Furnarius rufus

Les especies d'aves con nome común en llingua asturiana márquense como NOA. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu.

Furnarius rufus
Estáu de caltenimientu
Esmolición menor (LC)
Esmolición menor (IUCN 3.1)[1]
Clasificación científica
Reinu: Animalia
Filu: Chordata
Clas: Aves
Orde: Passeriformes
Familia: Furnariidae
Xéneru: Furnarius
Vieillot, 1816[2]
Especie: F. rufus
(Gmelin, 1788)[2]
Distribución
Subespecies
5, ver testu
Sinonimia
Merops rufus[3]
Consultes
[editar datos en Wikidata]

'''Furnarius rufus,[5][6] tamién conocíu como alonsito (n'Arxentina y Paraguái),[7] caseru (n'Arxentina),[8] tiluchi (en Bolivia), a cencielles forneru (n'Uruguái y Arxentina) o joão-de-folla (en portugués, en Brasil),[7] ye una especie d'ave paseriforme perteneciente a la familia de los furnáridos (Furnariidae), y que de la mesma compón xunto con otros cinco especies el xéneru Furnarius. Ye un páxaru pequeñu que mide ente 16-23 cm de llargor y nun presenta dimorfismu sexual aparente. Ye n'endemismu d'América del Sur y ta presente nuna amplia variedá de hábitats.

El forneru común ye una ave insectívora que consigue'l so alimentu mientres camina pel suelu. La so dieta consiste principalmente en pequeños invertebraos como coleópteros, grillos, caparines y otros inseutos. Trátase d'una especie monógina que constrúi un carauterísticu nial de folla d'árboles, construcciones y otres estructures. La fema deposita de trés a cuatro güevos, que dambos sexos ayuden a guarar. Al ser una ave de vezos non migra a otras zones, vive y reproduzse nel so área de residencia. Por cuenta de la so amplia área de distribución y la so bayura en medría, el forneru común ye clasificáu como d'esmolición menor pola Xunión Internacional pal Caltenimientu de la Natura.[1]

El forneru común favorécese cola presencia del ser humanu, convirtiéndose nel centru de munches leyenda y canciones pertenecientes al folclor de les persones d'América del Sur. Amás, los llabradores almiten al forneru común una y bones ésti protexe'l semáu d'inseutos dañibles. Ye l'ave nacional de l'Arxentina dende 1928.[9] Apaeció na moneda austral arxentina de mediu centavu acuñada en 1985.

Taxonomía

[editar | editar la fonte]

El forneru común describióse per primer vegada en 1788 por Johann Friedrich Gmelin nel primer tomu de la so obra Systema Naturae, sol nome científicu de Merops rufus,[3][10] anque Philibert Commerson realizó delles notes sobre la especie en 1767, d'un espécime que llogró na Ensenada de Barragán, mientres la espedición de Louis Antoine de Bougainville. Commerson llamó al forneru común como Turdus fulvus y les sos notes fueron publicaes en 1779 por Georges Buffon na so obra Histoire Naturelle.[11][12] El so nome científicu actual utilizar por primer vegada na ornitoloxía nel llibru Zoology of the Voyage of H.M.S. Beagle, publicáu pol ornitólogu inglés John Gould en 1841.[11][13]

Anguaño, el forneru común compón xunto con otros cinco especies el xéneru Furnarius, que de la mesma pertenez a la familia de los furnáridos,[14] qu'entiende a aves passeriformes naturales d'América Central y América del Sur.[15] El pariente más cercanu del forneru común ye'l forneru copetón (Furnarius cristatus), que presenta un plumaxe y costumes similares al Furnarius rufus,[16] anque'l forneru copetón ye más pequeñu y tien el so carauterísticu copete.[10]

La pallabra Furnarius del so nome binomial deriva del llatín furnus, que fai referencia al horno de folla, que la so forma ye similar a la del nial del forneru. Per otru llau, l'epítetu rufus, tamién en llatín, denota el tonu ablondu que tien el plumaxe del forneru.[11] Nel 2003, la Sociedá Española d'Ornitoloxía encamentó'l nome de forneru común pa nomar a la especie Furnarius rufus.[5]

Subespecies

[editar | editar la fonte]

Reconócense cinco subespecies del forneru común,[17] les cualos estrémense mayoritariamente por cambeos nel color del plumaxe:[18]

  • F. r. schuhmacheri, descritu por Laubmann en 1933. Habita al norte y al este de Bolivia, dende los departamentos de La Paz y Beni hasta'l departamentu de Tarija.[7]

Enantes, la subespecie albogularis denominóse col nome de badius y foi clasificada equivocadamente dientro del xéneru Turdus. Dellos autores entá nun consideren la subespecie Furnarius rufus schuhmacheri como tal, yá que aseguren que les descripciones feches tán basaes en especímenes deterioraos.[16]

Descripción

[editar | editar la fonte]
Detalles de la cara y del craniu d'un forneru común.

