Condáu de Mark

Condáu de Mark
(de 1160 a 1806)
condáu
Alministración
Capital Hamm
Forma de gobiernu monarquía
Xeografía
Coordenaes 51°40′25″N 7°48′57″E / 51.6736°N 7.8158°E / 51.6736; 7.8158
Cambiar los datos en Wikidata

El Condáu de Mark (alemán: Grafschaft Mark, francés: Comté de La Marck coloquialmente conocíu como Die Mark) foi un condáu y estáu del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu nel Círculu de Baxa Renania-Westfalia. Atopábase a entrambos llaos del ríu Ruhr a lo llargo de los ríos Volme y Lenne.

Los Condes de la Mark atopar ente los señores de Westfalia más poderosos ya influyentes nel Sacru Imperiu Romanu Xermánicu. El nome de Mark caltener nel presente distritu Märkischer Kreis nes tierres al sur del ríu Ruhr en Renania del Norte-Westfalia, Alemaña. La parte septentrional (al norte del ríu Lippe) inda ye llamada Hohe Mark ("Alto Mark"), ente que l'anterior "So Mark" (ente los ríos Ruhr y Lippe) ye, en mayor parte, fundíu cola presente Rexón del Ruhr.

Xeografía

[editar | editar la fonte]

El Condáu de la Mark tomaba una superficie d'aproximao 3.000 km² y estendíase ente los ríos Lippe y Agger (de norte a sur) y ente Gelsenkirchen y Bad Sassendorf (d'oeste a este) por unos 75 km. El ríu Ruhr fluyendo d'este a oeste dixebraba'l condáu en dos rexones distintos: al norte, les fértiles tierres baxes de Hellweg-Börde; y al sur les llombes del Süderbergland (Sauerland). Na direición sur-norte la parte meridional del condáu taba travesado pol Lenne. Na rexón del baxu Lenne atopábase'l Condáu de Limburgu (1243-1808), un feudu de Berg.

La sede de los Condes de Mark, von de Marck o de la Marck, foi orixinalmente Burg Altena na rexón de Sauerland, pero treslladar a Burg Mark cerca de Hamm na década de 1220. El condáu taba bordiáu por Vest Recklinghausen, l'Condáu de Dortmund, el Obispáu de Münster, el Condáu de Limburgu, l'Abadía de Werden, y l'Abadía de Essen.

Escudu d'armes

[editar | editar la fonte]

L'escudu d'armes del condáu yera "d'Oru, con faxa axedrezada de gules y argén de trés tires". Estes armes fueron utilizaes pela ciudá de Hamm dende 1226. Munchos otros llugares de la rexón inclúin la faxa axedrezada colorada y blanca nes sos armes como referencia al condáu y de cutiu a los sos fundadores.

Historia

[editar | editar la fonte]
Vista del Castiellu de Altena y del ríu Lenne en Altena.

Orixinalmente perteneciente a una llinia colateral de los condes de Berg en Altena, el territoriu remaneció sol nome de Berg-Altena en 1160. Sobre 1198 el Conde Federico I adquirió'l Mark Oberhof, una parroquia (Feldmark) nel territoriu de los Edelherren de Rüdenberg, tributarios del arzobispu de Colonia Felipe von Heinsberg. Federico equí tenía'l Castiellu de Mark (Burg Mark) alzáu como la residencia de los nuevos "Condes de la Mark". La cercana ciudá de Hamm foi fundada pol so fíu'l Conde Adolfo I en 1226; llueu se convirtió nel asentamientu más importante del condáu y de cutiu foi utilizada como residencia.

Na Batalla de Worringen de 1288, el Conde Eberhard II lluchó al llau del Duque Xuan I de Brabante y el Conde Adolfo V de Berg contra'l so señor, l'arzobispu de Colonia Sigfrido II de Westerburg, duque titular de Westfalia. Como Brabante y los sos aliaos salieron victoriosos, el Condáu de Mark ganó la supremacía en Westfalia meridional y convirtióse n'independiente del Arzobispáu de Colonia. El territoriu de Mark foi mientres llargu tiempu acutáu a les tierres ente los ríos Ruhr y Lippe ("So Mark"). Nuevos territorios nel norte ("Alto Mark") fueron ganaos mientres el sieglu XIV en guerres contra'l Obispáu Principescu de Münster.

En 1332 el Conde Adolfo II casóse con Margarita, la fía del Conde Dietrich VIII de Kleve. El fíu menor d'Adolfo, Adolfo III, a la muerte del hermanu de Dietrich, el Conde Juan, adquirió'l Condáu de Kleve na marxe occidental del Rin en 1368. En 1391 Adolfo III tamién heredó Mark de del so hermanu mayor Engelbert III y xunió dambos condaos como "Kleve-Mark" en 1394.

