Berta Piñán

Berta Piñán
Conseyera de Cultura, Política Llingüística y Turismu del Principáu d'Asturies

25 xunetu 2019 -
Vida
Nacimientu Cangues d'Onís, 26 de marzu de 1963 (61 años)
Nacionalidá España
Llingua materna asturianu
Estudios
Estudios Universidá d'Uviéu
Llingües falaes castellanu
asturianu
Oficiu escritora, poeta, política
Premios
Xéneru artísticu poesía
lliteratura infantil
Cambiar los datos en Wikidata

Berta Piñán Suárez (26 de marzu de 1963, Cangues d'Onís) ye una escritora[1], profesora de Llingua Castellana y Lliteratura, miembru de númberu de l'Academia de la Llingua Asturiana[2] y dende'l 25 de xunetu de 2019 Conseyera de Cultura, Política Llingüística y Turismu del Principáu d'Asturies.[3]

Biografía

[editar | editar la fonte]

Yá dende mui moza collabora en delles revistes, ente elles Lletres Asturianes. Tamién participó na creación de la revista Adréi xunto a Xuan Bello y Antón García.

En 1985 Berta Piñán algama'l Premiu de Poesía de l'Academia de la Llingua Asturiana col poemariu Al abellu les besties, obra caracterizada pola singularidá. Ye un llibru del so tiempu con clares influyencies de los novísimos, el surrealismu y la cultura pop.

En 1991 publica un ensayín nel que fala de la realidá sociollingüística d'Asturies: Notes de sociollingüística asturiana. Esi mesu añu, algama la primera edición del Premiu Teodoro Cuesta de Poesía de poesía cola obra Vida Privada onde l'autora amuesa los frutos de la so madurez como poeta. Apaez un tipu de poesía qu'entronca cola “poesía de la esperiencia” o “poesía figurativa” y que tien ún de los referentes principales na obra de los poetes españoles de los 50. Piñán tamién foi seleccionada pol críticu José Ángel Cilleruelo pa la so antoloxía Nórdica. Última poesía n'asturiano (1994).

Berta Piñán (nel centru).

En 1998 apaez Temporada de pesca, poemariu onde gana protagonismu l'ambiente rural que fai de base pal tratu de temes recurrentes na poética de la autora: l'amor, la perda y el dolor.

Otru de los sos poemarios ye Un mes (2003), viaxe simbólicu pelos díes d'un mes, onde s'aprecia'l compromisu de la escritora cola realidá más inmediata.

Como narradora, Berta Piñán ye autora del llibru de rellatos La tierra entero (1996), Premiu de Narraciones Trabe 1995, que se publicó en castellanu dos años dempués. Nél l'autora recueye dieciséis rellatos breves onde la realidá cotidiana faise presente tanto na so vertiente urbana y moderna, como na rural y tradicional. El rellatu Lula, lulina (1995) ye la so aportación a la lliteratura infantil.

Berta ganó en dos ocasiones el Premiu María Josefa Canellada de lliteratura infantil y xuvenil qu'entama la Conseyería d'Educación y Cultura, la primer vez nel añu 2008, cola obra "Arroz, agua y maíz" y en 2017 con "Vida nel campu"[4].

Tamién tien delles traducciones, fizo una versión de poemes de Giuseppe Ungaretti: Ventidós poemes (1993) y tornó al asturianu la novela xuvenil Les montañes blanques (1990) de John Christopher.

Nel añu 2012 algamó'l Premiu Críticu de les Lletres Asturianes creáu pola Xunta Pola Defensa de la Llingua Asturiana pol so trabayu La mio hermana ye una mofeta, que cuenta con illustraciones de Francesca Assirelli[5]

Nos últimos años tamién vien trabayando sobre teoría de la escritura en talleres de creación lliteraria.

Collaboró col selmanariu Les Noticies, dientro de la seción Paisaxe con figura.

El 21 de xunetu de 2019 foi escoyida por Adrián Barbón como Conseyera de Cultura, Política Llingüística y Turismu[6].

