Crecedera humana

El infante, nel ser humanu, ye'l procesu biolóxicu pol cual un neñu aumenta de masa y tamañu al empar qu'esperimenta una serie de cambeos morfolóxicos y funcionales qu'afecta a tol organismu hasta adquirir les carauterístiques del estáu adultu^[1]

Esti aumentu empieza poles mesmes célules, pasando por texíos, hasta llegar a órganos y sistemes. Estes estructures, más desenvueltes, fáense cargu de realizar el trabayu biolóxicu más importante.

La crecedera tamién se define como l'aumentu nel númberu de célules d'un organismu, lo que trai l'aumentu de tamañu. Ye medible y cuantificable. La crecedera consiguir por una doble aición: un aumentu nel tamañu de les célules del cuerpu, y un aumentu nel so númberu real.

Tanto la crecedera como la división celular dependen de la capacidá de les mesmes p'asimilar los nutrientes qu'atopen nel ambiente en que se desenvuelven. Asina, los alimentos son degradaos y a partir de la enerxía qu'ellos brinden el cuerpu utilizar pa construyir nueves estructures celulares.

Procesos que producen la crecedera

La crecedera de los organismos produzse, polo xeneral, per mediu de distintos procesos, ente los que tán:

• L'aumentu nel númberu de célules del cuerpu.
• La adición de nueves estructures nel organismu.
• La renovación del texíu qu'anubre al cuerpu, como'l cambéu o muda de piel nes víbores, el de plumaxe nes aves o'l de pelo nos mamíferos.
• El cambéu d'estructures yá esistentes (crecedera del cuernu nun rinoceronte o estiles d'un venado).

Factores internos que lo beneficien

Hai factores internos que pueden beneficiar a la célula na so crecedera. Ente éstos atopen les hormones, qu'aceleren o inhiben la división celular.

Cada especie tien diverses carauterístiques de crecedera, dependiendo de la información xenética y inclusive de la edá. N'otres pallabres, los vexetales y animales tienen una crecedera llindada pola especie a la que pertenecen. Ye cuando l'humanu, llega a una etapa de cambeos,que sufre'l cuerpu.^[2]

Factores de la crecedera

La crecedera consiguir por una aición: l'aumentu del tamañu y númberu de les célules del cuerpu.

Tanto la crecedera como la división celular depende de la capacidá de les mesmes p'asimilar los nutrientes qu'atopen nel ambiente en que se desenvuelven. Asina, los alimentos son usaos pol cuerpu pa construyir nueves estructures celulares.

La crecedera nun puede siguir calteniendo los valores tan elevaos del primer añu de vida. De fechu la crecedera d'un individuu sufre cambeos previsibles a lo llargo de la vida. Un modelu predeterminado de crecedera puede considerase n'ocho etapes:

• prenatal
• infancia
• niñez
• pubertá
• adolescencia
• mocedá
• adultez
• senectud

Hormona de la crecedera y otres hormones

Artículu principal: Hormona

• Adrenalina o epinefrina. Producir nel migollu suprarrenal. Ta bien amestada a l'actividá del sistema nerviosu. Actúa sobre l'aparatu circulatoriu (acelera'l ritmu del corazón y aumenta la presión arterial) y sobre el respiratoriu (aumenta la frecuencia de les respiraciones). Tamién tien diverses aiciones metabóliques; la más importante d'éstes ye qu'aumenta'l nivel de glucosa circulante nel sangre. Esta hormona produzse polo regular n'estaos d'escitación (plasmos, principalmente).

• Aldosterona. Produzse tamién nes glándules suprarrenales. Aumenta Ia retención xeneral de sodiu y agua nel organismu.

Corticosterona. Producir na corteza de les glándules suprarrenales. La so función ye acelerar el metabolismu xeneral, aguiyando Ia tresformamientu de carbohidratos en glucosa.

• Estróxenu. Producir nos ovarios de la muyer. Tien delles funciones, ente les que s'atopen el funcionamientu cíclicu normal de los órganos sexuales femeninos y favorez el desenvolvimientu de les glándules mamaries y de les carauterístiques femenines xenerales.

• Hormona adrenocorticotrópica o hormona adrenocorticotrófica o adrenocorticotropina o adrenocorticotrofina. Producir na hipófisis. La so función ye aguiyar Ia producción de Ia hormona corticosterona o cortisona na corteza suprarrenal.

Hormona de la crecedera o somatotropina o somatotrofina. Producir na hipófisis. Controla'l desenvolvimientu corporal y la crecedera de los güesos.

• Hormona folículo-estimulante o hormona estimulante del folículo (HFE). Producir na hipófisis. Nos ovarios de la muyer aguiya la ovulación y la producción de la hormona femenina llamada estróxenu. Nos testículos, l'aición d'esta hormona favorez la producción d'espermatozoides.

• Hormona luteinizante (HL). Producir na hipófisis. La so función consiste en llograr que los ovarios produzan la hormona progesterona, y nel varón impulsa que los testículos produzan Ia hormona llamada testosterona.

• Hormona paratiroidea o parathormona. Producir na paratiroides. La so función ye caltener nel sangre les concentraciones normales de calciu y fósforu.

Hormona tirotrópica o hormona tirotrófica o tirotrofina o tirotropina. Producir en Ia hipófisis. La so función ye aguiyar la producción de la hormona tiroidea na glándula tiroides.

• Hormona tiroidea. Conozse tamién como tiroxina. Producir na glándula tiroides y la so función ye acelerar el metabolismu nutritivu. Esto facer al aguiyar la velocidá d'oxidación de Ia glucosa y, nes grases, al menguar la so descomposición.

• Insulina. Ye producida pol páncrees. La so función consiste en caltener la concentración normal de la glucosa nel sangre, pos regula'l metabolismu de los carbohidratos.

• Noradrenalina o norepinefrina. Tamién se produz nes glándules suprarrenales. Ta bien amestada a l'actividá del sistema nerviosu. Actúa sobre los aparatos circulatorio y respiratorio. Tamién tien diversos efeutos metabólicos.

• Oxitocina. Producir na hipófisis. Ye la hormona que marca'l final de la xestación, provocando contraiciones uterines nel partu. Tamién aguiya la contraición de la glándula mamaria pa la salida de la lleche.

• Progesterona. Producir nos ovarios y ayuda a la preparación y sostenimientu del úteru mientres l'embaranzu.

• Testosterona. Producir nos testículos; ye la encargada d'activar y caltener los calteres sexuales esternos masculinos.

• Vasopresina. Produzse esta hormona na hipófisis. Esta hormona aumenta la tensión nes arterioles y la retención d'agua nos reñones.

Esisten munches enfermedaes producíes por defectu o escesu d'hormones nel organismu. Por casu: la diabetes, el bocio, el nanismu, el gigantismo, la obesidá, etcétera.

Referencies

1. Pombo, et al. (2009) Tratáu d'endocrinoloxía pediátrica, 4, Madrid: Hill, páx. 147.
2. desenvolvimientu humanu-y-les sos-carauterístiques/ Etapes del desenvolvimientu humanu

Ver tamién

• Avieyamientu
• Pubertá
• Escala de Tanner