ৰাম নৱমী

ৰাম নৱমী
ৰাম নৱমী
ৰাম ৰাম নৱমীৰ দিনা পত্নী সীতা আৰু ভাতৃ লক্ষ্মণৰ সৈতে পূজা কৰিছিল
প্ৰকাৰ হিন্দু
মহত্ব ৰামৰ জন্মদিন।
তাৰিখ সাঁচ:Hindu festival date
২০২৪ৰ তাৰিখ বুধবাৰ,১৭ এপ্ৰিল[1]
আচাৰ পূজা, ব্ৰত (বেগ), ৰামায়ণ আৰু অন্য সংস্কৰণৰ আবৃত্তি, দান, আৰু ভজন
অৱধি ১ দিন
সংঘটন বছেৰেকীয়া

ৰাম নৱমী(সংস্কৃত: ৰাম নৱমি, ৰোমানীকৃত: ৰামনাৱমী) হৈছে হিন্দু ধৰ্মৰ অন্যতম জনপ্ৰিয় দেৱতা ৰাম, যাক বিষ্ণুৰ সপ্তম অৱতাৰ বুলিও জনা যায়, ৰামৰ জন্ম উদযাপন কৰা এক হিন্দু উৎসৱ।[2][3][4] তেওঁৰ ধাৰ্মিকতা, সৎ আচৰণ আৰু গুণৰ দ্বাৰা তেওঁ এজন আদৰ্শ ৰজা আৰু মানুহ হোৱাৰ বাবে হিন্দু ধৰ্মৰ ভিতৰত প্ৰায়ে প্ৰতীক হিচাপে ধৰা হয়।[5][6] এই উৎসৱটো হিন্দু পঞ্জিকাৰ প্ৰথম মাহ চৈত্ৰ চন্দ্ৰ চক্ৰৰ উজ্জ্বল অৰ্ধ (শুকল পক্ষ)ৰ নৱম দিনত পৰে।[7] বসন্ত কালত চৈত্ৰা নৱৰাত্ৰি উৎসৱৰ অংশও।[8] ৰাম নৱমী ভাৰতৰ চৰকাৰী কৰ্মচাৰীৰ বাবে বন্ধৰ দিন।[9] সমগ্ৰ ভাৰতবৰ্ষতে অঞ্চলভেদে ৰাম নৱমীৰ লগত জড়িত আচাৰ-ব্যৱহাৰ আৰু ৰীতি-নীতিৰ ভিন্নতা আছে। এই দিনটোত ৰামৰ কাহিনী বৰ্ণনা কৰা হিন্দু মহাকাব্য ৰামায়ণৰ পৰা আবৃত্তি কৰা হয়।[10] বৈষ্ণৱ হিন্দুসকলে মন্দিৰ পৰিদৰ্শন, প্ৰাৰ্থনা, উপবাস, আধ্যাত্মিক বক্তৃতা শুনি আৰু ভজন বা কীৰ্তন (ভক্তিমূলক গীত) গাই এই উৎসৱ পালন কৰে।[10][11][12] কিছুমান ভক্তই ৰামৰ প্ৰতিমূৰ্তি দোলনাত ৰাখি শিশুৰ দৰে পূজা কৰে।[13] দাতব্য অনুষ্ঠান আৰু সামূহিক খাদ্যৰো আয়োজন কৰা হয়। এই উৎসৱ বহু হিন্দুৰ বাবে নৈতিক চিন্তা-চৰ্চাৰ এক অনুষ্ঠান।[14][15] এই দিনটোত সমগ্ৰ ভাৰতৰ অযোধ্যা আৰু অসংখ্য ৰাম মন্দিৰত গুৰুত্বপূৰ্ণ উদযাপন কৰা হয়। ৰাম, সীতা, লক্ষ্মণ আৰু হনুমানৰ ৰাথযাত্ৰা (ৰথ শোভাযাত্ৰা) কেইবাঠাইতো হয়।[16][17] অযোধ্যাত বহুতে পবিত্ৰ সৰয় নদীত ডুব যায় আৰু তাৰ পিছত ৰাম মন্দিৰলৈ যায়।[18]

জন্ম

[সম্পাদনা কৰক]

