ৰামায়ণ

হনুমানৰ পিঠিত উঠি ৰামে (সোঁফালে) ৰাৱণৰ লগত যুদ্ধ কৰা দৃশ্য

ৰামায়ণ হৈছে এখন প্ৰাচীন সংস্কৃত মহাকাব্য। হিন্দু মহাৰ্ষি বাল্মীকিয়ে ইয়াৰ ৰচনা কৰা বুলি বিশ্বাস কৰা হয়। ভাৰতৰ আনখন মহাকাব্য মহাভাৰতৰ লগতে ৰামায়ণকো ইতিহাসৰ অংশ হিচাপে গণ্য কৰা হয়।^[1] জীৱনৰ সম্বন্ধসমূহৰ বাবে কৰা কৰ্তব্যক কিছুমান আদৰ্শ চৰিত্ৰ যেনে- আদৰ্শ পিতৃ, আদৰ্শ ভ্ৰাতৃ, আদৰ্শ ভৃত্য, আদৰ্শ পত্নী, আদৰ্শ ৰজা আদিৰ মাজেৰে দাঙি ধৰা হৈছে।

"ৰামায়ণ" নামটো "ৰাম" আৰু "অয়ন" শব্দৰ তৎপুৰুষ সন্ধিৰ পৰা হৈছে যাৰ অৰ্থ হ’ল "ৰামৰ যাত্ৰা।" ৰামায়ণত ২৪,০০০ শ্লোক ৭টা কাণ্ড আৰু ৫০০ সৰ্গত ভগোৱা হৈছে।^[2] ইয়াত ৰামৰ জীৱন কাহিনী আৰু তেওঁৰ পত্নী সীতাক লংকাৰ ৰাক্ষস ৰজা ৰাৱণএ হৰণ কৰাৰ পিছত হোৱা যুদ্ধৰ বৰ্ণনা আছে। বিষয়বস্তুৰ ফালৰ পৰা চাবলৈ গ’লে ই প্ৰকৃততে মানৱৰ অস্তিত্বৰ এক বিশেষ দৃষ্টিকোণ আৰু ধৰ্ম, অধৰ্মৰ বিৱৰণ।^[3]

ৰামায়ণৰ শ্লোকসমূহ ৩২টা শব্দাংশৰ অনুস্তুভ নামৰ ঠাঁচত লিখা হৈছে। পিছৰ কালৰ সংস্কৃত সাহিত্য তথা ভাৰতীয় জীৱনধাৰা আৰু সংস্কৃতিত ৰামায়ণৰ প্ৰভাৱ সুস্পষ্ট। মহাভাৰতৰ দৰেই ইয়াৰ কাহিনীও অসাধাৰণ: ইয়াত প্ৰাচীন হিন্দু সাধুসকলৰ বাণী দাৰ্শনিক আৰু ধাৰ্মিক তত্ত্বৰ আলমত বৰ্ণনা কৰা হৈছে। ৰাম, সীতা, লক্ষ্মণ, ভৰত, হনুমান, ৰাৱণ আদি চৰিত্ৰসমূহ ভাৰতীয় সাংস্কৃতিক সচেতনতাৰ ভেঁটিস্বৰূপ।

ভাৰতত ৰামায়ণৰ বৌদ্ধ আৰু জৈন সংস্কৰণো পোৱা যায়। লগতে ইণ্ডোনেচিয়া, ফিলিপাইনচ, থাইলেণ্ড আৰু মালয়েচিয়া দেশতো ইয়াৰ ভিন্ন ৰূপ দেখিবলৈ পোৱা যায়। ইয়াত আদিকাণ্ড ৰামায়ণ , উত্তৰাকাণ্ড ৰামায়ণ আদি ৱহো কাণ্ড উল্লেখ কৰা হৈছে।

পাঠ্য বৈশিষ্ট্য

এজন শিল্পীৰ ৰামায়ণ ৰচনা কৰা ঋষিৰ Valmikiৰ ছাপ

ধাৰা

ৰামায়ণ Itihasa ধাৰাৰ অন্তৰ্গত, অতীতৰ পৰিঘটনাৰ আখ্যান (purāvṛtta), য'ত মহাভাৰত আৰু ৰামায়ণ মহাকাব্য সন্নিবিষ্ট কৰা হৈছে, আৰু পুৰাণ। ছ. এই ধাৰাত পুৰুষাৰ্থ|মানৱ জীৱনৰ লক্ষ্যৰ ওপৰত শিক্ষাও অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। ইয়াত সম্পৰ্কৰ কৰ্তব্যৰ চিত্ৰণ কৰা হৈছে, আদৰ্শ পিতৃ, দাস, ভাতৃ, ভগ্নী, স্বামী, পত্নী, ৰজাৰ দৰে আদৰ্শ চৰিত্ৰৰ চিত্ৰণ কৰা হৈছে। মহাভাৰতৰ দৰেই ৰামায়ণতো প্ৰাচীন হিন্দু ঋষিৰ শিক্ষাক আখ্যানত ৰূপক উপস্থাপন কৰা হৈছে, দাৰ্শনিক আৰু নৈতিক উপাদানসমূহৰ মাজত।

