Felidae

«Felín» redirixe equí. Pa la llocalidá italiana, ver Felín (Italia).
Felidae
Rangu temporal: Oligocenu-Recién
Clasificación científica
Reinu: Animalia
Filu: Chordata
Clas: Mammalia
Orde: Carnivora
Suborde: Feliformia
Familia: Felidae
G. Fischer, 1817
Subfamilies
Consultes
[editar datos en Wikidata]

Los félidos (Felidae) son una familia de mamíferos placentarios del orde Carnivora. Tienen un cuerpu espodáu, oyíu agudu, focico curtiu y escelente vista. Son los mamíferos cazadores más sigilosos. La mayoría consume puramente carne ya ignora cualesquier otra comida que nun seya una presa viva. Prindar coles sos afilaes garres y suelen matala d'un únicu y aportunante mordigañu.

Sacante los guepardos, tolos félidos pueden retraer les sos garres dientro d'una vaina proteutora mientres nun les usen.

Hai alredor de cuarenta especies nesta familia; munches de les cuales arralecen na actualidá, porque fueron oxetu de caza pola so piel, p'aprovechar partes del so cuerpu, o porque'l so hábitat ta siendo destruyíu, como pasa col llobu cerval ibéricu (Lynx pardinus), el félidu en mayor peligru d'estinción.

Sacante n'Antártida, Oceanía y delles islles, atópase en tol mundu.

Grandes félidos

[editar | editar la fonte]

Los cinco especies actuales más grandes de la familia son, por esti orde: el tigre, el lleón, el xaguar, el lleopardu y el lleopardu de les nieves.

Polo xeneral son cazadores rabiones (guepardu: 108 km/h; tigre: 80 km/h; puma: 70 km/h; lleopardu: 60 km/h y lleón: 50 km/h) y fuertes.

Orixe y evolución[1]

[editar | editar la fonte]

Por cuenta de les meyores na investigación xenómica, producióse una revolución na secuenciación y arriendes de téuniques pal analís del ADN construyóse l'árbol xenealóxicu de los félidos, partiendo del fechu de que tolos felinos actuales baxen d'un depredador similar a la pantera, que rondaba pol sureste asiáticu fai 10,8 millones d'años, depués dar# en la determinación de les ramificaciones del árbol, que determináronse dempués de realizar una comparanza de la secuencia del ADN de 30 xenes nes especies de felinos qu'esisten anguaño y el momentu nel cual diverxeron les distintes especies unes d'otres, esto llogró gracies al métodu del reló molecular (esti métodu tien en cuenta la magnitú de les diferencies xenétiques ente especies pa saber la dómina na cual xeneróse la separación de les mesmes); agora bien, la recreación de la cronoloxía de les bifurcaciones dar a partir del rexistru fósil. El productu d'ésta investigación non yá dexó entender cuándo los felinos depredadores aniciar en tolos continentes sinón tamién les sos rutes migratories y adicionalmente dio-y llugar a la manifestación de la primer información fiable sobre'l venceyu ente los felinos ensin importar el so tamañu.

Esta comparanza ente les secuencies xenétiques dexó que s'estableciera l'orde d'apaición, y amás que pudiera faese una identificación de los llinaxes, que estrémense n'ocho grupos que fueron definíos, amás del analís molecular, por carauterístiques morfolóxiques, biolóxiques y fisiolóxiques propies del mesmu llinaxe, un claru exemplu d'esto atópase en llinaxe de los felinos de gran tamañu, los ruxentes (el ruxir ye un exemplu d'una carauterística propia d'esti llinaxe), este ye'l xéneru “Panthera”, nél atopen el Lleón, tigre, lleopardu, xaguar y lleopardu de les nieves, éstos animales tienen la capacidá de ruxir por cuenta de que la osificación del hioides (el güesu que sostién a la llingua) ye incompleta, sicasí a esti grupu tamién pertenecen felinos de tamañu mediu con una estructura nel pescuezu un tanto distintu motivu pol cual tienen una torga pa ruxir, estos son la pantera nebulosa y la pantera nebulosa de Borneo.

Pa complementar la hipótesis y asina entender el llugar d'orixe de los felinos y entender el motivu y la forma na que se llegó a la distribución actual de los mesmos ye importante tener en cuenta dos informaciones, la primera ye establecer la distribución vixente de caúna de les especies de felinos, adicionalmente determinar la o les zones nes que usualmente vivíen les sos ascendencies según lo indicao nel rexistru paleontolóxicu; la segunda derivar de la xeoloxía, colo cual túvose en cuenta'l descensu y l'ascensu del nivel del mar, dende'l momentu tal nel que s'empezar a formar los primeros sedimentos; d'esta manera determinóse que cuando'l nivel del mar baxaba los continentes interconectar por aciu pontes de tierra lo cual dába-y pasu a los mamíferos pa emigrar a distintes rexones, sicasí una vegada el nivel del mar volvía xubir los animales quedaben aisllaos nuevamente nos agora continentes; la incomunicación d'estos animales en ínsulas y continentes dexó que se crearen condiciones necesaries pa la so adautación, per ende la constitución xenética varió a tal grau nel que nun dexó a les distintes especies cruciase colos descendientes sincrónicos de les primeres xeneraciones, esto ye, presentóse un apartamientu reproductor que na actualidá ye l'índiz pal procesu de especiación.