El 1 d'ochobre de 2019 tuvo una reña cola parllamentaria del PP, María Gloria García, y col voceru de Vox na Xunta Xeneral del Principáu d'Asturies, Ignacio Blanco Urizar, por falar n'asturianu. La parllamentaria popular esixió un traductor[7] y el parllamentariu de Vox amenazó con dexar la sala mientres la intervención n'asturianu y amenazó con facer les entrugues n'inglés a Berta Piñán[8][9].

Obres

[editar | editar la fonte]

Poesía

[editar | editar la fonte]
  • Al abellu les besties (1986)
  • Vida privada (1991)
  • Temporada de pesca (1998)
  • Un mes (2003)
  • Noches d'incendiu (Trea, 2006), billingüe.
  • La mancadura (Trea, 2010), billingüe.

Prosa

[editar | editar la fonte]
  • La tierra entero (1996)
  • La maleta al agua (2005)
  • El branu de Mirtya (2005) (Ámbitu)
  • Les coses que-y presten a Fran (2007)
  • L'estranxeru (2007)
  • Agua, arroz y maíz (Pintar pintar, 2010)
  • La mio hermana ye una mofeta (Pintar, pintar, 2012)

Ensayu

[editar | editar la fonte]
  • Notes de Sociollingüistica Asturiana (1991)
  • Tres sieglos construyendo la igualdá. ¿Qué ye'l feminismu? (2004)

Premios

[editar | editar la fonte]

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. ↑ «CincoxCinco=Berta Piñán». Biblioasturias. Archiváu dende l'orixinal, el 2019-07-23. Consultáu'l 13 d'agostu de 2015.
  2. ↑ «Berta Piñán, miembro de número de la Academia de la Llingua». La Nueva España. Archiváu dende l'orixinal, el 2019-07-23. Consultáu'l 31 de xunetu de 2019.
  3. ↑ «El Consejo de Gobierno toma posesión en la Junta General». Xunta Xeneral del Principáu d'Asturies. Archiváu dende l'orixinal, el 2022-12-27. Consultáu'l 31 de xunetu de 2019.
  4. ↑ Berta Piñán: «Quiero contarle al lector que la vida sigue a pesar de las adversidades» Archiváu 2017-11-21 en Wayback Machine La Nueva España, consultao'l 21.11.2017
  5. ↑ Berta Piñán gana'l Premiu Críticu de les Lletres Asturianes na estaya de lliteratura infantil y xuvenil Archiváu 2014-09-21 en Wayback Machine Asturies.com, consultao'l 21.11.2012
  6. ↑ Berta Piñán será la Conseyera de Cultura, Política Llingüística y Turismu. https://www.elcomercio.es/politica/berta-pinan-consejera-cultura-politica-linguistica-turismo-asturias-20190721143403-nt.html Archiváu 2019-07-31 en Wayback Machine
  7. ↑ El PP rechaza que Piñán exponga su plan en la Junta General del Principado de Asturias en asturiano https://www.lne.es/asturias/2019/09/22/pp-rechaza-pinan-exponga-plan/2532983.html Archiváu 2019-10-03 en Wayback Machine
  8. ↑ Bronca política tras el intento de la consejera de Cultura de comparecer en asturiano https://www.elcomercio.es/asturias/rifirrafe-junta-general-asturias-llingua-20191001101109-nt.html Archiváu 2019-10-04 en Wayback Machine
  9. ↑ El Parlamento de Asturias impide a una consejera del Principado intervenir en asturiano como pretendía https://www.pressdigital.es/texto-diario/mostrar/1542118/parlamento-asturias-impide-consejera-principado-intervenir-asturiano-como-pretendia
  10. ↑ Berta Piñán gana’l Xosefa Xovellanos cola novela ‘Como la muda al sol d'una llagartesa’ Archiváu 2018-02-21 en Wayback Machine www.elsummum.es Consultao'l 01.12.2017

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]