গাঁথনি

ইয়াৰ বিদ্যমান ৰূপত বাল্মিকীৰ ৰামায়ণ সাতটা kāṇḍa (Balakanda|Bālakāṇḍa), অযোধ্যাকণ্ড, আৰাণ্ডাকণ্ড, কিষ্কন্দকাণ্ডত বিভক্ত ২৪,০০০ৰো অধিক দ্বৈত পদ্য থকা এক মহাকাব্য , সুন্দৰা কাণ্ড|সুন্দৰাকাণ্ড, যুদ্ধাকাণ্ড, উত্তৰকাণ্ড), আৰু প্ৰায় ৫০০ টা সৰ্গ (অধ্যায়)। আৰ্ষিয়া সত্তৰ (২০১৬)ৰ আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ তথ্যটো হ'ল "উত্তৰকাণ্ড" লিখা নাই ঋষি বাল্মীকি। উত্তৰ কাণ্ডে কিয় ৰামায়ণ পঢ়াৰ ধৰণ সলনি কৰে Archived 16 April 2021 at the Wayback Machine, Scroll.in</ref> ইয়াক ইতিহাসৰ অন্যতম দীঘলীয়া মহাকাব্য হিচাপে গণ্য কৰা হয়।^[4]

ডেটিং

দশৱতৰ ত চিত্ৰিত ৰাম (ওপৰৰ পৰা তৃতীয় বাওঁফালে), বিষ্ণুৰ দহটা অৱতাৰ। জয়পুৰৰ পৰা চিত্ৰকলা, এতিয়া ভিক্টোৰিয়া আৰু এলবাৰ্ট সংগ্ৰহালয়

উপলব্ধ গ্ৰন্থখনৰ প্ৰাৰম্ভিক পৰ্যায়ৰ বাবে বিদ্বানসকলৰ অনুমান খ্ৰীষ্টপূৰ্ব সপ্তম শতিকাৰ পৰা চতুৰ্থ শতিকাৰ ভিতৰত,^[5][6] আৰু পিছৰ পৰ্যায়সমূহ খ্ৰীষ্টীয় তৃতীয় শতিকালৈকে বিস্তৃত।^[7] ৰবাৰ্ট পি গোল্ডমেন (১৯৮৪)ৰ মতে ৰামায়ণৰ আটাইতকৈ পুৰণি অংশসমূহ আৰম্ভণিৰ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব সপ্তম শতিকা|খ্ৰীষ্টপূৰ্ব সপ্তম শতিকা। ^[8] বৌদ্ধ ধৰ্মৰ (খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫ম শতিকাত প্ৰতিষ্ঠা হোৱা) বা মগধৰ প্ৰাধান্যৰ উল্লেখ নকৰাৰ বাবে পিছৰ অংশবোৰ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ষষ্ঠ বা ৫ম শতিকাৰ পিছত ৰচনা কৰিব নোৱাৰি ( যি খ্ৰীষ্টপূৰ্ব সপ্তম শতিকাত প্ৰাধান্য লাভ কৰিছিল)। গ্ৰন্থখনত অযোধ্যা (ৰামায়ণ)|অযোধ্যাক কোশলৰ ৰাজধানী হিচাপেও উল্লেখ কৰা হৈছে, ইয়াৰ পিছৰ নাম সাকেতা বা শ্ৰাৱস্তীৰ উত্তৰাধিকাৰী ৰাজধানী নহয়।^[9] আখ্যান সময়ৰ ক্ষেত্ৰত ৰামায়ণৰ ক্ৰিয়া পূৰ্বৰ মহাভাৰত। গোল্ডমেন আৰু চাথাৰলেণ্ড গোল্ডমেনে (২০২২) ৰামায়ণৰ আটাইতকৈ পুৰণি সংস্কৰণটো খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫০০ চনৰ আশে-পাশে ৰচনা কৰা বুলি বিবেচনা কৰে।^[10]

দুইৰ পৰা ছয়খন গ্ৰন্থ মহাকাব্যখনৰ আটাইতকৈ পুৰণি অংশ, আনহাতে প্ৰথম আৰু শেষৰ গ্ৰন্থ (ক্ৰমে বালাকান্দ আৰু উত্তৰা কাণ্ড) পিছৰ সংযোজন যেন লাগে। এই দুটা খণ্ড আৰু মহাকাব্যখনৰ বাকী অংশৰ মাজত শৈলীৰ পাৰ্থক্য আৰু আখ্যানৰ বৈপৰীত্যই হাৰ্মান জেকবিৰ পৰা বৰ্তমানলৈকে পণ্ডিতসকলক এই একমতৰ দিশে লৈ গৈছে।^[11]

