Alnus acuminata | ||
---|---|---|
Estáu de caltenimientu | ||
Esmolición menor (IUCN) | ||
Clasificación científica | ||
Reinu: | Plantae | |
Subreinu: | Tracheobionta | |
División: | Magnoliophyta | |
Clas: | Magnoliopsida | |
Orde: | Fagales | |
Familia: | Betulaceae | |
Xéneru: | Alnus | |
Subxéneru: | Alnus | |
Especie: |
Alnus acuminata Kunth | |
Subespecies | ||
Consultes | ||
Royal Botanic Gardens, Kew | Royal Botanic Gardens, Kew | |
World Flora Online | World Flora online | |
[editar datos en Wikidata] |
Alnus acuminata subsp. acuminata ye una especie arbórea que pertenez a la familia de les betulacees.
Árbol hasta de 20 m d'altor, tueru únicu dende la base, dacuando dellos, corteza escamosa, gris, con lenticelas observables a güeyu, la xamasca ye perenne cuando crez en quebraes húmedes y caducifoliu en fastera semisecas.
Ye mesma de cañaes y fasteres húmedes y distribúyese altitudinalmente dende los 1400 - 3200 msnm, creciendo en suelos fondos o medianamente fondos con sosuelu predresu, anque tamién puede desenvolvese en fasteres con menor mugor y espuestes a vientos secos, pero entós con menor crecedera. Nes cañaes húmedes pueden formar rodales cuasi puros; más, escontra les fasteres acompañar con quewiña (Polylepis besseri), wislulu (Schinus andinus), chachacoma (Escallonia salicifolia), orco chachacoma (Escallonia resinosa), china chachacoma (Escallonia tucumanensis) y janack'achi (Berberis commutata). Topar n'Arxentina, Bolivia, Costa Rica, Colombia, Ecuador, Guatemala, Méxicu, Panamá, Perú. Esta especie ye conocida en Perú como lambras pol vocablu quechua lámran.[2][3]
L'omeru puede soportar temperatures per debaxo de cero por curtiu tiempu (N.A.S. 1980), anque según (Lamprecht 1990) ye capaz de soportar hasta temperatures de baxo cero de -10 °C y nevaes esporádiques.
Desenvolver n'árees montascoses con rimaes de serrapatoses a bien serrapatoses que bazcuyen ente 25 y 40 graos d'enclín y la so distribución coincide coles isoyetas de 600 a 1200 mm en Tarija (Liberman 1991).
Nun ye esixente tocantes a calidá de suelos siempres y cuando haya bonu mugor y con bona capacidá de drenaxe, crez nun ampliu rangu de testura dende la magriza hasta arenosa y inclusive en suelos cascayosos y superficiales (Pretell et al. 1985).
La capacidá d'afitar nitróxenu en simbiosis, con microorganismos Actinomicetes del xéneru Frankia da-y la facultá de colonizar suelos probes y fertilizar los suelos onde crez, atropando una estraordinaria cantidá de materia orgánico nun tiempu relativamente curtiu (N.A.S 1980, Grau 1985).
Pórtase como una especie marcadamente pionera, especialmente afecha como rodal proteutor inicial de les fasteres erosionaes y nes cuenques hidrográfiques de les tierres altes (Lamprecht 1990, Grau 1985).
Reparar en floriamientu en setiembre-ochobre y con frutos maduros en xineru-febreru. Reproduzse al traviés de granes, hijuelos de raigañu y estaques. Les granes nun riquir tratamientu previu pa la so guañada. Les formes recomendables de reproducir omeru son por aciu guañada de granes y vegetativamente vía gromos, anque les plantes aniciaes d'estaques tienen un desarrollu radicular superficial en rellación a les plantes producíes por granes que tienen raigañu pivotante de penetración fonda según Pretell et al. (1985).
Ye recomendable inocular el suelu de viveros con Frankia, llevando suelos d'alisales tantu pa la guañada de granes como pa la guañadura d'estaques.
El porcentaxe de guañada de les granes ye baxu (10%), amenorgándose rápido en poco tiempu, anque esti porcentaxe puede variar dependiendo del orixe de la grana. Grana en condiciones de lluz pleno ente los 12 a 30 díes dempués de la llantadera (Prettell et al. 1985, Lamprecht 1990).
La so crecedera ye rápidu y plantáu ente 2000 y 3000 msnm, demostró ser claramente más eficiente qu'otres especies introducíes, carauterística que plantega a esta especie como una alternativa pal repoblamientu forestal con un potencial económicu similar al pinu y al ocalitu (Lamprecht 1990).
Tien la capacidá de podarse naturalmente y de esa manera ufiertar madera de bona calidá ensin munchos güeyos. La crecedera en plantíos artificiales ye más rápidu qu'en montes naturales debíu al mayor espaciamientu (Bernal & Correa 1989).
Da lleña de bona calidá, d'ampliu usu y comercializada principalmente nel norte de Potosí; la madera y los tueros utilizar pa la construcción de cases (vigues), cabanos y apriscos; la corteza rica en taninos usar pa curtir cueros. Na medicina tradicional les fueyes fresques maceraes n'alcohol sirven pa resfregones contra'l reumatismu.
D'alcuerdu a la lliteratura la madera sirve tamién pa construcciones llixeres, caxes, instrumentos domésticos, cabos d'escobes y preseos musicales. Tamién ye materia primo pa carbón vexetal anque de baxa calidá (Lamprecht 1990). D'alcuerdu a les sos propiedaes físiques, ésta pue ser utilizada potencialmente pa magaya de papel, ebanistería, llapiceros, fósforos, muebles, xugos, artículos deportivos, embalaxes y encofraos (Rojas 1992). Esta especie ye bien recomendable en reforestaciones p'ameyorar les condiciones de los suelos, pasturas naturales y como estabilizadores de riegues con problemes d'erosión (Nuñez 1991). Programes silvopastoriles indiquen altos valores de productividá ganadera en montes abiertos d'omeru (Liberman 1991).
Utilícense: corteza y fueyes. Ye tónicu y la so corteza ye astrinxente, úsase-y en gárgares pa dolores de gargüelu. La corteza fresca provoca vultura; pero tamién s'utiliza la corteza pa otros fines non eméticos.
Esta especie ye comúnmente confundida con Alnus jorullensis (H.B.K.) Benth., especie que se distribúi en forma natural de Méxicu escontra Guatemala y nun llega a Sudamérica. N'América del Sur esiste una sola especie que ye daqué variable nos cantos de la fueya y nel indumento (Furlow 1979).
Alnus acuminata describióse por Carl Sigismund Kunth y espublizóse en Nova Genera et Species Plantarum (quarto ed.) 2: 20. 1817. (28 Apr 1817)[8]
Alnus: nome xenéricu del llatín clásicu pa esti xéneru.[9]
acuminata: epítetu llatín que significa "termináu en punta"[10]
Wikispecies tien un artículu sobre Alnus acuminata. |