El forneru común ye una ave paseriforme pequeña y ye la especie de mayor tamañu correspondiente al xéneru Furnarius. El forneru común nun presenta dimorfismu sexual aparente,[20] anque'l machu tien un mayor pesu y les ales de mayor llargor que la fema.[21] L'ave mide dende 16 a 23 cm de llargor con un pesu de 31 a 65 g.[16][18][22] En medición estándar, l'ala mide aproximao 10.2 cm de llargor, la cola 7.1 cm y el picu 2.5 cm.[23] Les poblaciones de forneros comunes qu'habiten a mayor distancia del ecuador tienen un mayor tamañu por cuenta de la regla de Bergmann.[24] Los exemplares inmaduros tienen el plumaxe del banduyu de color más pálidu que los adultos.[18]

El forneru común tien les ales mayoritariamente de color marrón acoloratáu, sacante les plumes secundaries que son marrones pálides y les plumes de vuelu, que son corites. Les plumes cobertoras debaxo de les ales son de color marrón claru.[23] El llombu de l'ave ye parda acoloratada, el gargüelu ye blancucia, el pechu ye marrón maciu, nel banduyu'l marrón vuélvese más pálidu y brillosu y la cola ye ablonda. La frente del forneru común ye parda acoloratada, con un lorum más pálidu, una coroniella marrón abuxada y una parte superciliar indefinida de color marrón maciu brillosu.[25] El picu y les pates son de color gris escuru.[23]

En contaes ocasiones rexístrense especímenes de forneros comunes que presenten leucismo.[26] Per otra parte, tamién s'atoparon siquier dos exemplares de forneros comunes con albinismu. En dichos casos, l'ave presenta'l plumaxe mayoritariamente de color blancu.[27][28]

Vocalizaciones

[editar | editar la fonte]
Cantar y llamada d'una pareya de forneros comunes grabáu en Artur Nogueira, Brasil.

El forneru común realiza un coordináu canto a dúu descritu como una repentina ya intensa serie de notes, que tienen un soníu «ki-ki-ki» metálicu. El machu empieza'l cantar con trino constante. La fema sumir al cantar produciendo una serie de notes más definíes y coles mesmes el trino realizáu pol machu tresformar en tresillos.[11] La fema termina'l cantar con 3-4 notes punchantes. Magar los forneru comunes desenvuelven esti cantar mientres tol añu, realizar con mayor frecuencia mientres la etapa previa a la postura, posiblemente porque'l cantar sirve pa caltener el venceyu ente les pareyes.[29] Al atopase, la pareya de forneros realiza'l cantar a dúu col pescuezu espurríu, la cola estendida y ximelgando llevemente les ales.[23]

El cantar del machu ye distintu al de la fema. Ente que el cantar del machu ta puramente compuestu por un tipu de nota que se repite a un ritmu cada vegada mayor, el cantar de la fema ta formáu por dos tipos de notes y desenvuélvese nuna frecuencia más alta que'l cantar del machu.[30] Per otra parte, los Vocalización de les aves llamaos del forneru común son detallaos como un insistente y constante «krip» metálicu, que tamién ye usáu como voz d'alarma ante la presencia de posibles amenaces y depredadores.[18][23]

Ecoloxía y comportamientu

[editar | editar la fonte]
Forneru común sobre un arbustu nel Parque da Independência, Brasil.

El forneru común ye ,'endemismu d'América del Sur y ye xeneralmente atópase en hábitats d'escasa vexetación como pastizal y matorral. Tamién lo repara en parques urbanos, tierres agrícoles, Xardín y otres árees urbanes. L'hábitat d'ésta ave tien de contener folla pa la construcción del nial. El forneru común vive usualmente en tierres baxes, cerca de cuerpo d'agua, anque la so área de residencia tamién inclúi hábitats en Bolivia a 3500 m d'altor.[22] El forneru común distribúise dende'l norte de Bolivia y el centru de Brasil hasta Uruguái y el centru d'Arxentina.[25]