তথ্যসূত্ৰ

1. William Buck & Van Nooten 2000, "vinoth" p.xiii
2. Dutt 2004, p.198
3. Brockington 2003
4. M.A, লিণ্ডা ইজেনেছ; M.D, কুমুডা ৰেড্ডী. ৰামায়ণ: বাল্মিকীৰ প্ৰাচীন মহাকাব্যৰ এক নতুন পুনৰাবৃত্তি--সম্পূৰ্ণ আৰু ব্যাপক. ISBN ৯৭৮-০-১৪-৩১১১৮০-১. https://books.google.com/books?id=pGnNDAAAQBAJ&q=the+ramayana. 
5. Goldman 1984, পৃষ্ঠা. 20–22.
6. "অযোধ্যাত ৰাম জন্ম হৈছিল নেকি". mumbaimirror. https://mumbaimirror.indiatimes.com/news/india/was-ram-born-in-ayodhya/articleshow/77380259.cms. 
7. সাঁচ:গ্ৰন্থৰ উদ্ধৃতি দিয়ক
8. Goldman 1984, "[আমি] অনুভৱ কৰোঁ যে বাল্মিকী ৰামায়ণৰ আৰ্কিটাইপ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব সপ্তম শতিকাৰ আৰম্ভণিতকৈ বহু আগৰ হ'ব পাৰে, যদিও সেয়া অসম্ভৱ এই কথা কোনো ধৰণৰ কঠোৰতাৰে প্ৰদৰ্শন কৰক".
9. Goldman 1984, p. ২১–২২: "[I] বালাকান্দত, মহাকাব্যখনৰ কেন্দ্ৰীয় পাঁচখন কিতাপৰ দৰেই, কোশল ৰাজ্যক ক্ষমতা আৰু সমৃদ্ধিৰ উচ্চতাত থকা বুলি প্ৰতিনিধিত্ব কৰা হৈছে, অযোধ্যা নামৰ এটা প্ৰধান নগৰীয়া বসতিৰ পৰা পৰিচালিত, [o ]কেৱল উত্তৰকাণ্ডৰ একেবাৰে শেষত কবিতাটোৰ উপসংহাৰত শ্ৰাৱস্তীক উত্তৰাধিকাৰী ৰাজধানী হিচাপে উল্লেখ পোৱা যায় মহাকাব্যত অযোধ্যা নামেৰে নিৰৱচ্ছিন্নভাৱে জনা যায় আৰু কেতিয়াও সাকেতা নামেৰে জনা নাযায়, যিটো নামেৰে ইয়াক বৌদ্ধ আৰু পিছৰ বহু সাহিত্যত জনা যায়".
10. Goldman & Sutherland Goldman 2022, p. ৩: "ৰামৰ মহান কাহিনীৰ আটাইতকৈ পুৰণি জীৱিত সংস্কৰণ, আৰু যিটো কাহিনীৰ আন শ শ আৰু হয়তো হাজাৰ হাজাৰ সংস্কৰণৰ সকলোবোৰৰ প্ৰত্যক্ষ বা পৰোক্ষ উৎস নিঃসন্দেহে, সেয়া হৈছে কীৰ্তিচিহ্নস্বৰূপ, খ্ৰীষ্টপূৰ্ব প্ৰথম সহস্ৰাব্দৰ মাজভাগৰ মহাকাব্য।" প্ৰায় পঁচিশ হাজাৰ সংস্কৃত দ্বৈত কবিতা বাল্মিকীৰ আৰোপ কৰা হৈছে".
11. অজয় কে ৰাও, Re-figuring the Ramayana as Theology: A History of Reception প্ৰিমডাৰ্ণ ইণ্ডিয়াত (লণ্ডন: ৰাউটলেজ, ২০১৪), ২.আই.এচ.বি.এন. ৯৭৮১১৩৪০৭৭৩৫৯ Parameter error in {{ISBN}}: Invalid ISBN.; আৰু ৰবাৰ্ট পি গোল্ডমেন, দ্য ৰামায়ণ অৱ বাল্মিকী, ভল. ১: বালাকান্দা, এণ এপিক অৱ এন্সিয়েণ্ট ইণ্ডিয়া (দিল্লী: মতিলাল বানৰ্চিদাস, ২০০৭), ১৪–১৮। আই.এচ.বি.এন. ৯৭৮৮১২০৮৩১৬২৯ Parameter error in {{ISBN}}: Invalid ISBN.

বহিঃসংযোগ

• Illustrated manuscript by Maharana Jagat Singh at British Library Archived 2012-01-01 at the Wayback Machine