Galinduste | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
Alministración | |||||
País | España | ||||
Autonomía | Castiella y Lleón | ||||
Provincia | provincia de Salamanca | ||||
Partíu xudicial | Salamanca | ||||
Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
Alcalde de Galinduste (es) | José Lucas Sánchez | ||||
Nome oficial | Galinduste (es)[1] | ||||
Códigu postal |
37785 | ||||
Xeografía | |||||
Coordenaes | 40°39′47″N 5°32′31″W / 40.663055555556°N 5.5419444444444°O | ||||
Superficie | 31.63 km² | ||||
Altitú | 944 m[2] | ||||
Llenda con | Pelayos, Galisancho, Anaya de Alba, Horcajo Medianero y Armenteros | ||||
Demografía | |||||
Población |
394 hab. (2023) - 209 homes (2019) - 218 muyeres (2019) | ||||
Porcentaxe | 0% de provincia de Salamanca | ||||
Densidá | 12,46 hab/km² | ||||
galinduste.es | |||||
Galinduste ye un conceyu y llocalidá española de la provincia de Salamanca, na comunidá autónoma de Castiella y Lleón. Intégrase dientro de la contorna de la Tierra d'Alba. Pertenez al partíu xudicial de Salamanca y a la mancomunidá Agües de Sta. Teresa y Tierres del Tormes.[3]
El so términu municipal ta formáu poles llocalidaes de Galinduste, Gutiérrez Velasco Álvarez, Andarromero y Martín Pérez, los dos últimos despoblaos. Ocupa una superficie total de 31,63 km² y según los datos demográficos ellaboraos pol INE en 2017, cuenta con 440 habitantes.
Trátase d'un nome de repoblador medieval. Según Llorente Maldonado de Guevara, Galindo convertir na Alta edá media nun antropónimu bien utilizáu, especialmente polos vasconos orientales y los sos descendientes de Navarra, Aragón, Sobrarbe y Ribagorza; ye un antropónimu que más tarde ye utilizáu por rioxanos y castellanos orientales, y quiciabes polos vascos puramente dichos; práuticamente ye inesistente nos reinos cristianos occidentales (apaez con gran mapa nos cartularios aragoneses, navarros, rioxanos y castellanos orientales).[4][5][6]
Galinduste ye'l nome y apellíu en forma fundida, probablemente d'un poblador vascón más romanizado, que'l so apellíu ye romance. Trátase de la forma genitiva del lat. IUSTUS ‘xustu’. El nome del llugar consta como Galind Iuste en 1265.[7] Compárese col nome del despobláu Aldeayuste en El Campu de Peñaranda, según los topónimos que faen referencia a un nome de santu, del tipu del topónimu menor en Calzada de Valdunciel Santuste (<[ECCLESIA] SANCTI IUSTI).[8]
La so fundación remontar a la repoblación efectuada polos reis de Lleón na Edá Media, denominándose entós Galind Iuste,[9] quedando integráu en dicha dómina nel cuartu de Cantalberque de la xurisdicción d'Alba de Tormes, dientro del Reinu de Lleón, teniendo yá nel sieglu XV el nome actual.[10] Tocantes a les pedaníes, Gutiérrez Velasco Álvarez y Martín Pérez yá esistíen nel sieglu XIII, denominándose entós "Gutierre Blasco" y "Martín Pérez".[9] Cola creación de les actuales provincies en 1833, quedó encuadráu na provincia de Salamanca, dientro de la Rexón Lleonesa,[11] formando parte del partíu xudicial d'Alba de Tormes hasta la so integración nel de Salamanca.
En dómina medieval, antes de la definitiva repoblación llevada a cabu nel XII, estes tierres xunto coles de Santibáñez de Béxar, Cespedosa y Alba de Tormes formaron la llinia defensiva del Reinu de Lleón y el castellán, quedando Galinduste dientro del reinu lleonés. En 1850 vivíen 605 persones, en 1900 yeren 1.358 habitantes, que aportaron a 1.574 en 1950, momentu nel qu'empieza la regresión demográfica del conceyu, como asocede en tola zona, produciéndose un descensu nel númberu de vecinos y la población quedó amenorgada a una tercer parte.
Gráfica d'evolución demográfica de Galinduste ente 1900 y 2017 |
Fonte Institutu Nacional d'Estadística d'España - Ellaboración gráfica por Wikipedia. |
El conceyu estremar en cinco nucleos de población, que cuntaben en 2015 cola siguiente población según l'INE:[12]
Nucleu de población | Población |
---|---|
Galinduste | 445 |
Gutiérrez Velasco Álvarez | 4 |
Martín Pérez | 3 |
Andarromero | 0 |
Gutiérrez Velasco Delgado | 0 |
El conceyu llevantar nuna pequeña elevación, nel pasu d'un regueru, dando llugar a un tipu de poblamientu arrexuntáu, de tipu defensivu, que s'entama en redol a una torre, los restos d'un antiguu castiellu que se conoz anguaño como la torre del Reló, que formó parte del treme defensivu del Reinu de Lleón frente a Castiella.[13] Al pie de esta torre hai un accesu que conduz a dos estancies separaes por murios de cuasi dos metros d'espesura que se comunicaben por aciu un arcu de mediu puntu. Una d'elles ta xunto al reló. D'ellí pásase a una segunda sala que tenía d'estremase de la mesma en dos habitaciones, lo que se deduz del empedrado del suelu. De la paré arrinca un muriu foliáu que podría tratase del muriu frontero qu'estremaba la planta en dos estancies rectangulares. Nun se sabe nada de les cubiertes (probablemente yeren bóvedes de mediu cañón). La cimentación de los grandes bloques fai pensar que foi xente esperto quien construyeron la fortaleza. Sábese que nel sieglu XVIII, gracies al Catastru d'Ensenada, estes estancies yeren utilizaes como alhóndiga, panera y llugar pa les xuntes del conceyu. En 1920 foi bien reformada, siendo declaraos los restos Bien d'Interés Cultural en 1949.
La ilesia parroquial de La nuesa Señora del Artu caltién nel so interior una cubrición mudéxar de finales del sieglu XVI que cubre la nave central de par y nudiellu con senciella decoración incida. Nada perdura güei de l'armadura que cubría'l presbiteriu. Amás nel esterior cuenta con una placa na que ve un escudu decoráu con flores so les que s'asitien siete espaes clavaes nun corazón sobre la llectura ‘orapronobis.vir’ y ‘godolorosisima.1779'.