Derechu públicu

El derechu públicu ye la parte del ordenamientu xurídicu que regula les rellaciones ente les persones o entidaes privaes colos órganos qu'ostenten el poder públicu cuando estos postreros actúen n'exerciciu de les sos llexítimes potestaes públiques (xurisdiccionales, alministratives, según la naturaleza del órganu que les exerz) y acordies con el procedimientu llegalmente establecíu, y de los órganos de l'Alministración pública ente sigo.

La carauterística del derechu públicu ye que los sos mandatos nun s'atopen suxetos a l'autonomía de la voluntá que pudieren exercer les partes (ye dicir «nun pueden ser modificaos peles partes n'usu llexítimu de la so autonomía de la voluntá, como sí asocede nel derechu priváu). Son mandatos «irrenunciables y obligatorios», en virtú de ser mandaos nuna rellación de subordinación pol Estáu (n'exerciciu llexítimu del so principiu d'imperiu). La xustificación ye que regulen derechos que faen al orde públicu y tienen de ser acataos por tola población.

Tamién se definió a dereches públicu como la parte del ordenamientu xurídicu que regula les rellaciones de supra ordenación y de subordinación ente l'Estáu y los particulares y les rellaciones de suprasubordinación, de subordinación y de coordinación de los órganos y divisiones funcionales del Estáu ente sigo. El derechu públicu ye lleváu a acabó al traviés de les normes que la conformen

Carauterístiques

Tradicionalmente, el derechu estremóse nes categoríes de derechu públicu y de derechu priváu. Sicasí esta división foi llargamente criticada y na actualidá nun tien tanta fuercia, ante l'apaición de parceles del ordenamientu xurídicu nes que les diferencies ente lo público y lo privao nun son tan evidentes. Anque xeneralmente'l derechu públicu fai referencia a les normes qu'ordenen y regula a los órganos públicos (estatales) ente sigo, y ente los privaos y públicos.

Coles mesmes, davezu suelse definir el derechu públicu por contraposición a dereches priváu. Sicasí, envaloróse que la clasificación o distinción ente derechu públicu y priváu ten de ser tomada con prudencia, al considerá-yla pocu curiosa dende'l puntu de vista científicos.

Como diferencies ente derechu priváu y derechu públicu suélense mentar les siguientes:

Ente que nel derechu públicu predominaría la heteronomía y les normes de corte imperativu o obligatoriu, nel derechu priváu fadríase prevalecer la autocomposición de los intereses en conflictu y les normes de corte dispositivu (normes qu'actúen nel casu de nun haber alcuerdu o disposición contractual previa ente les partes implicaes).
Les partes nel derechu priváu supónense rellacionaes en posiciones d'igualdá, siquier teórica. La típica rellación de derechu públicu, sicasí, taría marcada por una desigualdá derivada de la posición soberana o imperium con qu'apaez revistíu l'o los organismos públicos (poderes públicos) que nella intervién.
Dizse que les normes de derechu priváu tenderíen a favorecer los intereses particulares de los individuos, ente que nes normes de derechu públicu taríen presidíes pola consecución de dalgún interés públicu.

Crítiques

Criticóse que definir a dereches públicu como aquello que "nun ye", tien ciertes inconsistencies lóxiques. Por casu, el términu "derechu constitucional" nun ye equivalente al términu "derechu públicu" y nada nos diz sobre'l conteníu del derechu públicu, lo mesmo pasa si reemplazamos "Derechu constitucional" col términu "derechu priváu".

La idea tradicional, y bien espublizada, de que nel derechu priváu prima l'autonomía de la voluntá y que nel derechu públicu ella non prima, sería inexacta, envalorándose que pertenecería a nociones autoritaries, non lliberales, del pasáu. Dicir que'l derechu públicu nun ta tiñíu d'autonomía de la persona implicaría dicir que l'Estáu podría reprochar la manera de vistir, les preferencies deportives, relixoses, sexuales, artístiques, etc.

L'autonomía personal ye una llinia maestra en derechu públicu por ser una de les bases mesmes del Estáu de Derechu, nuna noción lliberal de sociedá, ye dicir en cuasi la totalidá de los países del mundu.

La idea bien espublizada de que'l derechu priváu ta mayormente rexíu pola igualdá y que'l derechu públicu non, tamién ye considerada falsa. El principiu d'igualdá provién de la idea d'individualismu. Ye tamién parte de los fundamentos del Estáu lliberal y ye lo que determinó qu'un home un votu, o que somos toos iguales frente a la llei, que la igualdá ye la base del impuestu (o de les "cargues públiques", como indica la Declaración de los Derechos del Home y del Ciudadanu). Igualdá de xéneru, de raza, de relixón, d'orixe, igualdá d'accesu a la xurisdicción, a los cargos públicos, etc.

