Fenya

Fenya (феня) o Fenka ye un llinguaxe rusu usáu ente criminales. Orixinalmente, foi un criptoidioma de los ofenyas o ofenes (rusu antiguu, usáu por vendedores ambulantes o bufoneros) y tenía munchos nomes distintos. Nun hai una esplicación convincente sobre los oríxenes de les pallabres "ofenya" y "fenya". Fenya ye tamién un nome de muyer rusu pero ensin rellación col llinguaxe. En rusu modernu tamién se refier al llinguaxe blatnoy (rusu: "blatnoy yazyk", блатной язык) onde "blatnoy" ye una espresión informal qu'indica criminal. Tamién se denomina como блатная музыка ("blatnaya muzyka") lliteralmente "la música de lladrones."

La gramática ye la mesma que nel idioma rusu, magar el vocabulariu varió al traviés del tiempu.

El fenya orixinal constaba de pallabres ruses sueltes, pallabres emprestaes del griegu y otres llingües estranxeres. Vladímir Dal, nel so monumental Diccionariu Esplicativu de la Gran Llingua Rusa Viviente[1][2] da los siguientes exemplos de llinguaxe fenya:

  • "Ропа кимать, полумеркот, рыхло закурещат ворыханы."
Rusu normativu: "Пора спать, полночь; скоро запоют петухи."
Traducción: "Tiempu pa dir a la cama, <ye> medianueche; los gallos llueu se van poner a cantar."
  • "Да позагорбил басве слемзить: астона басвинска ухалила дряботницей.
Rusu normativu: "Да позабыл тебе сказать: жена твоя померла весною."
Traducción: "Oh, sí, escaecí dicite: la to muyer morrió esta primavera."

El vocabulariu varió al traviés del tiempu, con una notable introducción de pallabres Yidis. Na antigua Xunión Soviética, delles pallabres del fenya enfusaron nel rusu común y acabaron siendo conocíes pola población.[3] Hai un gran númberu d'esplicaciones pa esti fenómenu. Una suxer qu'una parte significativa de la población, non necesariamente criminales, pasaron per campos de trabayos forzaos y que les amnistíes indiscriminaes en masa dempués de la muerte de Stalin dieron como resultáu la penetración de la subcultura de presidiarios na vida cotidiana. Amás, la cultura popular idealizó la vida criminal, vease como exemplu, "el cantar blatnaya".[4]

El Fenya inflúi na cultura rusa de delles maneres. Particularmente, esiste tou un subxéneru del humor ruso na qu'una hestoria como Romeo y Julieta o un cuentu de fades, convertir en fenya. Otra ye'l xéneru musical Shanson,[5] que la so temática principal ye'l hampa o mundu criminal.[6][7]

La cayida de la Xunión Soviética y l'apaición de los nuevos rusos introdució cambeos nel fenya, asignando nuevos significaos y acentos a les pallabres comunes.[8]

Notes

[editar | editar la fonte]
  1. ↑ www.ets.ru. «Explanatory Dictionary of the Russian Language by Vladimir Dahl.» (inglés). Consultáu'l 13 de xunu de 2008.
  2. ↑ Dahl, Vladimir. Diccionariu Esplicativu de la Gran Llingua Rusa Viviente. ETS Publishing House. ISBN 5-86455-061-2.
  3. ↑ Ello nun significa que'l fenya seya xeneralmente entendíu o faláu. Inda s'acomuñar a los criminales o a los encarcelaos. Pocos rusos falar o -por razones varies- almitiríen que lo falen.
  4. ↑ Aptekman, Marina (15 de xineru de 2002). «Modern Russian History in the mirror of criminal song.» (inglés). Dept. of History, Brown University. Archiváu dende l'orixinal, el 12 de xunu de 2008. Consultáu'l 13 de xunu de 2008.
  5. ↑ Ye un neoloxismu, proveniente de la pallabra francesa Chanson
  6. ↑ Kishkovsky, Sophia. «Notes From a Russian Musical Underground: The Sound of Chanson» (inglés). The New York Times. Consultáu'l 13 de xunu de 2008.
  7. ↑ Zezyulin, Dmytro. «50 Cent brings his rap music to Ukraine» (inglés). The Ukrainian Weekly. Archiváu dende l'orixinal, el 1 de xineru de 2010. Consultáu'l 27 de xunu de 2009.
  8. ↑ Bibliografía de diccionarios de la xíriga criminal