ৰামৰ জন্ম সম্পৰ্কে সবিশেষ বাল্মিকীৰ ৰামায়ণ আৰু মহাভাৰতত উল্লেখ আছে।[19] উল্লেখ কৰা অনুসৰি ৰজা দশৰথ আৰু ৰাণী কৌসল্যৰ ঘৰত ৰামৰ জন্ম হৈছিল অযোধ্যা নগৰত। ৰজা দশৰথৰ মুঠ তিনিগৰাকী পত্নী আছিল কৌসল্য, কৈকেয়ী আৰু সুমিত্ৰ, কিন্তু বহু বছৰ ধৰি পুত্ৰহীন হৈ আছিল। উত্তৰাধিকাৰী বিচাৰি হাহাকাৰ কৰি দশৰথে ঋষি ঋষিৰ কৰ্তৃত্বত অনুষ্ঠিত হ’বলগীয়া বলিদানৰ আয়োজন কৰিলে, যাৰ সামৰণি পৰিল জুইৰ পৰা ওলাই অহা আকাশী মূৰ্তি এটাৰে চাউল আৰু গাখীৰৰ পাত্ৰ এটা লৈ। নিৰ্দেশ অনুসৰি ৰজাই পাত্ৰৰ ভিতৰৰ বস্তুবোৰ পত্নীসকলৰ মাজত ভাগ কৰি পানী খাবলৈ দিলে। ফলত কৌসল্যই ৰাম, কৈকেয়ীয়ে ভৰত আৰু সুমিত্ৰই যমজ সন্তান জন্ম দিয়ে - লক্ষ্মণ আৰু শত্ৰুঘ্ন। এইদৰে চাৰিজন পুত্ৰৰ জন্মৰ লগে লগে দশৰথৰ ইচ্ছা পূৰণ হ'ল।[20]

উদযাপন আৰু অনুষ্ঠান

[সম্পাদনা কৰক]
মহাৰাষ্ট্ৰৰ চীনাৱাল গাঁও মন্দিৰত দোলনাত থকা কেঁচুৱা ৰাম

ৰামৰ জীৱনৰ বিষয়ে ৰামায়ণৰ কিংবদন্তিসমূহত উল্লেখ কৰা কেইবাখনো চহৰত ডাঙৰ ডাঙৰ উদযাপন কৰা হয়।[21]ইয়াৰ ভিতৰত অযোধ্যা (উত্তৰ প্ৰদেশ),[22] ৰামেশ্বৰম (তামিলনাডু), ভদ্ৰাচালম (তেলেংগানা) আৰু সীতামৰ্হী (বিহাৰ)।

সমগ্ৰ ভাৰতবৰ্ষতে অঞ্চলভেদে ৰাম নৱমীৰ লগত জড়িত আচাৰ-ব্যৱহাৰ আৰু ৰীতি-নীতিৰ ভিন্নতা আছে। ইয়াৰে বহুতো পৰম্পৰাৰ ভিতৰত ৰামায়ণৰ বক্তৃতা পঢ়া আৰু শুনা,[23] ৰথযাত্ৰা (ৰথ শোভাযাত্ৰা), দাতব্য অনুষ্ঠানৰ আয়োজন কৰা, ৰাম আৰু সীতাৰ বিবাহ শোভাযাত্ৰা (কল্যাণোৎসৱ) আয়োজন কৰা,[24] আৰু সীতাক শ্ৰদ্ধা জনোৱা, লক্ষ্মণ আদি , আৰু হনুমান যিয়ে ৰামৰ জীৱন কাহিনীত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছে।[25] হিন্দু সূৰ্য্য দেৱতা সূৰ্য্যকো কিছুমান সম্প্ৰদায়ত পূজা কৰা হয়।[26]

