Fráncicu renanu

Fráncicu renano 'Rheinfränkisch'
Faláu en	Alemaña (Renania-Palatináu, Sarre, Hesse)  Francia (Mosela, Baxu Rin)
Familia	Indoeuropéu   Xermánicu     Xermánicu occidental       Llingües altoxermániques         Altu alemán central          Alemán central occidental           Fráncicu renano
Estatus oficial
Oficial en	Nengún país
Reguláu por	Nun ta reguláu
Códigos
ISO 639-1	nengún
ISO 639-2	{{{iso2}}}
ISO 639-3
Zona del fráncicu renano. (1) Hessiano, (2) Alemán palatín, (3) Fráncicu lorenés

El fráncicu renano o franconio renano (n'alemán Rheinfränkisch) ye una familia de dialeutos del alemán central occidental. Entiende los dialeutos alemanes que se falen en rexones del oeste de los estaos de Sarre, Renania-Palatináu y Hesse, n'Alemaña. En Francia, falar na parte oriental del departamentu del Mosela, en Lorena, y nel norte del departamentu del Baxu Rin en Alsacia.

La zona del fráncicu renano llinda al norte cola llamada llinia de Sankt Goar, tamién conocida como llinia "das/dat", que lo dixebra del fráncicu moselano. Al sur llenda cola llinia del Meno o llinia de Speyer, que lo dixebra de los dialeutos altoxermánicos superiores.

Subgrupos

• Hessiano (Hessisch)
• Alemán palatín (Pfälzisch)
  • Westpfälzisch
  • Kurpfälzisch
  • Vorderpfälzisch
• Fráncicu renano de Lorena (Lothringer Platt)
• Alemán de Pennsylvania (Pennsilfaanisch Deitsch)
• Hunsrückisch (namái nel sur del Hunsrück)

Estensión xeográfica

Fálense dialeutos fráncicos renanos:

• n'Alemaña:
  • nel Estáu de Sarre:
    • valle del Blies (Blieskastel, Homburg, Neunkirchen)
    • distritu de Sarrebruck
  • nel Estáu de Renania-Palatináu (palatín)
    • na mayor parte del Palatináu renano (Pirmasens, Ludwigshafen)
    • rexón de Mainz
  • nel Estáu de Hesse (hessiano)
• en Francia:
  • en Lorena (fráncicu renano de Lorena):
    • na cuenca minera lorenesa (Forbach, Saint-Avold, Freyming-Merlebach, Creutzwald, L'Hôpital, Carling)
    • nel valle del Sarre (Sarreguemines)
    • nel país de Bitche
    • nel país de Sarrebourg
  • en Alsacia:
    • Alsace Bossue (rexón de Sarre-Union, Drulingen, La Petite-Pierre)
    • En Dambach y Obersteinbach

Carauterístiques

• El fráncicu renano estremar del alemánicu y del alemán estándar pol fechu que nun esperimentó la mutación consonántica que tresforma la "p" en "pf":
  • Pa "mazana" y "llibra" va dicise "Appel" y "Pùnd" y non "Apfel" y "Pfund".
• Sicasí, al igual que'l so vecín alemánicu, tresformó la "p" final en "f", por casu na pallabra "ùff" ("en" o "sobre"). En fráncicu luxemburgués ye "op".
• El fráncicu renano estremar del fráncicu moselano pol fechu que nun esperimentó la mutación consonántica que tresforma la "t" en "s" a la fin de les pallabres: el pronome interrogativu "qué" dizse "was" ente qu'en fráncicu moselano dizse "wat".