Conceyu d'Éfesu

Conceyu d'Éfesu
sínodu y conceyu ecuménicu
Conceyu de Constantinopla I Conceyu d'Éfesu Conceyu de Calcedonia

El Conceyu d'Éfesu celebróse ente'l 22 de xunu y el 16 de xunetu del añu 431, n'Éfesu, antiguu puertu griegu, na actual Turquía.

Ye consideráu pola Ilesia católica, pola Ilesia ortodoxa y pola Ilesia copta como'l III Conceyu Ecuménicu.

Motivación del conceyu

Como reacción al apolinarismu (Apolinar de Laodicea 310-390) que defendía que'l Verbu encarnaríase tomando solu cuerpu pero non alma humana, la Escuela d'Antioquía empezó a proponer que les naturaleces humano y divino en Cristu yeren completes a tal grau que formaben dos sustancies independientes, dos persones en definitiva. Teoríes d'esta índole fueron propuestes por Diodoro de Tarsu y Teodoro de Mopsuestia qu'emplegaben imáxenes como la presencia d'una persona (persona divina) nun templu (persona humana) o'l vistíu (persona divina) que se pon daquién (persona humana) pa esplicar la unión de los dos naturaleces.

Puesto que la terminoloxía nun yera clara y única, los exemplos y esplicaciones variaben. Per otru llau, les teoríes esplicaes na escuela d'Antioquía nun teníen muncho espardimientu y pudieron pasar desapercibíes hasta que Nestorio dar a conocer por cuenta de la denominación de la Virxe como «Madre de Dios». Nestorio fixérase monxu y algamó gran fama en Antioquía poles sos dotes de predicador. Foi escoyíu patriarca de Constantinopla en 428. Pidióse-y intervenir nuna balasma causada por un monxu qu'afirmaba que María nun yera madre de Dios. Esplicó'l patriarca que María yera «madre» de la naturaleza humana de Cristu y que, por tanto, podíase-y llamar Madre de Cristu pero que yera un error llamala «madre de Dios».

La respuesta del patriarca causó plasmu. Nun tardaron en salir los defensores de la maternidá divina de María. Asina, por casu, Eusebio de Dorilea y Proclo de Constantinopla. Nestorio allegó a les autoridaes civiles p'acallantar a los monxos que se-y oponíen y escribió al papa Celestín I (429) pa pidi-y la so opinión sobre esta doctrina qu'enseñaba. Unvió-y pa ello una serie de sermones que'l papa punxo a considerancia de Juan Casiano.

Pero Cirilo d'Alexandría tomó con fuercia la llucha contra Nestorio, movíu tamién poles rivalidá ente les escueles d'Alexandría y la d'Antioquía. Cirilo unvió a Roma a Posidonio con escritos y argumentaciones que demostraben la heterodoxa de Nestorio. Nesos díes, Casiano tamién dio'l so paecer desfavorable sobre los escritos del patriarca de Constantinopla. La respuesta de Celestino (430), en pidiendo nuevamente conseyu nun sínodu celebráu en Roma,^[1] foi dar plenos poderes, como delegáu so, a Cirilo y escribir a Nestorio por que se sometiera a la doctrina que Cirilo presentaría-y como ortodoxa.

Esi mesmu añu celebró otru sínodu, esta vegada n'Alexandría, que Cirilo presidió y que dio como frutu los célebres Dolce anatematismos qu'espresaben la doctrina considerada ortodoxa. Esti testu foi unviáu a Nestorio por que, como indicara la ilesia de Roma, fora suscrita pol patriarca. Sicasí, les espresiones emplegaes polos anatematismos nun yeren exactes y depués fueron emplegaes polos monofisitas. El mesmu Nestorio diose cuenta de l'ambigüedá de los testos y respondió colos sos Dolce antianatematismos intentando refutar les posiciones de san Cirilo.

Nesti momentu otros personaxes intervienen tratando d'aselar los ánimos y sobremanera esclariando que les afirmaciones de Cirilo tampoco resultaben ortodoxes yá que paecíen sostener una sola naturaleza en Cristu. Asina se pronunciaron el patriarca d'Antioquía, Juan y Teodoreto de Ciro (dambos formaos tamién na escuela d'Antioquía).

Nestorio allegó tamién al emperador, Teodosio II quien, pa evitar conflictos mayores, decidió convocar un conceyu. Escribió al papa pa comenta-y la so idea y ésti prometiólu qu'unviaría los sos legaos al conceyu. Hai que dicir que la situación yera complexa pos la posición de Nestorio fuera yá condergada por Celestino y, poro, el conceyu –si quería evitar una cisma– tenía de faer otru tantu. L'emperador afitó'l 431 pa la celebración del conceyu ya indicó que se realizaría n'Éfesu. Ellí Celestino unvió a los sos legaos: los obispos Arcadio y Proyeutu y el presbíteru Filipo. Per otra parte, el papa escribió a Cirilo por que nun se condergara a Nestorio ensin oyelo antes.

