El feng shui (chinu tradicional: 風水, chinu simplificáu: 风水, pinyin: fēng shuǐ, pronunciación mandarín: [fə́ŋʂwèi], lliteralmente vientu y agua) ye un antiguu sistema filosóficu chinu d'orixe taoísta basáu na ocupación consciente y harmónica del espaciu, col fin de llograr d'ésti una influencia positiva sobre les persones que la ocupen. Ye parte del llamáu shenmiwenhua (神秘文化 - conocencia misteriosa) de la cultura china, que trata sobre cuesas misterioses, secretes ya imposibles de ver. El so territoriu d'aición asítiase na frontera de dos mundos: el de la tierra denomináu ken kai–, visible y físicu, y el del cielu denomináu yu kai–, desconocíu, invisible y vibrátil.[1] Ta considerada dende una pseudociencia[2][3] hasta «un compendiu d'antigües supersticiones chines».[4]
El feng shui ye una forma de geomancia desenvuelta en China. Orixinalmente yera una forma de conocencia qu'estudiaba los cambeos qu'asoceden na naturaleza, el clima y los astros. Los oríxenes del feng shui varien según les fontes. Per un sitiu, toma la simboloxía del I ching (o llibru de los cambeos). Por otru, incorpora los cinco elementos (wu xing).
Nel imperiu chinu, esta estética yera un asuntu d'estáu y solo les construcciones imperiales y de dalgunos nobles teníen accesu a esta aplicación. Por esa razón, llamar «aplicaciones d'emperadores y reis». Inclusive s'aplicaba al allugamientu y orientación de les tumbes (yin zhai, o vivienda de los muertos). A partir de la instauración de la república, el feng shui (xunto con otres práutiques tradicionales de la cultura china); foi práuticamente prohibíu. Los centros actuales d'espardimientu del feng shui nun s'atopen en China, sinón en Ḥong Kong, Taiwán y Malasia. Na última década del sieglu XX ―cola puxanza de la Nueva era― el feng shui popularizóse descomanadamente y la so práutica y enseñanza estendióse por cuasi tol mundu de la mano d'autores como Lilian Too, William Spear, Roger Green.
El feng shui basar na esistencia d'un aliendu vital o chi, que'l so fluxu ver modificáu pola forma y disposición del espaciu, les orientaciones (puntos cardinales) y los cambeos temporales. Delles escueles de feng shui ponen la énfasis nel estudiu de les formes: los montes, los ríos, la estructura de la vivienda o llugar de trabayu, l'allugamientu del bañu, cocina, habitación y el restu de los espacios de la casa, etc. Tamién s'utiliza un sistema deriváu del Cuadráu Máxicu del I-Ching pa calcular les "Estrelles Voladores", representaes pol movimientu cíclicu del tiempu en rellación a los allugamientos. Na actualidá, l'enclín ye considerar conxuntamente la forma, la orientación y el cálculu de les Estrelles Voladores, como se faía na antigüedá.
La forma de los montes o'l paisaxe polo xeneral descríbese sobre la base de los llamaos «guardianes celestiales»: el Dragón, el Tigre, la Tortúa, el Fénix y la Culiebra. Estos nomes deriven d'antigües constelaciones qu'estremaben el cielu en cinco sectores, como se representa nel Lö Hsu o Mapa del Ríu Lo (qu'apaeció nel llombu d'un Caballu mitolóxicu con cabeza de Dragón) d'ende l'axetivu de «celestiales». Los cinco guardianes disponer en forma de cruz; la Tortúa tras, el Fénix delantre, el Dragón a la izquierda, el Tigre a la derecha y la Culiebra nel Centru, que ye'l más importante porque representa a quien se dirixe tol estudiu.
La llocalización ideal ye aquella que tenga una Tortúa allugada escontra'l llau del que provienen los vientos más intensos y l'agua nel llau opuestu (Fénix); una y bones el vientu (feng) esvalixa'l chi ente que l'agua (shui) atropar. Amás, el geomante tien d'atopar al Dragón, una figura mítica rellacionada col movimientu de l'agua y del vientu (l'Espíritu del allugamientu). La borrina mañanero, por casu, representa l'aliendu del Dragón: Ellí onde tarda más n'esvalixase ye onde se dan les condiciones pa l'acumuladura del chi. L'estudiu complétase topando les llinies llamaes «venes del Dragón» y ciertos puntos especiales sobre estes venes llamaos «el nial del Dragón».
Según el Zang shu (‘llibru de les sepultures'), escritu por Guo Pu (276-324) mientres la Dinastía Jin,[5] la enerxía chi esvalíxase cuando viaxa al traviés del vientu y termina al alcuentru de l'agua. Si esti fluxu de la enerxía termina na agua que contién el cuerpu sería perfectu, porque toa esa enerxía quedar nel nuesu ser y trai meyor salú y felicidá.