Dichu lo anterior, l'estudiu remontar a nueve o venti millones d'años onde s'atopa al postreru antepasáu común que tienen los felinos actuales, el Pseudaelurus, anque ésti nun foi'l primer felín, pos los dientes de sable o Nimrávidos tuvieron llugar fai trenta y cinco millones d'años tras, sicasí tolos descendientes d'estos escastáronse col pasu del tiempu; ye por esto que les investigaciones moleculares indiquen que los felinos contemporáneos baxen d'una de les especies de Pseudaelurus que crecieron n'Asia hai aproximao once millones d'años; sicasí nun se tien información exacta sobre la especie a la que pertenecía ésti felín, aun así créese qu'ésti incumbía al grupu d'antepasaos precursores de les 37 especies de félidos qu'anguaño esisten.

De siguío va llevase a cabu la esplicación sobre la migración y les especies que s'inauguraron por cuenta de esto; el primer grupu baxa del “Pseudaelurus”, anició'l llinaxe Panthera, que nel presente toma a los felinos con capacidá de ruxir de gran tamañu, incluyendo al so pasu a los dos especies qu'esisten de pantera nebulosa, estos animales de tamañu medianu a grande suelen pesar de quince a trescientos cincuenta kilogramos, distribuyir por tol planeta; carauterizar por ser depredadores dominantes en cualquier ecosistema al que pertenezan o en cualquier continente nel qu'habiten, especialmente d'ungulaos de gran tamañu.

Un segundu grupu presentóse aproximao 1,4 años dempués d'ésta primer especie, nel continente d'Asia, que abrió'l llinaxe del gatu bayu; anguaño ta integráu por trés pequeños felinos qu'evolucionaron y qu'entá viven nel suroeste d'Asia éstos son animales de tamañu pequeñu a medianu, pesen ente dos a dieciséis kilogramos y ronden na selva subtropical del sureste asiáticu.

El tercer grupu aniciáu foi'l llinaxe del Caracal, anguaño ye representáu por trés especies de felinos, estos son de tamañu medianu, el so pesu bazcuya ente 1,5 a 16 kilogramos, los sos antecesores mover escontra África hai aproximao ocho o once millones d'años; son pioneros entós de la primer migración intercontinental, ye de suma importancia tener en cuenta que'l nivel del mar amenorgó sesenta metros per debaxo del nivel que se conoz anguaño; por cuenta de esto la península Arábiga y África quedaron coneutaos por pontes de tierra nos estremos del mar coloráu y gracies a esto la migración escontra África foi de más bona trayeutoria.

Ye importante entender que los felinos emigren por instintu; cada vez qu'unu algama l'adolescencia, los machos y en delles ocasiones les femes, entamar un viaxe que los alloñar del área natal; por cuenta de la gran cantidá de felinos qu'emigren, estos precisen cada vez más espaciu pa espandise; amás d'esto, la necesidá d'escorrer a les preses que tamién migren yá sían por condiciones climátiques, o por instintos natos, podría esplicar el por qué los felinos llograron colonizar tolos continentes. Los felinos son depredadores feroces polo que s'enfusen en zones desconocíes en busca de preses y territorios nuevos.

Los felinos amás d'África, tamién s'estendieron por toa Asia llegando a cruciar la ponte terrestre de Bering hasta llegar a Alaska; nel momentu en que los felinos yá llograren espandise per Europa, Norteamérica, África y Asia, el nivel del mar volvió xubir, polo que los continentes dixebráronse nuevamente, como resultáu d'esto y del aislamientu, evolucionaron y con ello creáronse una ventena d'especies nueves. En Norteamérica surdió'l llinaxe del ocelote, unos felinos de tamañu amenorgáu a medianu, con un pesu d'ente 1.5 a 16 kilogramos, quien amás anguaño s'atopen tamién en hábitats de Suramérica, estos felinos cunten con 36 cromosomes, ye una de les carauterístiques más particulares sinón la más particular atopada na diversificación actual yá que son 2 cromosomes menos de los que tienen otres especies de félidos, éstos felinos dixebrar de los nómades iniciales fai ocho millones d'años; según tamién el llinaxe del llobu cerval, que debióse a la división en dos especies del llinaxe anterior, lo que provocó l'orixe de cuatro especies de llobos cervales; El llobu cerval ye un animal de tamañu medianu, que'l so pesu ta ente 6 a 20 kilogramos, la so carauterística principal ye la so cola curtia con oreyes apuntiaes, amás de Norteamérica, tamién moren en Eurasia, gracies al clima templáu col qu'éstes rexones cunten. Son depredadores al igual que los sos demás parientes, pero especializar en llebres y coneyos, quitando'l llobu cerval Ibéricu, que foi esplotáu pa comercializar la so piel, ésti llinaxe dixebrar de los nómades orixinales fai 7,2 millones d'años.