কৰ্ণাটকত স্থানীয় মণ্ডলী (সংগঠন) আৰু ৰাজপথৰ দ্বাৰা ৰাম নৱমী উদযাপন কৰা হয়, বিনামূলীয়া পনাকম (গড়ৰ পানীয়) আৰু কিছু খাদ্য বিয়পাই দিয়া হয়। ইয়াৰ উপৰিও কৰ্ণাটকৰ বেংগালুৰুত শ্ৰী ৰামসেৱ মণ্ডলী, আৰ.চি.টি (আৰ.) চামৰাজপেটে ভাৰতৰ আটাইতকৈ সন্মানীয়, মাহজোৰা শাস্ত্ৰীয় সংগীত উৎসৱৰ আয়োজন কৰে। ৮০ বছৰীয়া এই সংগীতৰ আড়ম্বৰপূৰ্ণতাৰ স্বকীয়তা হ’ল যে, নিজৰ ধৰ্ম নিৰ্বিশেষে, উভয় ধাৰা – কৰ্ণাটিক (দক্ষিণ ভাৰতীয়) আৰু হিন্দুস্তানী (উত্তৰ ভাৰতীয়)ৰ বিখ্যাত ভাৰতীয় শাস্ত্ৰীয় সংগীতজ্ঞসকলে ৰাম আৰু সমবেত দৰ্শকক নিজৰ সংগীত পৰিবেশন আগবঢ়াবলৈ নামি আহে .[27] পূব ভাৰতৰ ৰাজ্য যেনে ওড়িশা, ঝাৰখণ্ড আৰু পশ্চিম বংগত জগন্নাথ মন্দিৰ আৰু আঞ্চলিক বৈষ্ণৱ সম্প্ৰদায়ে ৰাম নৱমী পালন কৰে আৰু ইয়াক সেই দিন হিচাপে গণ্য কৰে যেতিয়া গ্ৰীষ্মকালত তেওঁলোকৰ বাৰ্ষিক জগন্নাথ ৰাথ যাত্ৰাৰ প্ৰস্তুতি আৰম্ভ হয়।[28]

ইস্কনৰ সৈতে জড়িত ভক্তসকলে গোটেই দিনটো উপবাস কৰে।[29] ইস্কনৰ কেইবাটাও মন্দিৰে ক্ৰমবৰ্ধমান থলুৱা হিন্দু মণ্ডলীৰ প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণৰ লক্ষ্যৰে এই বন্ধৰ দিনটোৰ অধিক বিশিষ্ট উদযাপনৰ প্ৰৱৰ্তন কৰে। কিন্তু পৰম্পৰাগত গৌৰব্দ কেলেণ্ডাৰত ই আছিল এক উল্লেখযোগ্য কেলেণ্ডাৰ অনুষ্ঠান আৰু ভক্তসকলে উপবাস কৰাৰ নিৰ্দিষ্ট অতিৰিক্ত প্ৰয়োজনীয়তা আছিল।[30]

ৰাম নৱমীত 'সূৰ্য তিলক' ভাৰতীয় বিজ্ঞানীসকলে সূৰ্যৰ পোহৰক নিৰ্দেশিত কৰাৰ এক জটিল ব্যৱস্থা সৃষ্টি কৰিছে যাতে প্ৰতিখন ৰাম নৱমীতে ৰাম লাল্লাৰ কপালত পৰে। অযোধ্যাৰ ৰাম মন্দিৰত এই ব্যৱস্থা স্থাপন কৰা হৈছে।[31]

নাটক

[সম্পাদনা কৰক]

ৰাম নৱমী আৰু বিজয়দশমীৰ উৎসৱত প্ৰতি বছৰে ৰামলীলা নামেৰে জনাজাত এখন ৰাজহুৱা নাট্য পৰিবেশন অনুষ্ঠিত হয়।[32][33] ৰাম লীলাই সংগীত, নাটক, নৃত্য আৰু অন্যান্য বিভিন্ন মাধ্যমৰ জৰিয়তে ৰামৰ কাহিনীক সামৰি লৈছে।[26] ৰামলীলাৰ প্ৰণয়ন তুলসীদাসকলৰ ৰামচৰিতমানসৰ পৰা অনুপ্ৰাণিত।[34]

ভাৰতৰ বাহিৰত

[সম্পাদনা কৰক]