El forneru común ye una ave sedentaria, de vuelu curtiu y abondo territorial. El territoriu d'una pareya de forneros varia ente 0.25-1 hectárees y ye defendíu por dambos individuos mientres tol añu. A pesar de que la llonxevidá d'esta especie nun foi bien estudiada, rexistróse que siquier el 71,4 % de forneros comunes adultos sobreviven añalmente nel so hábitat natural, con una esperanza de vida promedio que varia ente trés y cuatro años,[31] anque tamién se demostró que son capaces de vivir hasta los ocho años.[32] Los principales depredadores del forneru común son les aves de presa, culiebres, llagartos, papalbes, foinos y otros félidos.[33]

Forneru común nel parque nacional Iguazú realizando la so carauterística caminada al cazar.

Alimentación

[editar | editar la fonte]

El forneru común aliméntase principalmente d'inseutos como grillos, cucaraches, caparines, escarabayos, llagostes, formigues y chinches.[34][35] Tamién formen parte de la so dieta otros pequeños invertebraos como merucos, cascoxos, viérbenes y arañes.[33][36] Dacuando nútrese de granes, vexetales, frutes y pan.[35][37][38] Amás, rexistróse que'l forneru común ye capaz de prindar pequeños peces y cucharapes pal so consumu.[39] Ésti páxaru recueye'l so alimentu mayoritariamente mientres camina o realiza pequeños trotes. Ye común velo nel suelu buscando la so comida ente les fueyes seques y la vexetación escasa. Tamién rexistra'l fango y la corteza de los árboles en busquen de posibles preses.[22][34] Si prinda un invertebráu o inseutu enforma grande estazar.[35]

El forneru común xeneralmente busca la so comida solo o cola so pareya, anque tamién puede integrase eventualmente a un grupu de calandrias (Mimus saturninus).[40] Mientres la dómina de reproducción, los polluelos son alimentaos con libélulas, gates, mosques y otros pequeños inseutos ya invertebraos.[41]

Reproducción

[editar | editar la fonte]
Pareya de forneros comunes construyendo un nial sobre un árbol.

El forneru común reproducir mientres la primavera y el branu austral.[16] Ye una ave monógama y xeneralmente les pareyes de forneros comunes permanecen xuntes por un tiempu indefiníu, inclusive pa tola vida. En delles ocasiones, la fema realiza dos postures al añu. Usualmente, el tordu renegrido (Molothrus bonariensis) y el tordu de picu curtiu (Molothrus rufoaxillaris) intenten parasitar el nial de los forneros comunes, anque la mayoría de les vegaes los forneros espulsen los güevos d'éstes aves.[31]

Ente trés y cuatro güevos (xeneralmente cuatro) son depositaos mientres les primeres hores de la mañana nun intervalu de dos a tres díes.[41] El tamañu permediu del güevu ye de 28 mm x 22 mm, con un pesu de 4.6 a 7.1 g.[21] Los güevos son de color blancu opacu y tienen una forma ovalada.[42] La incubación dura ente 16-17 díes y mientres el día ambos padres se turnan la xera de guarar los güevos, ente que pela nueche ye la fema quién permanez nel nial. La eclosión nun ye simultánea y tardienta ente 5-8 hores hasta tres díes.[41] Los pitucos nacen altriciales, permaneciendo nel nial alredor de 25 díes. Los pitucos empiecen a abrir los sos güeyos a los 4-5 díes, consiguen la mayor parte del plumaxe en 16–17 díes y na última selmana que permanecen nel nial los mozos forneros yá pueden realizar les vocalizaciones d'un adultu.[31]

Dambos padres alimenten a les críes desque nacen hasta los 4-5 díes dempués de que los pequeños abandonen el nial. Mientres primeres trés selmanes depués d'abandonar el nial, los pitucos amodo independícense de los sos padres, anque permanecen nel territoriu de los sos padres por aproximao nueve meses ya inclusive pueden ayudar a los sos padres a construyir el nial pa la próxima temporada de reproducción.[31]

Nieru

[editar | editar la fonte]

El forneru común constrúi'l so nieru principalmente ente los meses d'abril y xunu, empezando la construcción ente 3-4 meses enantes de la postura de los güevos.[31] El nial ye construyíu tantu pol machu como pola fema nun periodu de tiempu que varia ente los cuatro díes hasta alredor d'un mes dependiendo de la disponibilidad de los materiales. Mientres dichu periodu, les glándules salivales del forneru común s'hipertrofian, fechu que-y apurre una mayor cantidá de cuspia. El nial tien la forma d'un fornu de folla y ye construyíu con folla combinada con fibres vexetales, crin, cuchu y piedres pequeñes.