Fai 6,7 millones d'años discrepó'l llinaxe del puma, lo que non solo dexó l'apaición del puma (conocíu igualmente como cougar o lleón de monte), sinón tamién d'especies como tamién del jaguarundi y el guepardu americanu denomináu tamién como'l poderosu guepardu, con un pesu de 3 a 10 kilogramos y de 21 a 65 kilogramos respeutivamente. Son orixinarios del hemisferiu occidental, tal determinación pudo dase por cuenta de los restos fósiles atopaos nos materiales sedimentarios, sicasí'l llinaxe esvalixar por cuatro de los cinco continentes; anque tienen amplia distribución, son comunes en delles zones.

Un nuevu periodu glacial fixo replegase a los océanos hai aproximao dos o tres millones d'años, por tal motivu causáronse desplazamientos de mases continentales que resultó na conexón de los dos continentes americanos cola estensión de tierra de Panamá, ciertos felinos del periodu emigraron nuevamente dirixiéndose escontra'l sur, ésti nuevu territoriu atopábase llibre de carnívoros placentarios, tales como osos, cánidos, mofetes, etc., polo qu'éstos felinos se convirtieron n'el depredadores de la zona, cuntaben con carauterístiques que los marsupiales carnívoros que vivíen nesa dómina en Suramérica nun teníen, independientemente de que fueren o non carnívoros, la rapidez, axilidá, el so gran tamañu, ferocidá y porte mortal, aseguráron-yos la nula competencia de los animales carnívoros qu'habitaben nel continente; en bien pocu tiempu Suramérica atopaba a les sos especies de marsupiales autóctonos dafechu sustituyíos por felinos de llinaxe ocelote; ésti grupu nun paró la so diversificación na nueva redolada y per ende conócense siete nueves especies qu'entá sobreviven na rexón.

Les nueves migraciones presentáronse mientres surdíen les migraciones de los guepardos escontra Asia nuevamente al traviés del estrechu de Bering, ente que los ancestros del gatu lleopardu, animal que'l so tamañu ye amenorgáu y con un pesu ente dos a doce kilogramos, y qu'anguaño habita n'Asia, dende'l Manglar hasta la estepa de Mongolia, ésti gatu lleopardu pequeñu ye'l más corriente n'Asia del cual amás esprender el llinaxe del gatu lleopardu asiáticu y otros cuatro especies de tamañu amenorgáu que lo que ye güei viven y reprodúcense, na India espolleta'l gatu coloráu enllordiáu, en Mongolia el gatu de pallas, n'Indonesia habita'l gatu de cabeza plana y en dellos llugares d'Asia atopen los gatos pescadores; y del gatu domésticu, un pequeñu animal, al cual el so pesu fai-y referencia pos bazcuya ente unu y diez kilogramos y el cual atópase por tol territoriu terrestre, diverxeron de los precursores americanos y travesaron la ponte terrestre de Bering hasta llegar a Asia.

Nel mesmu periodu, los grandes felinos ruxentes del grupu del llinaxe Panthera embistieron una nueva espedición pa llograr una mayor espansión territorial, na cual los tigres enormes, que pesaben alredor de 320 kilogramos, mover por un ampliu terrén del sureste tomando India, Indochina, China y la plataforma continental Sonda; ente que los lleopardos de les nieves mover escontra'l norte y l'oeste d'Asia Central. Estos animales evolucionaron al puntu de poder afaese a los altores del Himalaya y los montes d'Altai. Amás de treslladase por esti territoriu, tamién se enclavaron n'África. Cabo esclariar qu'anguaño inda s'atopen nesta parte del mundu.

