Centauru A | ||
---|---|---|
Datos d'observación (dómina J2000.0) | ||
Tipu | S0 pec | |
Ascensión reuta | 13h 25m 27.6s | |
Declinación | -43° 01′ 09″ | |
Distancia | 13.7 ± 0.9 Mly (4.2 ± 0.3 Mpc) | |
Magnitú aparente (V) | 7'8 | |
Tamañu aparente (V) | 25′.7 × 20′.0 | |
Constelación | Centaurus | |
Otres carauterístiques | ||
Discu ecuatorial de polvu | ||
Otres designaciones | ||
[editar datos en Wikidata] |
NGC 5128 (conocida tamién como Centauru A) ye una galaxa lenticular a una distancia de 14 millones d'años lluz na constelación de Centauru. Ye una de les radiogalaxes cercanes a la Tierra, polo que la so nucleu galácticu activu foi llargamente estudiáu por astrónomos profesionales.[1] Ye la quinta galaxa más brillosa del cielu,[1] convirtiéndose asina nun oxetivu ideal pa l'astronomía amateur,[2] anque la galaxa solamente ye visible dende l'hemisferiu del Sur y baxes llatitúes norte.
Un jet qu'estrayi enerxía de la zona que se cree que ye un furacu prietu supermasivo nel centru de la galaxa ye'l responsable de les emisiones de rayos X y radio. Coles observaciones de radio feches mientres un plazu de diez años, los astrónomos determinaron que la parte interior del jet muévese sobre la metá de la velocidá de la lluz. Los rayos X son producíos poles alloñáu choques del jet colos gases circundantes, xenerando con ello partícules bien enerxétiques.
Como se repara n'otres galaxes con biltu estelar, un choque ye responsable de la intensa formación d'estrelles. Usando'l Telescopiu Espacial Spitzer los científicos confirmaron que Centaurus A ta travesando un choque galácticu taramiando una galaxa espiral.
Centaurus A pue ser descrita como una galaxa de morfoloxía peculiar. Como se ve dende la Tierra, la galaxa paecer a una galaxa lenticular o elíptica con una sienda de polvu superpuesto.[3] La peculiaridá d'esta galaxa foi identificada en 1847 por John Herschel, y la galaxa incluyir nel Atles de galaxes peculiares (publicáu en 1966) como unu de los meyores exemplos d'una galaxa "venada" con absorción de polvu.[4] La estraña morfoloxía de la galaxa ta xeneralmente reconocida como la resultancia d'una fusión ente dos pequeñes galaxes.[5]
Esta galaxa ta compuesta principalmente d'estrelles coloraes evolucionaes.[3] El discu polvoriento, sicasí, ye'l sitiu de formaciones estelares más recién;[1]Alredor de 100 rexones de formación d'estrelles fueron identificaes nel discu.[6]
Una supernova foi detectada en Centaurus A.[7] La supernova, llamada SN 1986G, afayóse dientro de la sienda negra de Centaurus A por R. Evans en 1986.[8] La supernova foi identificada más tarde como Supernova de tipu IA.[9] Una Supernova de tipu Ia fórmase cuando la masa d'una nana blanca sustitúi a la masa máximo na que puede sofitase gravitatoriamente, tal como puede asoceder cuando una nana blanca nun sistema d'estrella binaria espulsa gas a les otres estrelles del sistema. SN 1986G foi utilizada pa demostrar que l'espectru de les supernoves de tipu Ia nun son toes idéntiques y que pueden ser distintes na forma en que cambién la so lluminosidá cada ciertu tiempu.[9]
Centaurus A tópase nel centru d'unu de los dos subgrupos dientro del Grupu Centaurus A/M83, una cercana agrupación de galaxes.[10] Molinucu Austral ta nel centru d'otru subgrupu. Estos dos grupos son dacuando identificaos como un namái grupu[11][12] y dacuando identificaos como dos grupos.[13] Sicasí, les galaxes en redol a Centaurus A y a M83 tán físicamente cercanes les unes de les otres, y dambos subgrupos nun paecen tener un moviento relativu l'unu col otru.[14] L'agrupación Centaurus A/M83 ta allugada nel Supercúmulu de Virgu.
Centaurus A alcuéntrase alcontrada a 4° al norte d'Omega Centauri (un cúmulu globular visible a güeyu).[2] La galaxa poseé una gran superficie lluminosa y un tamañu angular relativamente grande, por ello, ye l'oxetivu ideal pa les observaciones d'astrónomos amaters. El bultu brillosu central y la sienda de polvu escuro son visibles inclusive con grandes prismáticos,[2] y la estructura adicional puede reparase en grandes telescopios.[2]