Forneru sobre un nial termináu.

Nel interior, un tabique estrema la entrada de la cámara d'incubación, que usualmente ye recubierta con plumes y paya. La entrada del nial puede tar allugada del llau derechu o del llau esquierdu,[43] ente que la orientación de la mesma entá ye un misteriu. Estos niales son allugaos n'árboles o otres estructures que dexen al forneru común tener una bona visibilidá de la contorna. N'ocasiones, los forneros comunes abandonen el nieru incompletu por cuenta de la falta de materiales. Una vegada termináu, el pesu permediu del nieru ye de 5 kilogramos. Una pareya de forneros constrúi cada añu un nieru nuevu, anque se rexistraron casos onde reutilicen los niales. A pesar de la seguridá qu'aprove'l nieru, los forneros prefieren dormir na vexetación trupa.[41]

Los niales abandonaos d'ésta especie son utilizaos por una amplia variedá d'aves, tales como bandurritas chaqueñas, benteveos rayaos, burlistos pico pardu, caburés chicos, estorninos pintos, golondrines cejiblanca, golondrines pardes, gorriones comunes, xilgueros doraos, monxines blanques, picabueyes, mures comunes, coluditos copetones y tordos músicos.[44][45]

Rellación col home

[editar | editar la fonte]

El forneru común ye una ave sinantrópica que resultó mayormente beneficiáu pola esistencia del ser humanu. Les construcciones y estructures feches pol home son munches vegaes utilizaes por estes aves pal allugamientu de los sos niales,[46] como asina tamién los sistemes de riego facilita'l llogru del fango pa los sos niales. Amás, el removimientu de la tierra nos campos agrícoles y el segáu de les distintes hierba facilíta-y la xera d'atopar el so alimentu.[47] Sicasí, el forneru común suel ser vulnerable a los choques y accidentes contra los automóviles.[48] Per otra parte, les persones tamién se beneficiaron cola esistencia del forneru, que s'alimenta de munchos inseutos ya invertebraos que son perxudiciales pa la llantadera, anque n'ocasiones al construyir el so nial sobre los postes telefónicos o de tensión pueden causar cortocircuito, ente otros problemes.[49]

El forneru común ye l'ave nacional de l'Arxentina dende 1928.[9] Tamién apaeció na moneda austral de mediu centavu de dichu país acuñada en 1985. Amás ta presente en diverses estampilles tantu arxentines, brasilanes como uruguayes. Nel Partíu de Roque Pérez, provincia de Buenos Aires alcuéntrase'l monumentu al forneru.

Por cuenta de la so popularidá, el forneru común convertir nel centru de munches leyenda y canciones pertenecientes al folclor de les persones d'América del Sur.[50][51] El so cantar, xunto col d'otres aves, foi una inspiración pal compositor clásicu Olivier Messiaen. El poeta arxentín Leopoldo Lugones compunxo una poesía sobre'l forneru.