ৰাম নৱমী হৈছে উত্তৰ প্ৰদেশ আৰু অন্যান্য ৰাজ্যৰ শিপা ভাৰতীয় প্ৰব্ৰজনকাৰীসকলে পালন কৰা হিন্দু উৎসৱসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম।[35] বৃটিছৰ অভিযন্তা আকালৰ বাবে ভাৰত এৰি যাবলৈ বাধ্য হোৱা আৰু তাৰ পিছত ১৯১০ চনৰ আগতে ঔপনিৱেশিক দক্ষিণ আফ্ৰিকাত ব্ৰিটিছৰ মালিকানাধীন বাগিচা আৰু খনিত চাকৰিৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিয়া আৰু তাৰ পিছত দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ বৰ্ণবৈষম্য শাসনৰ অধীনত বাস কৰা ভাৰতীয় ইনডেনচাৰ চাকৰৰ বংশধৰসকলে ৰাম উদযাপন কৰি থাকিল ৰামায়ণ পাঠ কৰি আৰু ত্যাগৰাজ আৰু ভদ্ৰচল ৰামদাসৰ ভজন গাই নৱমী। সমসাময়িক সময়ত ডাৰবানৰ হিন্দু মন্দিৰত প্ৰতি বছৰে এই পৰম্পৰা অব্যাহত আছে।[36]

একেদৰে ট্ৰিনিদাদ আৰু ট’বাগো, গায়ানা, চুৰিনাম, জামাইকা, অন্যান্য কেৰিবিয়ান দেশ, মৰিচাছ, মালয়েছিয়া, ছিংগাপুৰ, আৰু আন বহু দেশত ঔপনিৱেশিক যুগৰ ইনডেনচাৰ শ্ৰমিকৰ হিন্দু বংশধৰ ব্ৰিটিছ ভাৰত এৰি যাবলৈ বাধ্য কৰাইছে তেওঁলোকৰ... অন্যান্য পৰম্পৰাগত উৎসৱ।[37]

ফিজিৰ হিন্দু আৰু আন ঠাইলৈ পুনৰ প্ৰব্ৰজন কৰা হিন্দুসকলেও ইয়াক উদযাপন কৰে।[38]