Per otra parte, los lleones y los xaguares empezaron a movese mientres el pleistocenu tardíu fai trés y cuatro millones d'años escontra Norteamérica. Sicasí, como foi referenciáu enantes, el pleistocenu escastó de Norteamérica a estes especies. Agora bien, los lleones escaparon a África onde s'asitiaron y diéronse a conocer como “el rei de la selva”, pero la so especie ta amenazada. Anguaño esisten n'África trenta mil d'ellos; n'Asia esisten, na reserva del monte de Gir, una provincia de Gujarat na India occidental, apenes doscientos lleones asiáticos los cualos apáriense puramente col so nucleu familiar, una suerte similar a la que cuerren los tigres, según estudios, por cuenta de cuestiones xenétiques. Hai unos setenta y tres mil años tras, les erupciones violentes de los volcanes del Toba de Borneo erradicaron totalmente a decenes d'especies mamíferes que s'atopaben nel Este Asiáticu, na cual atopábase gran cantidá poblacional de tigres. Sicasí, una pequeña población de tigres llogró sobrevivir gracies a un apartaz que los caltuvo a salvo, siendo entós éstos los encargaos de repoblar l'estáu. Arriendes de esto nació una nueva raza, pero pola poca diversidá xenética de los sos descendientes inmediatos, taben somorguiaos n'estrechu nivel poblacional pa la dómina na qu'asocedió l'actividá volcánica; estos animales sumir, xunto colos guepardos y los tigres, a les especies que llograron salvase de la estinción por escases probabilidaes.

Finalmente, la evolución concretar colos felinos domésticos, animales que viven na redolada social y que se esparcen a lo llargo y anchu del mundu, estos animales remanecieron de la selva p'asitiase entós nos llares de les persones; la so hestoria xaz de los inmensos y a güeyu interminables montes y desiertos de la cuenca mediterránea, pa esi llau del mundu, fueron naciendo pequeñes cantidaes de felinos demasiáu pequeños, quien nun pesaben más de diez kilogramos, con races tales como'l gatu de los banzaos del este asiáticu, el gatu de pies negros africanos, el gatu de sables d'Oriente mediu y una curiosa y particular especie de gatos selvaxes de les cualos esprender otros cuatro especies que fueron reconocíes, la europea, centroasiática, de China y del Oriente próximu y gracies a una d'eses subespecies selvaxes llevar a cabu un esperimentu que dio llugar a la doma del gatu.

Clasificación

[editar | editar la fonte]
Modelu de la cadarma del gatu.
Llobu cerval boreal (Lynx lynx)

Dientro de los félidos atopen les siguientes subfamilies y xéneros vivientes:[2]

Xéneru Caracal

        • Caracal caracal - Caracal (mal llamáu llobu cerval africanu, yá que nun ta rellacionáu col xéneru Lynx)
        • Caracal aurata - Gatu doráu africanu ***

Xéneru Catopuma

Catopuma temminckii - Gatu doráu asiáticu *** Xéneru Felis

Felis margarita - Gatu del desiertu **** Felis nigripes - Gatu de pies negros

Leopardus pardalis - Ocelote **** Leopardus tigrinus - Lleopardu tigre **** Leopardus wiedii - Tigrillo, Margay o Gatu tigre *** Xéneru Leptailurus

Lynx lynx - Llobu cerval boreal

Lynx rufus - Llobu cerval coloráu o Gatu montés de Norteamérica *** Xéneru Otocolobus

Xéneru Prionailurus

Prionailurus iriomotensis - Gatu d'Iriomote

Prionailurus rubiginosus - Gatu coloráu enllordiáu **** Prionailurus viverrinus - Gatu pescador

Puma yagouaroundi - Jaguarundi o Gato nutria ** Subfamilia Pantherinae

Neofelis diardi - Pantera nebulosa de Borneo o Lleopardu borrinosu de Borneo *** Xéneru Panthera

Panthera tigris - Tigre **** Panthera uncia - Lleopardu de les nieves o Irbis

Amás, hai otros munchos xéneros estinguíos, como:

Ver tamién

[editar | editar la fonte]

Notes y referencies

[editar | editar la fonte]
  1. ↑ Stephen J. O'Brien, W. Johnson. (Setiembre - 2007). Evolución de los felinos. Investigación y Ciencia , 48-55.
  2. ↑ "Mammal Species of the World": Feliadae en WILSON, Don Y.; REEDER, Dee Ann M. (eds.): "Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference". 3ª ed. Johns Hopkins University Press. Baltimore. 2005. ISBN 978-0-8018-8221-0.
  3. ↑ Sanderson, J., Mallon, D.P., Driscoll, C., Breitenmoser, O., Breitenmoser-Wursten, C. 2008. Felis silvestris ssp. bieti. Llista Colorada de la UICN. Versión del 2010.4. Consultáu'l 9 de febreru de 2011.
  4. ↑ Sanderson, J., Mallon, D.P., Driscoll, C., Breitenmoser, O., Breitenmoser-Wursten, C. 2008. Felis silvestris ssp. catus. In: IUCN 2010. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2010.4. Consultáu'l 9 de febreru de 2011
  5. ↑ L. Werdelin (2011). «A new genus and species of Felidae (Mammalia) from Rusinga Island, Kenia, with notes on early Felidae of Africa». Estudio Xeolóxicos 67 (2):  páxs. 217–222. doi:10.3989/egeol.40480.185. 

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]