Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
Émile Durkheim | |
---|---|
Vida | |
Nacimientu | Épinal[1], 15 d'abril de 1858[2] |
Nacionalidá | Francia [3] |
Muerte | París[4], 15 de payares de 1917[2] (59 años) |
Sepultura | Cementeriu de Montparnasse |
Causa de la muerte | hemorraxa cerebral |
Familia | |
Casáu con | Louise Dreyfus (en) |
Estudios | |
Estudios |
École normale supérieure Universidá de Leipzig Liceo Louis-le-Grand (es) Universidá de Burdeos |
Direutor de tesis | Émile Boutroux |
Direutor de tesis de | Marcel Mauss |
Llingües falaes | francés[5] |
Alumnu de |
Fustel de Coulanges (es) Wilhelm Wundt |
Profesor de |
Marcel Mauss Maurice Halbwachs Robert Hertz |
Oficiu | antropólogu, filósofu, sociólogu, profesor, historiador de la relixón |
Emplegadores |
École pratique des hautes études Universidá de Burdeos (1886 – 1902) Universidá de París (1902 – |
Trabayos destacaos |
Universidá de Burdeos De la division du travail social Educación y sociologia (es) |
Influyencies | Louis de Bonald, Auguste Comte, Herbert Spencer y Montesquieu |
Miembru de | Liga de los derechos del hombre (es) |
Creencies | |
Relixón | ateísmu[6] |
Émile Durkheim (15 d'abril de 1858, Épinal – 15 de payares de 1917, París) foi un sociólogu francés. Estableció formalmente la disciplina académica y, xunto con Karl Marx y Max Weber, ye consideráu unu de los padres fundadores de dicha ciencia.
Durkheim creó'l primer departamentu de socioloxía na Universidá de Bordeaux en 1895, publicando Les regles del métodu sociolóxicu. En 1896 creó la primer revista dedicada a la socioloxía, L'Année Sociologique. La so influyente monografía, El suicidiu (1897), un estudiu de los tipos de suicidios d'alcuerdu a les causes que la xeneren, foi pionera na investigación social y sirvió pa estremar la ciencia social de la psicoloxía y la filosofía política. Na so obra clásica, Les formes elementales de la vida relixosa (1912), comparó la dimensión sociocultural de les vides de les sociedaes aborixe y modernu, colo que ganó entá más reputación.
Durkheim perfeccionó'l positivismu que primero escurriera Augusto Comte, promoviendo'l realismu epistemolóxicu y el métodu hipotéticu deductivu. Pa él, la socioloxía yera la ciencia de les instituciones, y la so meta yera afayar "fechos sociales" estructurales. Durkheim foi un mayor proponente del funcionalismu estructuralista, una perspeutiva fundacional tantu pa la socioloxía como pa l'antropoloxía. Según la so visión, les ciencies sociales teníen de ser puramente holístiques; esto ye, la socioloxía tenía d'estudiar los fenómenos atribuyíos a la sociedá na so totalidá, en llugar de centrase nes aiciones específiques de los individuos.
Los sociólogos anteriores víen la socioloxía non como un ámbitu autónomu d'investigación, sinón al traviés d'acercamientos psicolóxicos o orgánicos. Durkheim, otra manera, concibió la esistencia de fenómenos específicamente sociales («fechos sociales»), que constitúin unidaes d'estudiu que nun pueden ser encetaes con téuniques que nun seyan les específicamente sociolóxiques. Asina mesmu redefinió la socioloxía como la ciencia que tien como oxeto l'estudiu d'estos fechos. Durkheim definió los fechos sociales en Les regles del métodu sociolóxicu como: «...maneres d'actuar, pensar y sentir esternos al individuu, y que tienen un poder de coerción en virtú del cual impónense a él...»[7]
Dichos "fechos sociales" esisten con anterioridá a la nacencia d'un individuu en determinada sociedá y poro, son esteriores a él. Son coleutivos porque son parte de la cultura de la sociedá, y son coercitivos porque los individuos edúquense conforme a les normes y regles de la sociedá namái pol fechu de nacer nella. Durkheim afirmó: «si esistíen enantes ye qu'esisten fora de nós» y menta como exemplos la llingua natal, la escritura y el sistema monetariu.