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. ↑ 1,0 1,1 «Furnarius rufus». The IUCN Red List of Threatened Species (n'inglés). Consultáu'l 08 de marzu de 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 «Furnarius Vieillot, 1816». Integrated Taxonomic Information System (n'inglés). Consultáu'l 08 de marzu de 2014.
  3. ↑ 3,0 3,1 «Systema Naturae per Regna Tria Naturae, Secundum Classes, Ordines, Genera, Species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis». Gmelin, Johann Friedrich (en llatín). Consultáu'l 10 de xineru de 2015.
  4. ↑ «Furnarius rufus.» The IUCN Red List of Threatened Species (n'inglés). Consultáu'l 8 de marzu de 2014.
  5. ↑ 5,0 5,1 «Nomes en castellán de les aves del mundu encamentaos pola SEO.» Sociedá Española d'Ornitoloxía. Consultáu'l 13 de xineru de 2015.
  6. ↑ «Nature Worldwide: WICE.» Aves d'Arxentina. Consultáu'l 7 de marzu de 2015.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 «Forneru Común (Furnarius rufus) (Gmelin, 1788).» Avibase (n'inglés). Consultáu'l 22 d'abril de 2015.
  8. ↑ «Nomes vulgares de delles aves d'Ente Ríos.» El Forneru. Consultáu'l 22 de xineru de 2015.
  9. ↑ 9,0 9,1 forneru-y-otros-pajaros «Del forneru y otros páxaros.» La Nación. Consultáu'l 22 de xineru de 2015.
  10. ↑ 10,0 10,1 «Contribución al estudiu de les aves de San Luis.» El Forneru. Consultáu'l 10 de xineru de 2015.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 «El Forneru, Ave Nacional.» Narosky, Tito; Carman, Raúl. Consultáu'l 10 de xineru de 2015.
  12. ↑ Histoire Naturelle des Oiseaux Volume XXI, páxina 476. Buffon, Georges (en francés). Consultáu'l 29 de marzu de 2015.
  13. ↑ Zoology of the Voyage of H.M.S. Beagle, páxina 64. Gould, John (n'inglés). Consultáu'l 10 de xineru de 2015.
  14. ↑ «Furnarius rufus (Gmelin, 1788).» Integrated Taxonomic Information System (n'inglés). Consultáu'l 11 de xineru de 2015.
  15. ↑ «Furnariidae ovenbirds.» Animal Diversity Web (n'inglés). Consultáu'l 8 de marzu de 2014.
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 16,3 «Rufous Forneru (Furnarius rufus).» Handbook of the Birds of the World Alive (n'inglés). Consultáu'l 10 de xineru de 2015.
  17. ↑ «Ovenbirds & woodcreepers.» IOC World Bird List Version 5.1 (n'inglés). Consultáu'l 12 de marzu de 2015.
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 Rufous Forneru – Furnarius rufus. Oiseaux-Birds (n'inglés). Consultáu'l 12 de marzu de 2014.
  19. ↑ «Rufous Forneru (paraguayae) (Furnarius rufus paraguayae) Cherrie & Reichenberger, 1921.» Avibase (n'inglés). Consultáu'l 13 d'avientu de 2014.
  20. ↑ «Forneru» Archiváu 2015-01-13 en Wayback Machine. Aves Americanes. Consultáu'l 14 de xineru de 2015.
  21. ↑ 21,0 21,1 «Bioloxía reproductiva y analís de la morfoloxía de güevos en función de la secuencia de puesta nel Forneru Común Furnarius rufus.» Aves Arxentines. Consultáu'l 15 de febreru de 2015.
  22. ↑ 22,0 22,1 22,2 Ovenbirds: Furnariidae - Rufous Forneru (furnarius Rufus): Species Accounts. Animal Life Resource (n'inglés). Consultáu'l 12 de marzu de 2014.
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 23,3 23,4 Argentine Ornithology: A Descriptive Catalogue of the Birds of the Argentine Republic. Volume 1. Hudson, W. H. & Sclater, P. L. (n'inglés). Consultáu'l 14 de xineru de 2015.
  24. ↑ «Rufous Forneru (Furnarius rufus).» The Internet Bird Collection (n'inglés). Consultáu'l 14 de xineru de 2015.
  25. ↑ 25,0 25,1 The Birds of South America: Vol. II, The Suboscine Passerines. Robert S. Ridgely; Guy Tudor (n'inglés). Consultáu'l 12 de febreru de 2015.
  26. ↑ forneru blancu,26507.htm «Apaeció na ciudá un raru exemplar de Forneru blancu». Riel FM. Consultáu'l 12 de febreru de 2015.
  27. ↑ «Albinismu parcial nun exemplar de Furnarius rufus rufus.» El Forneru. Consultáu'l 12 de febreru de 2015.
  28. ↑ «Apaez en Capiatá un Alonsito blancu y seria el primer casu en Suramérica.» Capiatá Dixital. Consultáu'l 12 de febreru de 2015.
  29. ↑ «El cantar a dúu del Forneru (Furnarius rufus).» El Forneru. Consultáu'l 17 de xineru de 2015.