Per otru llau, el feng shui considera curioso les orientaciones, yá que de cada puntu cardinal emana una enerxía determinada. La interpretación d'estes enerxíes básase primariamente nel símbolu llamáu ba-gua (ocho trigramas).
Dellos edificios famosos creaos conforme a los principios del feng shui son, ente otros:
La idea del yin yang ye fundamental pal feng shui, que ye la idea d'opuestos ensin oposición. Son complementarios y precísense mutuamente pa esistir. Los cambeos constantes d'interaición de yin y yang da llugar a la infinita variedá de patrones de la vida.[6] La siguiente tabla sorraya la necesidá básica de cada principiu.
Yin | Yang | Yin | Yang | |
---|---|---|---|---|
norte | sur | iviernu | branu | |
tierra | cielo | materia | espíritu | |
femenín | masculín | negativu | positivu | |
escuridá | lluz | noche | día | |
fríu | calor | húmedo | secu | |
embaxo | enriba | so | altu | |
pasivu | activu | luna | sol | |
nidiu | aspru | débil | poderosu |
El feng shui, como otres artes chines, tien el so fundamentu nel testu I ching, o ‘llibru de les mutaciones'. Basar na interpretación de los trigramas o kuas. L'arreglu llamáu ba gua o pakua (qu'en chinu significa lliteralmente ‘ocho trigramas') ye'l fundamentu de toes eses escueles chines. Cada trigrama representa una serie de correspondencies: ente elles, una orientación, una parte de la naturaleza, una parte del nuesu cuerpu, un miembru de la familia, etc. Les direiciones del compás acomuñar a los cinco elementos míticos (agua, fueu, madera, metal y tierra):
Elementu | Metal | Metal | Fueu | Madera | Madera | Agua | Tierra | Tierra |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
I Ching | Cielu | Llagu | Fueu | Vientu | Truenu | Agua | Montaña | Tierra |
Direición | Noroeste | Oeste | Sur | Sureste | Este Norte | Nordeste | Suroeste | |
Triagramas | ☰ | ☱ | ☲ | ☴ | ☳ | ☵ | ☶ | ☷ |
Trigrama hanzi | 乾 | 兌 | 離 | 巽 | 震 | 坎 | 艮 | 坤 |
Triagrama pinyin | qián | duì | lí | xùn | zhèn | kǎn | gèn | kūn |
Cada qi proveniente de distintu puntu cardinal busca'l so opuestu p'atopar harmonía: el qi del sur busca'l qi del norte pa permediase; de la mesma manera que'l qi oriental busca'l qi occidental, y asina socesivamente.
Dellos autores sostienen que pa prauticar el feng shui afechiscamente nel hemisferiu sur, el pakua tien d'invertise sobre la so exa horizontal; esto ye, que'l noroeste, norte y nordeste pasen a ser respeutivamente suroeste, sur y sureste. los maestros más importantes del feng shui nun comparten esta visión, que s'anicia nel desconocimientu fondu de los fundamentos del "I-Ching", una y bones el pakua que vemos na figura ye solu unu de los órdenes posibles, llamáu del Cielu Posterior. Esiste tamién un orde del Cielu Anterior y toa una serie de correspondencies y rellaciones ente los trigramas; y nun ye posible modificar un orde ensin tener en cuenta toes los demás. El secretu ta n'entender l'estudiu de les enerxíes, que flúin en direición Este Oeste y non Sur-Norte, yá que nun se refier namái a fuercies magnétiques. Polo tanto la postura mayoritariamente aceptada ye que'l pakua tien validez universal, independientemente de los hemisferios.
El feng shui ye llargamente consideráu una pseudociencia,[2][7][8][3] y foi criticáu por munches organizaciones dedicaes a investigar fenómenos paranormales. Por casu, James Randi describe'l feng shui como «una antigua forma d'engañu»,[2] Ente que Skeptics señala que ye «una completa xirigonza, namás que antigües supersticiones chines», que la evidencia de la so efectividá basar n'anécdotes, y qu'escarez d'un métodu creíble d'aición.[4] Esto lleva a postures engarraes ente distintos prauticantes del feng shui, qu'afirmen que se debe a variaciones ente distintes escueles; ente qu'analistes críticos consideren que se debe a que "el feng shui siempres se basó en meres conxetures.[9] Otros como'l Committee for Skeptical Inquiry de la revista Skeptical Inquiry definen al feng shui como «una creencia mística d'una harmonía cósmica».[10]
El feng shui clásicu o feng shui tradicional ta acomuñáu coles siguientes téuniques. Esto nun ye una llista completa, sinón que ye a cencielles una llista de les más comunes téuniques de la escuela de la forma y la escuela de la brúxula.[11]