Durkheim tamién afirmó que la sociedá yera daqué que ta fora y dientro del individuu coles mesmes, gracies a qu'ésti adopta y interioriza los sos valores y la so moral. El "fechu social" tien una fuerte capacidá de coerción y de suxeción respeuto del individuu. Per ende el fechu social nun puede amenorgase a simples datos psicolóxicos, y la conciencia coleutiva prima siempres sobre'l pensamientu individual, siendo entós la sociedá, y non l'individuu, la unidá d'analís primordial de la socioloxía.
"Amar la sociedá ye amar daqué más allá de nós mesmos y daqué en nós mesmos". Esta interesada frase de Émile Durkheim espresa la influencia que puede tener la sociedá nes persones. Reconociendo que la sociedá esiste más allá de nós mesmos, ella ye muncho más que los individuos que lu componen; la sociedá tien una vida propia que s'estiende más allá de les nueses esperiencies personales. La sociedá tien el poder de determinar los nuesos pensamientos y aiciones.
En diverses obres como La división del trabayu social y Educación y socioloxía, Durkheim sostuvo que la sociedá moderna caltién la cohesión o la unión por cuenta de la solidaridá. Durkheim consideró qu'hai dos tipos: la solidaridá mecánica y la solidaridá orgánica. La primera ye aquella que se presenta en comunidaes rurales, la familia y grupos de meyores amigos, onde les rellaciones y la comunicación son “de frente”. La segunda ye aquella que se da nes sociedaes industriales de resultes de la división del trabayu nes empreses, lo cual fai que les persones seyan cada vegada más distintes ente sigo y el sentíu de pertenencia a un grupu que predomina nes comunidaes pequeñes o na familia puede esleise.
Durkheim dicía que na nueva sociedá industrial riquir d'un nuevu sistema d'educación. Per un sitiu, el neñu tenía de recibir la educación inicial de los padres y de la familia; polo xeneral, normes, valores y habilidaes propies del grupu primariu. Per otru llau, pa les habilidaes, normes y valores qu'establez la sociedá global, el país o la nación, l'órganu indicáu pa realizar esta educación ye la escuela.
Na so tesis doctoral publicada en 1893, Durkheim considera'l problema de la solidaridá y valor social. El so estudiu basar na distinción de dos formes de solidaridá. Pero primero tendríamos de saber que la solidaridá ye, pal autor, un fechu moral, poro, ensin la posibilidá d'apaecer positivamente como un fechu esternu, tien de buscase dalgún fenómenu que tenga esa esistencia esterior, que seya tanxible y positivu, que represente o indique dichu elementu moral. Él atopa eses condiciones nes formes de la pena xurídica y éstes apaecen nes formes del derechu.
La pena represiva, espresada nel derechu penal, apaez naquelles sociedaes con fuertes estaos de conciencia coleutiva, pa les cualos el crime ye una ofiensa a tola sociedá. Por eso, faise necesaria una dura pena. Esta carauterística dar nes sociedaes primitives.
Sicasí, nes sociedaes modernes, alcuéntrase instalada la pena restitutiva, aquella que pretende devolver les coses al estáu anterior a aquel en que foi cometíu'l crime. La ofiensa nun se comete contra tola sociedá, sinón que ye un problema ente les partes. Nes sociedaes modernes esisten les formes de derechu civil, de la familia, del comerciu. Los homes, al nacer distintos ente sigo, son distintos y por eso esiste gran división del trabayu social.
Nes sociedaes primitives, la solidaridá surde de la conciencia coleutiva y denominar solidaridá mecánica: la identificación con un grupu social producir poles condiciones d'igualdá, ta en boga la idea de comunidá en tantu los individuos tienen «coses de mancomún», que producen un fuerte compromisu. Tocantes a la división del trabayu, nun hai especialización, pero sí ascensu (Durkheim da dos exemplos de sociedaes primitives nun contestu modernu: la Ilesia y l'Exércitu, dambes fuertemente verticalistas). Nes sociedaes modernes, esa conciencia coleutiva ye más débil y la solidaridá qu'esiste nelles ye orgánica, yá que surde de les diferencies producíes pola división social del trabayu, que ye polo xeneral la respuesta que'l sieglu XIX da a la entruga sobre l'orixe de too fechu social. La solidaridá ye, más particularmente, por necesidá nesti tipu de sociedaes, nes que les pasiones son reemplazaes polos intereses.