  1. ↑ "Chaitra Navratri 2023: Is Chaitra Navratri beginning on March 21 or 22? Find the correct date of the Hindu festival". hindustantimes.com. 19 March 2023. https://www.hindustantimes.com/lifestyle/festivals/chaitra-navratri-2023-is-chaitra-navratri-beginning-on-march-21-or-22-find-the-correct-date-of-the-hindu-festival-101678931724402.html. 
  2. ↑ "Religions - Hinduism: Rama Navami". BBC. 28 August 2009
  3. ↑ Hindus around the world celebrate Ram Navami today, DNA, 8 April 2014
  4. ↑ "Rama | Description, Symbolism, Meaning, & Facts | Britannica". www.britannica.com. 30 March 2023. Retrieved 20 May 2023.
  5. ↑ "Rama | Description, Symbolism, Meaning, & Facts | Britannica". www.britannica.com. 30 March 2023. Retrieved 20 May 2023.
  6. ↑ Dalal, Roshen (18 April 2014). Hinduism: An Alphabetical Guide. Penguin UK. pp. 1571–1580. ISBN 978-81-8475-277-9.
  7. ↑ The nine-day festival of Navratri leading up to Sri Rama Navami has bhajans, kirtans and discourses in store for devoteesArchived 7 April 2009 at the Wayback Machine
  8. ↑ James G. Lochtefeld (2002). The Illustrated Encyclopedia of Hinduism: N-Z. The Rosen Publishing Group. pp. 558–559. ISBN 978-0-8239-3180-4.
  9. ↑ Holiday Calendar Archived 28 August 2017 at the Wayback Machine, High Court of Karnataka, Government
  10. ↑ "Religions - Hinduism: Rama Navami". BBC. 28 August 2009
  11. ↑ James G. Lochtefeld (2002). The Illustrated Encyclopedia of Hinduism: N-Z. The Rosen Publishing Group. pp. 558–559. ISBN 978-0-8239-3180-4.
  12. ↑ Ramnavami The Times of India, 2 April 2009
  13. ↑ Robinson, James B. (2009). Hinduism. Infobase Publishing. ISBN 978-1-4381-0641-0.
  14. ↑ "Religions - Hinduism: Rama Navami". BBC. 28 August 2009
  15. ↑ "President and PM greet people as India observes Ram Navami today". IANS. news.biharprabha.com. Retrieved 8 April 2014.
  16. ↑ "Religions - Hinduism: Rama Navami". BBC. 28 August 2009.
  17. ↑ On Ram Navami, we celebrate our love for the ideal Archived 7 April 2009 at the Wayback Machine Indian Express, Monday, 31 March 2003.
  18. ↑ Hindus around the world celebrate Ram Navami today, DNA, 8 April 2014
  19. ↑ Dalal, Roshen (18 April 2014). Hinduism: An Alphabetical Guide. Penguin UK. pp. 1571–1580. ISBN 978-81-8475-277-9.
  20. ↑ Lochtefeld, James G. (2002). The Illustrated Encyclopedia of Hinduism: A-M. Rosen. p. 175. ISBN 978-0-8239-3179-8.
  21. ↑ James G. Lochtefeld (2002). The Illustrated Encyclopedia of Hinduism: N-Z. The Rosen Publishing Group. pp. 558–559. ISBN 978-0-8239-3180-4
  22. ↑ James G. Lochtefeld (2002). The Illustrated Encyclopedia of Hinduism: N-Z. The Rosen Publishing Group. pp. 558–559. ISBN 978-0-8239-3180-4
  23. ↑ Constance A Jones (2011). J. Gordon Melton (ed.). Religious Celebrations: An Encyclopedia of Holidays, Festivals, Solemn Observances, and Spiritual Commemorations. ABC-CLIO. pp. 739–740. ISBN 978-1-59884-206-7.
  24. ↑ Hindus around the world celebrate Ram Navami today, DNA, 8 April 2014
  25. ↑ Steven Rosen (2006). Essential Hinduism. Greenwood Publishing Group. p. 212. ISBN 978-0-275-99006-0.
  26. ↑ Constance A Jones (2011). J. Gordon Melton (ed.). Religious Celebrations: An Encyclopedia of Holidays, Festivals, Solemn Observances, and Spiritual Commemorations. ABC-CLIO. pp. 739–740. ISBN 978-1-59884-206-7.
  27. ↑ "Sree Ramaseva Mandali, Retrospect | Our Impact". www.ramanavami.org.
  28. ↑ Logs for Trinity’s chariots arrive in Odisha’s Puri town, Odisha Sun Times (24 January 2016)
  29. ↑ Constance A Jones (2011). J. Gordon Melton (ed.). Religious Celebrations: An Encyclopedia of Holidays, Festivals, Solemn Observances, and Spiritual Commemorations. ABC-CLIO. pp. 739–740. ISBN 978-1-59884-206-7.
  30. ↑ Zaidman, N. (2000). "The Integration of Indian Immigrants to Temples Run by North Americans". Social Compass. 47 (2): 205–219. doi:10.1177/003776800047002005. S2CID 144392375. Another example of a religious enterprise initiated by a board member was the organization of Lord Ramachandra Appearance Day (Sri Ram Navami).
  31. ↑ "Ayodhya Ram Mandir: Facts And Details You Must Know". Retrieved 24 January 2024.
  32. ↑ Mohapatra, J. (24 December 2013). Wellness in Indian Festivals & Rituals: Since the Supreme Divine Is Manifested in All the Gods, Worship of Any God Is Quite Legitimate. Partridge Publishing. ISBN 978-1-4828-1689-1.
  33. ↑ Kasbekar, Asha (2006). Pop Culture India!: Media, Arts, and Lifestyle. ABC-CLIO. p. 42. ISBN 978-1-85109-636-7.
  34. ↑ James G. Lochtefeld (2002). The Illustrated Encyclopedia of Hinduism: N-Z. The Rosen Publishing Group. pp. 558–559. ISBN 978-0-8239-3180-4.
  35. ↑ "Ram Navami 2020 to be observed on 2 April: All you need to know about the festival, celebrations". Firstpost. 1 April 2020. Retrieved 22 July 2020
  36. ↑ Paula Richman (2008), Ways of Celebrating Ram's Birth: Ramayana Week in Durban, South Africa, Religions Of South Asia, Volume 2 Issue 2, pages 109–133
  37. ↑ Steven Vertovec (1992). Hindu Trinidad: Religion, Ethnicity and Socio-Economic Change. Macmillan Academic. p. 211. ISBN 978-0-333-53505-9.
  38. ↑ Brian A. Hatcher (2015). Hinduism in the Modern World. Routledge. pp. 116–117. ISBN 978-1-135-04631-6.