La distinción que, ente derechu públicu y derechu priváu, suel faese dende una llectura de tipu "procesalista", señalando que'l derechu priváu ye más autocompositivo que'l derechu públicu (que ye más heterocompositivo), sería un argumentu qu'ignora dafechu'l derechu de fondu, amosando una noción puramente procesal del fenómenu xurídicu. Per otra parte, sería necesariu tener presente que'l procedimientu alministrativu, la mediación penal, l'arbitraxe internacional, son mecanismos autocompositivos de derechu públicu.

Finalmente, criticóse la definición del derechu públicu dende'l imperium. Polo xeneral envalórase que nun s'esplica qué quier dicise con ello, especialmente al traviés del argumentu de que "l'Estáu tou lo puede" n'exerciciu del poder.

El Estáu de policía tou poder na polis (ciudá-estáu), darréu escluyéronse de la "policía" les rellaciones internacionales y la facienda, quedando como actividá alministrativa interna. Surdida la doctrina de la división de poderes escluyir del conceutu de policía l'actividá llexislativa y la xudicial. Darréu, col principiu de llegalidá nel Estáu de derechu modernu llogróse someter la coacción direuta al cumplimientu de regles preestablecidas. Arriendes d'ello, tantu l'Estáu como los particulares actúen según autorizaciones, prohibiciones, permisiones y obligaciones provenientes del ordenamientu xurídicu.

Polo anterior, sostúvose que se debe definir a dereches públicu por aquello que "ye" y non por aquello que "nun ye". El derechu públicu, entós, sería aquel que regula les rellaciones de los órganos y divisiones funcionales del Estáu ente sigo y colos particulares.

Materies o cañes del derechu públicu

El derechu públicu regula un gran númberu de materies correspondientes a l'Alministración y el Estáu, la so organización, competencies y, polo xeneral, el funcionamientu de los órganos constitucionales, los derechos constitucionalmente reconocíos y apróvenos de garantíes constitucionales frente a les intromisiones de los poderes públicos a les llibertaes, derechos y garantíes individuales (Derechu constitucional); l'Alministración pública, a nivel internu o nacional, y la so actuación al traviés del procedimientu alministrativu común o los distintos procedimientos especiales (Derechu alministrativu); y abarca tamién otres materies con calter supranacional (Derechu internacional públicu), o internes bien específiques (Derechu eleutoral, Derechu parllamentariu).

Coles mesmes, tamién s'inclúi al Derechu penal, como'l Derechu procesal orgánicu y procedimental (ensin perxuiciu de ciertes materies, onde puede primar l'autonomía de les partes), el Derechu financieru y tributariu y delles materies del Derechu llaboral y de seguridá social (infracciones y sanciones del orde social, por casu).

Ta compuestu pol Derechu constitucional, el Derechu alministrativu, el Derechu internacional públicu, el Derechu tributariu, el Derechu penal y delles materies bien específiques como'l Derechu presupuestariu o'l Derechu territorial.

Per otra parte, l'ordenamientu xurídicu suel tener "chiscadures" de Derechu públicu: el llamáu orde públicu, qu'establez llendes a l'autonomía de la voluntá.

Principios de Derechu públicu

Los principios del Derechu públicu pueden variar d'un Estáu a otru. Sicasí, la doctrina xurídica moderna estableció dos de manera práuticamente unánime: el principiu de llegalidá, esto ye, someter al Estáu al cumplimientu del ordenamientu xurídicu, y tolos principios pal caltenimientu del desendolque del Estáu democráticu, esto ye, que dexen la mayor realización espiritual y material posible.

Tradicionalmente los principios de Derechu públicu suélense contraponer colos principios d'autonomía de la voluntá y d'igualdá de partes del Derechu priváu.

Principiu de llegalidá

Ye un principiu fundamental del Derechu públicu conforme al cual tou exerciciu de potestaes tien de sofitase en normes xurídiques que determinen un órganu competente y un conxuntu de materies que cayen so la so xurisdicción. Por esta razón dizse que'l principiu de llegalidá garantiza la seguridá xurídica.

Potestá d'imperiu

El Estáu y los sos órganos, nes sos rellaciones colos particulares dientro del Derechu públicu, nun actúa asitiáu dientro d'un planu d'igualdá, sinón n'unu de desigualdá, deriváu de la posición soberana o imperium con qu'apaez revistíu, exerciendo una potestá pública.