Nesta obra apaez la primer formulación d'una categoría que s'instala firmemente nel pensamientu de Durkheim: l'anomia (o anomía). Cuando empieza a analizar el funcionamientu de les sociedaes complexes, (o modernes) atopar con dicha clasificación, entendiendo la anomia como una falta de solidaridá social, yá que les rellaciones colos órganos nun tán reglamentadas dáu'l desaxuste aniciáu pola permanente modernización. Particularmente, Durkheim atopa nel contratu social un factor de anomia, yá que nun garantiza l'orde.
Durkheim propón el métodu positivista, yá que pretende estudiar la sociedá como «cosa», comprobar hipótesis al traviés de la realidá, per un sitiu amiesta la estadística y per otru llau el razonamientu lóxicu; con esto contribúi a un métodu que se basa puramente na observación de fechos y nel rangu de comprobación que puedan tener estos. Utiliza conceutos de les ciencies dures aplicaos a les ciencies blandes, dexando romper cola historia y la filosofía yá que nun tienen nengún referente empíricu. Estudiar los fechos sociales como «coses» (non porque éstos seyan coses materiales puramente felicidaes, sinón pola so carauterística d'observables y verificables empíricamente), pos plantega que pueden ser reparaos y oldeaos per mediu del métodu científicu, estableciendo cuatro pasos básicos: Partiendo de la observación de fechos, preténdese que l'investigador tome postura si va ser "participante" o "non participante" pretende identificase 1. Apariencia: preconcepciones o xuicios a priori. realícense principalmente nel analís bibliográficu. 2. Fondura: pescudar pola naturaleza y esencia de la organización social. 3. Naturaleza del fechu: esquízase si'l fechu ye normal (lo que "tien de ser") o patolóxicu (lo que tien de ser pero nun ye) 4. Analís: recoyíos los datos dar# en realizar una investigación detallada y una interpretación d'esa recueya.
Pa Durkheim, la sociedá ta estructurada alredor d'un conxuntu de pilastres que se manifiesten al traviés d'espresiones. Asina, averar al Dios de Spinoza tal como foi tomáu darréu pol estructuralismu, qu'atopa asina nesti autor antecedentes y fundamentos. Sicasí, nun se debe confundir esti conceutu cola carauterización que Durkheim fai de Dios y les relixones, que, tal como figura en Les formes elementales de la vida relixosa, describe a les creencies relixoses espresaes en ritos, simboloxíes, emblemes o idees astractes como representaciones ellaboraes pola sociedá p'afirmar el so sentíu, el so oxetivu como tal. Les creencies se evidencian al padre de la socioloxía clásica como indispensables pa la reproducción de la sociedá, en tantu acarreten una moral (d'esta miente, al falar de creencies atopamos espuestos al factor suxetivista nel pensamientu de Durkheim, yá que pa faer efectivu'l fin de los llazos sociales ye necesariu que los componentes de la sociedá apoderar de les creencies internalizadas y actúen conforme a elles).
Asina, la idea de Dios provién del home, anque la so manifestación como sustancia seya espinoziana.
Según la visión durkheimiana, el Estáu definir poles funciones que cumple, que tienen de ser llindaes, yá que nun tien que remanar los llazos sociales nin la conciencia coleutiva. L'Estáu ye un tipu de conciencia coleutiva, pero nun lu concentra toa: ye un órganu de pensamientu social, y la so función específica ye ellaborar ciertes representaciones sociales pa dirixir la conducta coleutiva.
Durkheim entendía a los conflictos como anomalíes dientro de la meyora escontra'l orde y el progresu, dos idees centrales nes concepciones de la sociedá d'aquella dómina.