  30. ↑ «Simple neural substrate predicts complex rhythmic structure in duetting birds.» Dynamical Systems Lab (n'inglés). Consultáu'l 17 de xineru de 2015.
  31. ↑ 31,0 31,1 31,2 31,3 31,4 «The Breeding of Rufous forneros (Furnarius rufus).» The Cooper Ornithological Society (n'inglés). Consultáu'l 15 de febreru de 2015.
  32. ↑ «Longevity of Wild Birds Obtained During a Banding Program in Sao Paolo, Brasil.» Journal of Field Ornithology (n'inglés). Consultáu'l 15 de febreru de 2015.
  33. ↑ 33,0 33,1 forneru «Un páxaru albañil: el forneru.» Diariu Norte Corrientes. Consultáu'l 29 de xineru de 2015.
  34. ↑ 34,0 34,1 «Alimentación de delles aves de La Pampa.» El Forneru. Consultáu'l 29 de xineru de 2015.
  35. ↑ 35,0 35,1 35,2 «Observaciones de campu na alimentación de les aves.» Archiváu 2016-03-04 en Wayback Machine Biolóxica. Consultáu'l 27 de xineru de 2015.
  36. ↑ «Alimentación d'aves insectívores nun monte de coníferes en Ríu de los Sauces.» Natura Neotropicalis. Consultáu'l 14 de febreru de 2015.
  37. ↑ «Feeding associations between capybaras Hydrochoerus hydrochaeris (Linnaeus) (Mammalia, Hydrochaeridae) and birds in the Lami Biological Reserve.» Revista Brasileira de Ornitologia (n'inglés). Consultáu'l 30 de xineru de 2015.
  38. ↑ «Llista sobre'l conteníu estomacal de les aves arxentines.» El Forneru. Consultáu'l 15 de febreru de 2015.
  39. ↑ nueses_aves55_nota07.pdf «Cuatro Furnariidae 'pescando'.» Les nueses Aves. Consultáu'l 27 de xineru de 2015.
  40. ↑ «Raptors and "Campu-zarrao" Bird Mixed Flock Led by Cypsnagra hirundinacea (Emberizidae: Thraupinae).». Ragusa-Netto, José (n'inglés). Consultáu'l 18 de febreru de 2015.
  41. ↑ 41,0 41,1 41,2 41,3 «A reprodução do joão-de-folla, Furnarius rufus (Gmelin, 1788): uma revisão.» Centru de Estudos Ornitolóxicos Bol. CEO Nᵘ11 (en portugués). Consultáu'l 15 de febreru de 2015.
  42. ↑ «Descripción d'una coleición de güevos d'aves arxentines.» El Forneru. Consultáu'l 18 de febreru de 2015.
  43. ↑ «Forneros.» El Forneru. Consultáu'l 20 de febreru de 2015.
  44. ↑ «Reutilización de niales por aves nel área central de Córdoba, Arxentina.» Les nueses Aves. Consultáu'l 18 de febreru de 2015.
  45. ↑ nueses_aves55_nota14.pdf «Usu de niales de forneru (Furnarius rufus) pol estornín pintu (Sturnus vulgaris).» Nótulas Faunístiques. Consultáu'l 18 de febreru de 2015.
  46. ↑ «Preferência ocupacional de ninhos de Joâo-de-Barru (Furnarius rufus, Gmelin) ente área urbanizada y natural.» Biodiversidade Pampeana (en portugués). Consultáu'l 19 de febreru de 2015.
  47. ↑ «Mechanical cattle: lawn mower attracts the Smooth‑billed Ani (Crotophaga ani) and an assemblage of bird opportunists in southeastern Brazil.» Revista Brasileira de Ornitologia (n'inglés). Consultáu'l 19 de febreru de 2015.
  48. ↑ «Seasonality and habitat types affect roadkill of neotropical birds.» Journal of Environmental Management (n'inglés). Consultáu'l 19 de febreru de 2015.
  49. ↑ «Los niales d'aves nos postes telefónicos.» El Forneru. Consultáu'l 19 de febreru de 2015.
  50. ↑ forneru-esi-paciente-constructor-de-ranchos-de-adobe «El forneru, esi paciente constructor de ranchos d'adobe.» La Nación. Consultáu'l 19 de febreru de 2015.
  51. ↑ forneru «Les misterioses lleendes qu'arrodien al forneru.» La Nación. Consultáu'l 23 de febreru de 2015.

Bibliografía

[editar | editar la fonte]
  • Narosky, Tito; Carman, Raúl (2008). El Forneru, Ave Nacional. Buenos Aires: Albatros. ISBN 978-950-24-1245-0.
  • del Hoyo, Josep; Elliott, Andrew; Christie, David (2003). Handbook of the Birds of the World. Volume 8: Broadbills to Tapaculos (n'inglés). Barcelona: Lynx Edicions. ISBN 84-87334-50-4.
  • Hudson, William Henry; Sclater, Philip Lutley (2010). Argentine Ornithology: A Descriptive Catalogue of the Birds of the Argentine Republic. Volume 1 (n'inglés). Charleston: Nabu Press. ISBN 978-114-48-2099-0.
  • Ridgely, Robert Sterling; Tudor, Guy (1994). The Birds of South America: Vol. II, The Suboscine Passerines (n'inglés). Austin: University of Texas Press. ISBN 0-292-77063-4.

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]