En 1509 l'herederu al tronu de Kleve-Mark Xuan III el Pacíficu casóse con María, la fía del Duque Guillermu IV de Berg y Jülich. En 1511 asocedió al so suegru en Jülich-Berg y en 1521 al so padre en Kleve-Mark, resultando nel gobiernu de cuasi tolos territorios na presente Renania del Norte-Westfalia en unión personal, con esceición de los estaos eclesiásticos. La dinastía Jülich-Kleve-Berg escastar en 1609, cuando morrió l'insanu últimu duque Juan Guillermo. Siguió una llarga apuesta sobre la socesión, primero que'l territoriu de Mark conxuntamente con Kleve y Ravensberg fueren concedíos al Eleutor de Brandeburgu Juan Segismundo de Hohenzollern pol Tratáu de Xanten de 1614 (xeneralmente aceptáu en 1666). Dempués convirtióse en parte del Reinu de Prusia dempués de 1701.

En 1807 el Condáu de Mark pasó de Prusia a Francia nel Tratáu de Tilsit. En 1808 Napoleón entós dio Mark al eleváu Gran Ducáu de Berg, que foi estremáu en cuatro departamentos na llinia de la Francia Napoleónica. Mark taba nel Departamentu del Ruhr hasta'l colapsu del poder francés en 1813, cuando volvió a Prusia.

La reforma alministrativa prusiana del 30 d'abril de 1815 asitió a Mark dientro del Regierungsbezirk Arnsberg, Provincia de Westfalia. Los soberanos Hohenzollern prusianos permanecieron Condes del "Condáu prusianu de la Mark" hasta 1918. El "Condáu de la Mark" nun tien yá nengún significáu oficial, pero ye utilizáu informalmente pa referise a la rexón en Renania del Norte-Westfalia.

Condes de la Mark

[editar | editar la fonte]
Una mapa de 1791 del Condáu de Mark pol cartógrafu alemán Friedrich Christoph Müller (1751-1808).

La Casa de La Marck ye una caña cadete de la dinastía Berg. Otra llinia sobreviviente de la Casa de Berg (más antigua pero menos prominente na historia europea) convertir en condes d'Isenberg, dempués condes de Limburgu y Limburg Styrum.

1198-1249 Adolfo I, fíu de Federico I (primer Conde de la Casa en nomase a sí mesmu Conde de La Marck en 1202; apenes utiliza los títulos de Berg y Altena).

Llinia estinguida

Casa de Hohenzollern

[editar | editar la fonte]

1640-1688 Federico Guillermu I, fíu * 1688-1713 Federico I, fíu, Rei en Prusia dende 1701

A Francia pol Tratáu de Tilsit de 1807, incorporáu al Gran Ducáu de Berg

Ver tamién

[editar | editar la fonte]

Bibliografía

[editar | editar la fonte]
  • Julius Menadier: Die Münzen der Grafschaft Mark. Dortmund 1909.
  • Aloys Meister: Die Grafschaft Mark, Festschrift zum Gedächtnis der 300-jährigen Vereinigung mit Brandenburg-Preußen. 2 Bde., Dortmund 1909.
  • Margarete Frisch: Die Grafschaft Mark. Der Aufbau und die innere Gliederung des Gebietes besonders nördlich der Ruhr. Aschendorff, Münster in Westfalen 1937.
  • Margret Westerburg-Frisch (Hrsg.): Die ältesten Lehnbücher der Grafen von der Mark (1392 und 1393). Veröffentlichungen der Historischen Kommission Westfalens, Bd. 28: Westfälische Lehnbücher, Bd. 1, Münster in Westfalen 1967.
  • Uta Vahrenhold-Huland: Grundlagen und Entstehung des Territoriums der Grafschaft Mark. Dortmund 1968.
  • Norbert Reimann: Die Grafen von der Mark und die geistlichen Territorien der Kölner Kirchenprovinz (1313–1368). Historischer Verein, Dortmund 1973.
  • Ernst Dossmann: Auf dean Spuren der Grafen von der Mark. Mönnig, Iserlohn 1983, ISBN 3-922885-14-4.
  • Oliver Becher: Herrschaft und autonome Konfessionalisierung. Politik, Religion und Modernisierung in der frühneuzeitlichen Grafschaft Mark. Klartext-Verlag, Essen 2006, ISBN 3-89861-512-X.
  • Stephanie Marra: Grafen von der Mark, Herzöge von Kleve-Mark und Jülich-Kleve (Hof). In: Werner Paravicini (Hrsg.): Fürstliche Höfe und Residenzen im spätmittelalterlichen Reich, Bd. 3, Thorbecke, Ostfildern 2007, ISBN 3-7995-4522-0. online Text (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).

Referencies

[editar | editar la fonte]

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]