট বুলি ভাবিব পাৰি।[2]:3 এক বহল সংজ্ঞাত, এক ৰাজনৈতিক দল হৈছে এক গোটৰ প্ৰাৰ্থীক নিৰ্বাচিত কৰিবলৈ সমৰ্থন আগবঢ়োৱা সমগ্ৰ সঁজুলি, যাৰ ভিতৰত আছে ভোটাৰ আৰু স্বেচ্ছাসেৱক যি এটা নিৰ্দিষ্ট ৰাজনৈতিক দলক সমৰ্থন কৰে, সেই দলৰ প্ৰাৰ্থী নিৰ্বাচনত সমৰ্থন কৰা চৰকাৰী দল-সংগঠন, আৰু দলটোৰ সৈতে জড়িত চৰকাৰৰ বিধায়ক আৰু সাংসদসকল।[3]
ৰাজনৈতিক দলবোৰক অন্য ৰাজনৈতিক গোট আৰু ক্লাবৰ পৰা এনেদৰে পৃথক কৰিব পাৰি যে দলবোৰে প্ৰাৰ্থী নিৰ্বাচন কৰাত মনোনিৱেশ কৰে আনহাতে আন গোটবোৰে এক নীতিগত মতাদৰ্শ প্ৰচাৰ কৰাত গুৰুত্ব দিয়ে।[4] ৰাজনৈতিক দলবোৰক আন ৰাজনৈতিক সংগঠনৰ পৰা পৃথক কৰিব পৰা আন বিশেষত্বসমূহ হৈছে বৃহত্তৰ সদস্যপদ, সময়ৰ সৈতে অধিক স্থিৰতা, আৰু ভোটাৰসকলৰ সৈতে গভীৰ সম্পৰ্ক।[5]
বহুতো দেশত ৰাজনৈতিক দলৰ অভিধা দেশখনৰ আইনত সংজ্ঞায়িত কৰা হয় আৰু চৰকাৰে এটা সংগঠনক আইনীভাৱে ৰাজনৈতিক দল হিচাপে যোগ্যতা অৰ্জন কৰাৰ প্ৰয়োজনীয়তা নিৰ্দিষ্ট কৰি দিয়ে।[6]
আন এটা সংজ্ঞা অনুসৰি, ৰাজনৈতিক দল হৈছে এক সংগঠন যি এক নিৰ্দিষ্ট আদৰ্শগত বা নীতিগত লক্ষ্য আগবঢ়ায়, বা যি ৰাজনীতিৰ বিষয়ে একে বিচাৰধাৰা থকা লোকসকলক সংগঠিত কৰে।[7] অৱশ্যে, বহুতো ৰাজনৈতিক দল প্ৰাথমিকভাৱে আদৰ্শ বা নীতিৰ দ্বাৰা অনুপ্ৰাণিত নহয়; উদাহৰণ স্বৰূপে, ৰাজনৈতিক দলবোৰ মুখ্যতঃ ক্লায়েণ্টেলিষ্টিক বা পৃষ্ঠপোষকতা-আধাৰিত সংগঠন হ'ব পাৰে, বা এক নিৰ্দিষ্ট ৰাজনৈতিক উদ্যোগীৰ কেৰিয়াৰ আগবঢ়াই নিয়াৰ সঁজুলি হ'ব পাৰে।[8][9][10]
তথ্য সংগ্ৰহ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ Aldrich, John (1995). "1". Why Parties?: The Origin and Transformation of Political Parties in America. University of Chicago Press.
- ↑ Chhibber, Pradeep K.; Kollman, Ken (2004). The formation of national party systems: Federalism and party competition in Canada, Great Britain, India, and the United States. Princeton University Press.
- ↑ Sarah F. Anzia; Olivia M. Meeks (May 2016). "Political Parties and Policy Demanders in Local Elections". University of Maryland-Hewlett Foundation conference on Parties, Polarization and Policy Demanders. Archived from the original on 8 October 2020. https://web.archive.org/web/20201008034336/https://gspp.berkeley.edu/assets/uploads/research/pdf/Anzia_Meeks_Parties_Local_Elections_5_27_16.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 14 February 2021.
- ↑ John Anthony Maltese; Joseph A. Pika; W. Phillips Shively (13 January 2020). American democracy in context. Sage. পৃষ্ঠা. 182. ISBN 978-1544345222.
- ↑ Belloni, Frank P.; Beller, Dennis C. (1976). "The Study of Party Factions as Competitive Political Organizations". The Western Political Quarterly খণ্ড 29 (4): 531–549. doi:10.1177/106591297602900405.
- ↑ Avnon, Dan (16 November 2007). "Parties laws in democratic systems of government". The Journal of Legislative Studies খণ্ড 1 (2): 283–300. doi:10.1080/13572339508420429.
- ↑ "The purpose of political parties". Government of the Netherlands. https://www.government.nl/topics/democracy/the-purpose-of-political-parties। আহৰণ কৰা হৈছে: 14 February 2021.
- ↑ Olanrewaju, John S. (28 June 2017). "Political Parties and Poverty of Ideology in Nigeria". Afro Asian Journal of Social Sciences খণ্ড VI (3): 1–16.
- ↑ Hicken, Allen (17 March 2011). "Clientelism". Annual Review of Political Science খণ্ড 14: 289–310. doi:10.1146/annurev.polisci.031908.220508.
- ↑ Catherine E. De Vries; Sara B. Hobolt (16 June 2019). Political Entrepreneurs: The Rise of Challenger Parties in Europe. Princeton University Press. পৃষ্ঠা. 1–38. ISBN 9780691194752.