Al contrariu de los anteriores conceyos que les sos cuestiones teolóxiques referíense principalmente a la unicidá de Dios, el conceyu d'Éfesu supunxo un cambéu de direición, pos s'aldericó sobre la naturaleza de Cristu dada la negación de los nestorianos a la unicidá de la naturaleza de Cristu y considerar que les sos naturaleces, divina y humana, atopábense dixebraes, prevaleciendo la naturaleza humana sobre la divina, polo que María nun tenía de ser considerada Madre de Dios (Theotókos), sinón namái "Madre de Cristu" (Khristotokos, yá que diera a lluz a un home en que la divinidá fora habitar).

Desarrollu del conceyu

Na primer sesión del conceyu, celebrada'l 22 de xunu, y aprovechando l'ausencia de Nestorio que se negaba a comparecer hasta que nun llegara a Éfesu el so amigu'l patriarca Juan d'Antioquía, dar# en condergar la doctrina nestoriana como errónea (Cánones 2 a 5), decretando que Cristu yera una sola persona colos sos dos naturaleces indixebrables. Coles mesmes decretó la maternidá divina de María. Cirilo llogró amás que s'aprobara un decretu redactáu por él que deponía y escomulgaba a Nestorio.

El 27 de xunu llegó a Éfesu Juan d'Antioquía, celebrando darréu una asamblea paralela na qu'acusa a Cirilo de herexía arriano, polo que se dar# en la so condena y deposición.

El 10 de xunetu llegaron los legaos papales (los obispos Arcadio y Proyeutu y el representante personal del papa Celestín I, Felipe), qu'aprueben la sesión celebrada'l 22 de xunu y con ello la condena de Nestorio.

El testu principal de la decisión del Conceyu ye la siguiente:

Pos, nun dicimos que la naturaleza del Verbu, tresformada, fíxose carne; pero tampoco que se trasmutó nel home enteru, compuestu d'alma y cuerpu; sinón, más bien, qu'habiendo xuníu consigo'l Verbu, según hipóstasis o persona, la carne animada d'alma racional, fíxose home de manera inefable ya incomprensible y foi llamáu fíu del home, non por sola voluntá o preste, pero tampoco pola asunción de la persona sola, y que les naturaleces que se xunten en verdadera unidá son distintes, pero que de dambes resulta un solu Cristu y Fíu; non como si la diferencia de les naturaleces destruyir pola unión, sinón porque la divinidá y la humanidá constitúin más bien pa nós un solu Señor y Cristu y Fíu pola concurrencia inefable y misteriosa na unidá... Porque nun nació de primeres un home vulgar, de la santa Virxe, y depués baxó sobre Él el Verbu; sinón que, xuníu dende'l senu maternu, dizse que se sometió a nacencia carnal, como quien fai so la nacencia de la mesma carne... D'esta manera [los Santos Padres] nun tuvieron inconveniente en llamar madre de Dios a la santa Virxe.

Conceyu d'Éfesu, Denzinger 111a

La solución nun satisfixo a nengunu y dambos empezaron a faer presión sobre l'emperador. Consta que Cirilo sobornó a autoridaes imperiales. Teodosio finalmente mandó publicar les decisiones del conceyu, confirmando la condena de Nestorio, unviándolo al monesteriu de Eutropio y nomando un nuevu patriarca de Constantinopla, Candidiano. Puesto que Nestorio siguió publicando obres y espublizando les sos idees foi treslladáu a diverses prisiones hasta llegar a Exiptu. Ellí publicó inda'l Llibru de Heráclides.

El nestorianismu arrobinar dende Edesa y depués, escorríu en tol imperiu, en Persia y de ende a India y Turquía.

Otres decisiones

El conceyu d'Éfesu, amás de condergar la doctrina de Nestorio, condergó tamién como herética la doctrina del Pelagianismu, escomulgando al so principal valedor, Celestio (Canon 1).

Decretó coles mesmes la escomunión pa tolos que nun s'atuvieren a lo decretao nel mesmu conceyu (Canon 6), y estableció coles mesmes el anatema pa quien nun respetara los cánones surdíos del conceyu de Nicea, especificando que'l testu del Creu nicenu surdíu en dichu conceyu nun tendría de sufrir adición o sustracción dalguna (Canon 7). El socesivu conceyu ecuménicu, el Conceyu de Calcedonia, aceptó tamién el Símbolu Niceno Constantinopolitano.

Predecesor: Conceyu de Constantinopla I

'Conceyu d'Éfesu' del 22 de xunu al 17 de xunetu de 431

Socesor: Conceyu de Calcedonia

Referencies

1. El llibru de Llorca diz 340 (cf. páxina 526) pero ye un evidente error tipográficu.

Bibliografía

• Llorca S.J., Bernardino (2001) Historia de la Ilesia católica I: Edá Antigua: la Ilesia nel mundu grecorromanu, 8ª, Madrid: Biblioteca d'Autores Cristianos, páx. 522-534. ISBN 978-84-7914-228-5.
• Denzinger: Conceyu d'Éfesu (contra los nestorianos).